Türkiye, cari açık üzerinde enerji ile birlikte en etkili kalemlerden olan altın ithalatını, kota uygulaması sayesinde bir yıl içinde yarı yarıya düşürmeyi başardı. Ticaret Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 7 Ağustos 2023 tarihinde işlenmemiş altın ithalatına kota uygulaması devreye girdi. Türkiye’nin altın ithalatı 2022’de 20,4 milyar dolar iken, alınan önleme rağmen 2023’te yüzde 46,9’luk artışla 30 milyar doları aştı. İşlenmemiş altın ithalatı, Türkiye'nin aynı dönemdeki cari açığının yaklaşık yüzde 50'sine denk geliyordu. Yani altına yönelik yüksek talep, ekonominin yumuşak karnı cari açığın da yarısını oluşturmuş vaziyetteydi.
Kota uygulamasının hayata geçirilmesiyle son bir yıl içinde Türkiye’nin altın ithalatı yüzde 55,5 azaldı.
10 MİLYAR DOLARA KADAR GERİLEDİ
Ağustos 2023’te yapılan 3,3 milyar dolarlık altın ithalatı, 2024’ün aynı ayında yüzde 61 oranında düşerek 1,3 milyar dolara indi. 2023’ün ilk sekiz ayında ise 22,6 milyar doları bulan işlenmemiş altın ithalatı, 2024’ün aynı döneminde 10 milyar dolara kadar geriledi.
AYLIK 12 TONLA SINIRLI
Mevcut durumda, aylık 12 ton işlenmemiş altın ithalatı kotası bulunuyor. Kotanın yüzde 25'i mücevher ihracatçılarına, yüzde 38'i kuyum işletmelerine satış için sağlanıyor. Yüzde 33'ü ise kota uygulaması kapsamına giren kuruluşlar için tahsis edilmiş durumda. Kota sayesinde, cari denge son yılların en iyi seviyelerine ulaştı.
CARİ FAZLA 5 YILIN ZİRVESİNDE
Merkez Bankası verilerine göre; cari işlemler hesabı ağustosta 4,3 milyar dolarla 5 yılın en yüksek fazlasını verdi. Ödemeler dengesi 2021'den bu yana da ilk kez üst üste 3 ay fazla vermiş oldu. Altın ve enerji hariç cari işlemler hesabında ise 9 milyar 14 milyon dolar fazla görüldü. Ağustosta 12 aylık açık 11,3 milyar dolara düştü. Altın ithalatındaki ivme kaybıyla birlikte önümüzdeki dönemde cari dengede iyileşmenin sürmesi bekleniyor.