Avrupa ülkeleri, Rusya-Ukrayna savaşıyla daha da derinleşen enerji krizine çözüm arıyor. Daha önce Rus kaynaklarına bağımlılığı azaltma adımlarını kapsayan RePowerEU planını duyuran Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin, kısa sürede bağımlılığı azaltamayacak olması en büyük sorun olarak görülüyor. Rusya’nın Avrupa’ya gaz akışını yüzde 60 oranında kısması daha önce yeşil enerji dönüşümü hedeflerini koyan AB ülkelerini fosil yakıtlara dönüşe zorladı. Gelişmekte olan ülkelere kömürden vazgeçmesi yönünde baskı yapan Avrupa’da, kömür stokları 2,5 yılın zirvesine çıktı. Termik santraller sırayla devreye alınmaya başladı. Son olarak Rusya’nın Kuzey Akım hattında vanayı kapatması, Avrupa’da “karneyle doğal gaz”ı tedarikini gündeme getirdi.
AVRUPA DERS ALMIYOR
Son 15 yıllık gelişmeler, Avrupa’nın yaşadığı enerji krizlerinden ders çıkarmadığını gösteriyor. Şimdiye kadar dört kez Rusya-Ukrayna krizinden kaynaklı enerji arzı sorunuyla karşı karşıya kalan Avrupa ülkeleri, çeşitli planlar duyursa da somut adımlar atmaması dikkat çekiyor. Rusya ile Ukrayna arasında 2006, 2009 ve 2014 yıllarında siyasi gerilimlerle başlayan diplomatik krizler, daha önce de enerji krizlerine dönüşerek AB ülkelerini olumsuz etkiledi.
İLK KRİZ 2006’DA PATLAK VERDİ
RUSYA 2014’TE GÜMRÜK MUAFİYETİNİ KALDIRDI
Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan üçüncü enerji krizi ise 2014 yılında Ukrayna’da Rusya yanlısı siyasi iktidarın yerini Batı yanlısı yeni bir yönetimin devralması nedeniyle yaşandı. Ukrayna’da yeni yönetimin AB ile ortaklık anlaşması imzalamasıyla siyasi kriz, kısa sürede enerji krizine dönüştü. Rusya, Ukrayna’ya doğal gaz ihracatındaki “sıfır” olan gümrük vergisini iptal ederek, doğal gaz ithalat fiyatını 1000 metreküp için 485 dolara yükseltti.
YEŞİL KİTAP RAFTA KALDI
GÜNEY GAZ KORİDORU HALA PROJE AŞAMASINDA
Kasım 2008 tarihinde AB Enerji Güvenliği ve Dayanışma Eylem Planı’nı içeren İkinci Stratejik Gözden Geçirme Bildirgesi yayınlandı. Bildirgede şu 5 maddelik eylem planı önerildi. Bildirgede ayrıca Rusya’ya doğal gaz bağımlılığının azaltılması amacıyla, AB’nin gelecekteki doğal gaz talebinin önemli bir bölümünü karşılayacağı düşünülen, Güney Gaz Koridoru’nun (GGK) geliştirilmesi gerektiği belirtildi.
GÖBEK BAĞINI BİR TÜRLÜ KOPARAMADI
LNG İTHAL ETME PLANLARI YETMEDİ
Rusya ve Ukrayna arasında 2014’te yaşanan enerji krizinin AB’nin doğal gaz arz güvenliğini olumsuz etkilemesi üzerine Avrupa Enerji Birliği paketi açıklandı. Pakette Güney Gaz Koridoru’nun hayata geçirilmesi, Kuzey Amerika ve Orta Asya ülkelerinden Avrupa’ya doğal gaz ithal edilmesi tavsiye edildi. Kuzey Avrupa’da LNG dönüşüm tesislerinin kurulması gerektiği belirtildi. Cezayir ve Türkiye gibi transit ülkelerle ve Azerbaycan, Türkmenistan, Afrika ülkeleri gibi tedarikçi ülkelerle stratejik enerji ortaklıkları kurulması tavsiyesine yer verildi.
KARNEYLE DOĞAL GAZ SENARYOSU