Bitcoin nedir?
Bitcoin’in kesin ve net tanımı 'Herhangi bir merkeze bağlı olmayan ilk dijital para birimi' olarak karşımıza çıkıyor. Bitcoin’lerde yer alan ‘decentralized’ ibaresi buradan kaynaklanıyor. Bu dijital para biriminin herhangi bir merkezi ve bağlayıcı unsuru bulunmuyor. Ademi merkeziyetçi yapısı sayesinde global anlamda özgürce kullanılabiliyor.
İnternet üzerinden gönderilip alınabilen Bitcoin’in hem bildiğimiz para birimlerine hem de alternatiflerine karşı birçok avantajı bulunuyor.
Yukarıdaki infografikte de görüldüğü üzere Bitcoin oldukça avantajlı bir teknoloji. Fiziksel bir karşılığı olmayan Bitcoin ile ticaret, alışveriş ve çeşitli ödemeler yapılabiliyor. Ayrıca bu sistem, Blockchain yani Blok Zinciri teknolojisi sayesinde de oldukça güvenli.
Bitcoin ne zaman ve kim tarafından kuruldu?
Bitcoin’i oldukça farklı kılan özelliklerden bir tanesi de kim veya kimler tarafından bilinmiyor oluşu. Satoshi Nakamoto takma ismine sahip bir kişi veya grup tarafından Mayıs 2008’de tanıtılan Bitcoin, yaklaşık 8 yıldır kripto para borsalarında işlem görüyor.
Güncel piyasa değeri 65 milyar dolar olan bu teknolojinin arkasında kim olduğunun bilinmiyor olması, insanların bu teknolojiye güvenmesi konusunda sorun yaşatabilir. Fakat burada Bitcoin’in bir merkeze bağlı olmaması devreye giriyor. Yani ne Bitcoin’i kuran ekip ne de bir başkasının sisteme dışarıdan müdahale etmesi mümkün değil.
Geçtiğimiz yıl mayıs ayında Craig Wright isimli bir girişimci, kendisinin Satoshi Nakamoto olduğunu iddia etmişti. Fakat bu ismin gerçeği söyleyip söylemediği kanıtlanamadı.
Diğer taraftan Bitcoin’in resmi sitesi Bitcoin.com adresindeki ‘About Us (Hakkımızda) bölümüne girildiğinde sistemin yöneticileri görülebiliyor. CEO, CFO, CTO ve diğer yöneticilerin açık bir şekilde belirtilmesine rağmen kurucu kadro hala belirsizliğini koruyor.
Bitcoin nasıl elde ediliyor?
Bitcoin’in en büyük avantajının ‘merkeze bağlı olmaması’ olduğunu ifade etmiştik. Bunun sebebi aslında çok basit. Zira sanal ortamda dijital Bitcoin madenleri bulunuyor ve isteyen kişiler kendi sistemlerini kurarak Bitcoin madencisi (miner) olabiliyor.
Bitcoin’ler, ücretsiz Bitcoin madenci uygulamasını kullanan herhangi birisi tarafından üretilebilir. Madencilik her bir Bitcoin bloğu için belirli miktarda iş gerektiriyor. Her blok için gereken iş miktarı ise sistem tarafından belirleniyor.
Bitcoin’in kurucuları, sistemi maksimum 21 milyon olacak şekilde dizayn etmiş. Yani Bitcoin madencileri maksimum 21 milyon Bitcoin’e kadar madencilik yapabiliyor. Sonrasında piyasadaki mevcut Bitcoin’ler, farklı parametrelere göre değişkenlik göstererek kendi piyasasını oluşturmuş olacak. Uzmanlar 21milyon Bitcoin’e ulaşmanın 2140 yılında gerçekleşeceğine inanıyor.
Kripto para borsaları
Kripto para borsalarını anlayabilmek için evvela insanların Bitcoin’i nasıl değerlendirdiğinin incelenmesi gerekiyor. Bitcoin vb. kripto para birimleri genellikle yatırım, borsa işlemi ve ticaret için kullanılıyor. Ticarette kripto para kullanımı henüz çok yaygın değil ancak yatırım amacı güden veya borsada kripto para ile işlem yapanların sayısı bir hayli fazla.
Bilindiği üzere Bitcoin gibi dünya çapında bir hayli yaygın farklı para birimleri bulunuyor. Bunlara en yaygın örnek olarak Litecoin, Ripple, Monero, Dash ve Zcash’i gösterebiliriz. Bu ve bunun gibi pek çok dijital para biriminin borsalarda işlem görmesiyle, kripto para borsaları da yaygınlık kazandı.
Dünya çapında en büyük işlem hacmine sahip kripto para borsaları şu şekilde:
Ülkemizde de BTCTurk, Paribu ve Koinim gibi Bitcoin alım satım hizmeti sunan platformlar bulunuyor. Türkiye’den Bitcoin almak isteyenler, bu sitelere üye olarak kolaylıkla Bitcoin sahibi olabiliyor.
Bunun için yapılması gereken işlemler çok basit. Önce kayıt oluşturup, ardından sisteme EFT veya Havale ile para gönderiliyor. Sonrasında istenen tutarda Bitcoin satın alınabiliyor. Satın alınan Bitcoinlerle farklı borsalarda işlem yapılmak istendiğinde, cüzdan numarasını girerek kolay ve güvenli bir şekilde BTC transferi gerçekleştirilebiliyor.
Bitcoin’in güvenliği nereden geliyor?
Önceki kartlarda da belirttiğimiz üzere Bitcoin, Blockchain gibi şifrelenmiş bir veri tabanıyla veri transferi yaptığı için güvenliği üst düzeye çıkıyor. Hiçbir aracı olmadan her bireysel kullanıcı Blockchain ağına bağlanabiliyor, sistemde yeni bir işlem yapabiliyor ve bu işlemleri doğrulayabiliyor.
Blockchain (Blok Zinciri) teknolojisinin detaylarını, ekonomi uzmanı ve İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Müdürü Şant Manukyan’a sorduk:
Bitcoin’in değeri neye göre değişiyor?
Bitcoin ile ilgili en çok merak edilen sorulardan bir tanesi de, bu dijital para biriminin neye göre değer kazandığı veya kaybettiğiyle ilgili. Zira bazı kişiler Bitcoin’in, sistemi kuran kişiler tarafından bilinçli olarak inip çıktığını düşünüyor.
Elbette böyle bir şey mümkün değil. Zira Bitcoin, diğer kartlarda da belirttiğimiz üzere merkezi olmayan bir sistem ve yapılan işlemlerle kendi piyasasını oluşturuyor.
Şant Manukyan, Bitcoin’in henüz spekülasyonlarla değişim gösterdiğini fakat zamanla bir düzene oturabileceğini ifade etti:
Bitcoin’in Türkiye için önemi
Bitcoin küresel anlamda yeni yerleşen bir anlayış ve Türkiye’de de hatırı sayılır sayıda Bitcoin ile haşır neşir olan bir kitle var. Bitcoin ve Blockchain teknolojisinin Türkiye açısından önemini Şant Manukyan ile konuştuk:
Tek para birimi Bitcoin olur mu?
The Economist dergisi, bundan tam 29 yıl önce, 1988 yılında çıkardığı bir sayısında oldukça iddialı bir öngörüde bulunmuştu. Derginin kapağında, 30 yıl sonra dünya çapında sadece tek bir para biriminin olabileceği ifade edilmişti. Tarihler 2018’e yaklaştıkça The Economist’in bu iddiası yeniden gündeme geldi. Bu para biriminin Bitcoin olup olamayacağını yine Şant Manukyan’a sorduk: