İstanbul Fatih’te yaşanan zehirlenme olayı, tarım ve depolamada yoğun olarak kullanılan alüminyum fosfiti yeniden gündemin ilk sırasına taşıdı. Depolarda zararlılarla mücadelede etkili bir kimyasal olan bu madde, nemle temas ettiğinde açığa çıkardığı fosfin gazı nedeniyle yanlış kullanıldığında ölümcül sonuçlara yol açabiliyor. Son günlerde peş peşe yaşanan vakalar, alüminyum fosfitin hangi koşullarda ve kimler tarafından uygulanması gerektiğine ilişkin tartışmaları yeniden alevlendirdi. Uzmanlar, kontrolsüz kullanımın ciddi bir halk sağlığı riski doğurduğu konusunda uyarıyor.
ALÜMİNYUM FOSFİT NEDİR?
Alüminyum fosfit, tarım ve gıda depolama sektörlerinde zararlı böceklerle mücadele amacıyla kullanılan güçlü bir fumigasyon maddesidir. Tablet, granül veya toz formunda üretilen bu kimyasal, nemle temas ettiğinde fosfin (PH₃) gazı açığa çıkarır. Fosfin gazı, haşere, larva ve yumurta gibi tüm zararlı canlıları kısa sürede etkisiz hâle getirir. Etkinliği yüksek olsa da solunduğunda ciddi zehirlenmelere yol açabildiği için kullanım alanlarında sıkı güvenlik tedbirleri gerektirir.
NE İŞE YARAR?
Alüminyum fosfit özellikle:
* Tahıl depolarındaki böceklenmeyi önlemede
* Un fabrikalarında zararlı mücadelesinde
* İthalat–ihracat ürünlerinde karantina uygulamalarında
* Ahşap ambalaj ve depolama alanlarında kullanılan en etkili kimyasallardan biridir. Ürünlerde kalıntı bırakmaması ve geniş etki alanı sayesinde tercih edilir; ancak yanlış kullanım ölümcül sonuçlar doğurabilir.
ALÜMİNYUM FOSFİT NERELERDE KULLANILIR?
Bu kimyasal genellikle:
* Tahıl siloları ve büyük depolama tesisleri
* Bakliyat depoları
* Un ve yem fabrikaları
* Gemi ambarları
* Ahşap palet ve depolama kutuları, gibi geniş ve kapalı alanlarda uygulanır. Tabletlerin ortamdaki nemle tepki vermesi sonucu açığa çıkan fosfin gazı, zararlıların solunum sistemini çökertir.
Ancak madde kapalı bir ortamda kontrolsüz şekilde kullanıldığında fosfin gazı yoğunlaşır ve insan sağlığı için yüksek toksisite oluşturur. Solunum yoluyla alınan fosfin, kısa sürede baş dönmesi, bilinç kaybı ve kalp yetmezliği gibi ağır tabloya neden olabilir.
PROFESYONEL UYGULAMA HAYATİ ÖNEMDE
Alüminyum fosfit doğru uygulandığında tarım ve depolama için etkili bir çözüm olsa da, yanlış kullanımda ölümcül riskler barındırıyor. Bu nedenle:
-Eğitimli personel tarafından uygulanmalı,
-Kapalı alanlarda mutlaka havalandırma sağlanmalı,
-Yetkili kurumların belirlediği kurallar dışına çıkılmamalı,
Son olaylar, bu kimyasalın ne kadar güçlü ve tehlikeli olabileceğini bir kez daha gözler önüne serdi.