Orta Doğu’da yükselen tansiyon, ABD'nin 21 Haziran’da İran’daki üç nükleer tesisi hedef almasıyla yeni bir boyut kazandı. B-2 hayalet bombardıman uçaklarıyla gerçekleştirilen operasyonda, yer altı hedefleri yok etmek üzere geliştirilen GBU-57 “sığınak delici” bombalar kullanıldı.
ABD’nin “tam isabet” açıklamalarına karşın, İran’dan gelen “hasar sınırlı” açıklamaları çelişkili bir tablo oluşturdu. Ancak Washington Post’un yayımladığı uydu görüntüleri, özellikle Fordo ve İsfahan tesislerinde ciddi yapısal hasar izlerini ortaya koydu.
Fordo saldırıya hazır mıydı?
Fordo’daki uydu görüntüleri, nükleer tesisin bulunduğu dağ yamacında toprakla kapatılmış tünel girişlerini ve kül benzeri bir tabakayı gösteriyor. Uzmanlar, İran’ın saldırı öncesi uranyum malzemelerini boşalttığını ve tünelleri sızmaları engellemek amacıyla toprakla kapattığını değerlendiriyor.
İsfahan'da ciddi yıkım
İsfahan’daki büyük nükleer araştırma kompleksinde ise ciddi bir yıkım söz konusu. Uranyum dönüştürme tesisinin ağır şekilde hasar gördüğü, faaliyetlerin durduğu bildirildi. Uydu görüntülerinde gömülmüş tünel girişleri ve yıkıntılar dikkat çekiyor. İran’ın yüksek oranda zenginleştirilmiş yaklaşık 900 pound uranyumunun akıbeti ise belirsiz.
Natanz'ın elektrik altyapısı çöktü
13 Haziran’daki ilk İsrail saldırılarında hedef olan Natanz tesisi de ağır hasar aldı. Özellikle elektrik altyapısı ve yer üstü santrifüj tesisi yok edilirken, yer altındaki zenginleştirme alanı da darbe aldı.
ABD ve İran arasında nükleer satranç
Middlebury Enstitüsü uzmanı Jeffrey Lewis, İran’ın bu süreçte “nükleer körebe” oynadığını savunarak, malzeme ve altyapı taşımalarının önceden yapıldığını, bunun da saldırıya hazırlık yapıldığını gösterdiğini belirtti.
Nükleer ve balistik füze gücünün uydu görüntüleri analizi konusunda uzman olan Deniz Analizleri Merkezi'nden Decker Eveleth de "İsfahan NTC'nin yıkılması programı geriye götürecek, ancak tek tek makine parçaları muhtemelen çıkarılmış, ancak hepsi değil" dedi.