Sera Yatırımcıları ve Üreticileri Birliği Derneği (SERA BİR) Başkanı Müslüm Yanmaz yaptığı açıklamada, Türkiye'nin dünyanın önde gelen domates üreticilerinden olduğunu, Avrupa Birliği ve Rusya pazarlarına yoğun ihracatı bulunan sektörün üretim planlamasını da bu pazarlara göre yaptığını kaydetti.
En büyük pazar konumundaki Rusya'ya yapılan ihracatın geçen yıl yaşanan gelişmelerle gerilediğini anlatan Yanmaz, iki ülke arasında ilişkilerin gelişmesi sonrası ihracatın her an başlayabileceği umuduyla domates üretiminde azalma olmadığına dikkati çekti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in görüşmesi öncesi Rusya'nın bazı tarım ürünlerinde Türkiye'den ithalat yasağını kaldıracağı açıklamasıyla umutlandıklarını kaydeden Yanmaz, ancak yasağı kaldırılan ürünlerin, ihracatı düşük olan mal gruplarını kapsadığını öğrendiklerini ifade etti.
Rusya'nın AB ambargosundan sonra yaş sebze meyvede başkalarına muhtaç olmamak için yerli üretimi geliştirmek istediğini, domateste ithalat yasağının bu kapsamda değerlendirilebileceğini anlatan Yanmaz, "Ancak iklimi, coğrafyası, teknolojisi ve tarım kültürü buna müsait değil. Bu yasak sadece aracıları, karaborsacıları besliyor. Aracılar kilogramda 1 dolar para kazanıyor. Türkiye'den daha düşük fiyatlarla gönderilen ürünleri Ruslar daha yüksek fiyatlara tüketiyor." diye konuştu.
Pazarın açılması yönündeki beklentilerin gerçekleşmemesi nedeniyle fiyatların düştüğünü kaydeden Yanmaz, normal dönemde 3 lira olan domates fiyatının bu dönemde 1 liraya kadar gerilediğini, mayıs ayında baharlık sera ürünlerin de çıkmasıyla sıkıntının büyüyebileceğini sözlerine ekledi.
Arap pazarı domatesi kurtarabilir
İzmir'in Dikili ilçesinde kurulu, dünyanın en büyük ikinci jeotermal ısıtmalı serasına sahip firmanın yönetim kurulu üyesi Arzu Şentürk Salık ise şirket olarak Rusya'ya 2015 öncesinde 5 bin tonluk ihracat yaptıklarını belirterek, yeni sezon için alternatif pazar arayışlarına hız verdiklerini dile getirdi.
Sektörün AB ülkelerinden gelen talep nedeniyle iyi bir sezon geçirdiğini, ihracat fiyatlarının kilogram başına 6 liraya kadar çıktığını ancak geçen ay birden gerilediğini dile getiren Salık, şu değerlendirmede bulundu:
"Ürünlerimiz nisana kadar Avrupa'ya gider, Hollanda'daki seraların devreye girmesiyle Rusya ön plana çıkardı. Sektör, bu yıl Rusya pazarının açılmasını bekliyordu. Ancak şu ana kadar hayal kırıklığı yaşadık. Aralık ve ocak aylarında ihracat fiyatı 6 liraya kadar çıkan domates, Rusya'nın açılmamasıyla 2,5 liraya geriledi." dedi.
Rusya kaybına alternatif Arap pazarı
Salık, Rusya kaynaklı kaybı Arap pazarıyla aşmayı planladıklarını, THY ile hava kargoyla ihracat konusunda görüşmeler yürüttüklerini dile getirdi.
Katar, Dubai, Kuveyt ve Suudi Arabistan'ın Rusya pazarının üçte ikisi kadar büyüklüğüne sahip olduğunu dile getiren Salık, "Bu ülkelerin 200 milyon dolarlık domates ithalatı var. Hava kargo yoluyla bu pazara girmemiz halinde üretici rahatlayacaktır. Fiyatların da bu sayede dengeye kavuşacağını düşünüyorum."
Salık, fiyatlardaki gerilemenin semt pazarlarına da yansıdığını ancak beklenen oranda bir tüketim artışı yaşanmadığını sözlerine ekledi.