İstanbul Ticaret Odası Stratejik Araştırmalar Merkezi (İTOSAM), “İstanbul’da Ne Eğitimde Ne İstihdamda Ne Yetiştirmede Olan Gençler (NEİY)” başlıklı araştırma raporunu yayınladı. Araştırma için gençler ve uzmanlarla yüz yüze mülakatlar yapıldı. Hazırlanan ihtiyaç analizi ve politika önerileri raporunda, “İstanbul'da NEİY olan gençlerin karşılaştığı zorlukların çözülmesi için geliştirilecek politikalar geleceklerini şekillendirecek ve hem Türkiye'nin hem de İstanbul'un sosyal ekonomik refahına olumlu katkı sağlayacaktır” denildi.
HER ÜÇ GENÇ KADINDAN BİRİ EVDE
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri ışığında analizlerin bulunduğu raporda, OECD içerisinde 15-29 yaş arasında NEİY oranlarının ortalamasının yüzde 13 olduğu belirtildi. En yüksek NEİY oranına sahip ülkenin yüzde 28 ile Türkiye olduğu aktarıldı. İstanbul’da NEİY oranının ise yüzde 18,6 seviyesinde olduğu kaydedildi. Prof. Dr. Mehmet Fatih Aysan’ın proje yürütücüsü olduğu araştırmaya göre; İstanbul nüfusunun 2,3 milyonunu yani yüzde 14,8'ini 15-24 yaş arasındaki gençler oluşturuyor. Türkiye genelinde her 3 genç kadından 1’i ne eğitimde ne de istihdamda yer alıyor.
DESTEK MEKANİZMALARI YENİDEN ELE ALINMALI
Konuya ilişkin açıklama yapan İTO Başkanı Şekib Avdagiç, “Raporda da yer aldığı üzere, mülakat bulguları NEİY olan gençlerin karşılaştıkları zorlukları aşabilmeleri için sosyal destek mekanizmalarının güçlendirilmesi, eğitim ve istihdam politikalarının yeniden ele alınması gerektiğini ortaya koyuyor. Bu bulguları dikkatle ele almalıyız” ifadelerini kullandı. Avdagiç, “Sosyal yardımların, belirli bir süre eğitim programlarına katılım ya da mesleki beceri kazanmaya yönelik faaliyetlerle ilişkilendirilmesi, gençlerin iş gücüne katılım motivasyonunu artıracaktır. Ayrıca staj programlarının yaygınlaştırılmasının yanı sıra iş deneyimi kazandırmaya yönelik yeni teşvik mekanizmaları geliştirilmelidir. İşverenlerin gençleri istihdam etme konusunda daha istekli olmalarını sağlamak için vergi indirimleri, maaş destekleri veya sigorta prim muafiyetleri gibi teşvik mekanizmalarında kapsam ve derinlik artırılabilir” önerilerinde bulundu.
EN ÖNEMLI SORUN DÜŞÜK ÜCRETLER
İTOSAM’ın araştırma raporunda yer verilen tespitlerden bazıları şunlar oldu:
Katılımcılar, iş gücü piyasasına girişte deneyim eksikliği, düşük ücretler ve güvencesiz çalışma koşulları gibi faktörlerin onları NEİY statüsünde kalmaya ittiğini belirtiyorlar.
Araştırmalar aşırı korumacı ebeveynliğin çocukların sosyal becerilerini ve duygusal iyi oluşlarını olumsuz yönde etkileyebileceğini gösteriyor.
Hazır tecrübeli işçileri en az maliyetle istihdam etme anlayışı gençlerin NEİY olma riskini besleyebiliyor.
TECRÜBE YOK DIYE REDDEDIYORLAR
Araştırmada NEİY olan gençlerin şu görüşlerine de yer verildi:
Kendi param olsa rahat, özgürce harcayabilirdim. Çalışmayı çok düşündüm. Ama çocuğa bakacak hiç kimse yok. (Kadın, lise terk) Üniversite öğrencisi olduğum için zaten 2-3 ay sonra bırakacak deniliyor. En az 2 yıl deneyimli eleman lazım deyip, okul öncesinden de ret aldım. (Kadın, lisans)
(Meslek edindirme kursları) Hiç katılmadım ama biraz da para tuzağı gibi. Bu sertifikalar biraz da ‘Şu kadar para ver, sertifikaları doldur’ gibi geliyor bana. Devletin kursları güzel aslında, ücretsiz veriyorlar. (Erkek, lisans, 22)