Libya’nın doğusundaki Tobruk kentinde bulunan Temsilciler Meclisi, 6 yıl aradan sonra Türkiye ile Libya arasında imzalanan ‘Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılması Anlaşması’nı önümüzdeki hafta onaylayacak. 27 Kasım 2019’da, Türkiye ile Libya Ulusal Mutabakat Hükûmeti arasında İstanbul’da imzalanan ve Birleşmiş Milletler tarafından 2020’de tescillenen anlaşma, Doğu Akdeniz’deki güç dengelerini değiştirebilecek nitelikte.
BATI SINIRLARINA HUKUKİ ÇERÇEVE
Türkiye ile meşru Libya Ulusal Mutabakat Hükûmeti (UMH) arasında imzalanan mutabakat muhtırası, Doğu Akdeniz’deki deniz yetki alanlarını belirleyerek iki ülkenin kıta sahanlığı ve Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) sınırlarını netleştirdi. Böylece Türkiye, Akdeniz’de batı sınırlarını hukuki çerçevede kayda geçirmiş oldu. Birleşmiş Milletler tarafından 30 Eylül 2020’de resmi olarak kayıt altına alınan bu anlaşma, enerji aramaları, deniz güvenliği ve bölgesel nüfuz açısından Ankara’nın elini güçlendiren stratejik bir belgeye dönüştü.
NEDEN 6 YIL SONRA?
2019’da imzalanan anlaşma; o dönem Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükûmeti ile yapılmıştı. Ancak Libya’da iç savaşın devam etmesi, ülkenin iki ayrı otoriteye bölünmüş olması ve doğudaki Tobruk Temsilciler Meclisi’nin UMH’yi meşru kabul etmemesi nedeniyle bu anlaşma Libya’nın doğusunda reddedilmişti. Libya’da 2014’te başlayan siyasi bölünme sonucunda Trablus’ta BM tarafından tanınan Ulusal Mutabakat Hükûmeti, Tobruk’ta ise Halife Hafter’e bağlı Temsilciler Meclisi ortaya çıktı. Anlaşmanın imzalandığı dönemde Hafter güçleri Trablus’a yönelik saldırılar düzenliyordu. Bu nedenle Tobruk yönetimi, Türkiye ile yapılan mutabakatı ‘yok hükmünde’ saymıştı. Türkiye, hem Trablus yönetimi hem de son dönemde Doğu Libya’daki aktörlerle ilişkilerini artırarak, ekonomik ve diplomatik bağlarını güçlendirdi. Bu durum, Tobruk Meclisi’nin anlaşmayı yeniden gündemine almasını kolaylaştırdı. Temsilciler Meclisi’nin önümüzdeki hafta onaylayacağı anlaşma, Türkiye’nin ‘Mavi Vatan’ vizyonu doğrultusunda Doğu Akdeniz’deki hak iddialarını sağlamlaştıracak.
Anlaşmanın kabulü ile birlikte Türkiye’nin Libya’nın doğusu ile de siyasi ve ekonomik ilişkilerinin geliştirilmesini sağlayacak Türkiye-Libya Deniz Yetki Anlaşması, Mısır-İsrail hattında şekillenen Türkiye’yi enerjide dışlama hedeflerine coğrafi ve hukuki bariyer koyacak. Bu mutabakat, Türkiye’ye Doğu Akdeniz’de veto gücü kazandıracak.