Türkiye, yüzde 17 faizle dünyanın en yüksek faiz veren ülkelerinin başında geliyor. Üretimi, yatırımı, istihdamı ve ihracatı baltalayan yüksek faiz ortamı, büyümenin önündeki en büyük bariyer olarak dikkat çekiyor. Hem işletmelerin hem bireylerin finansman maliyetini yükselten bu durumdan üretici, yatırımcı, tüccar, esnaf ve tüketici şikâyet ediyor.
MERKEZ'E “ARTTIR” BASKISI
MERKEZ KİME KULAK VERECEK?
Mayıs 2020’de yüzde 8,25 seviyesine kadar indirilen gösterge niteliğindeki politika faizi, üç aylık bir sabit bırakma döneminin ardından Eylül 2020’de yüzde 10,25’e çıkarıldı. Merkez Bankası’ndaki başkan değişikliğinin ardından, Kasım toplantısında yüzde 15’e çıkarıldı. Aralık’ta 200 baz puanlık faiz artışı daha yaparak faizleri yüzde 17’ye yükselten Merkez Bankası’nın bugünkü toplantıda nasıl bir karar vereceği merak ediliyor.
ENFLASYONDA DÜŞÜŞ BEKLENİYOR
YÜKSEK FAİZLER KREDİ KULLANIMINI DURDURDU
Faizlerin birkaç aylığına da olsa yüzde 10 civarında tutulması, geçen yıl koronavirüs salgınına karşı getirilen kısıtlama ortamından dolayı nakit sıkıntısı çeken işletmelere ve vatandaşlara nefes aldırdı.
ACI REÇETEYİ 80 MİLYON ÖDEMEMELİ
YÜKSEK FAİZ ÜLKE İÇİN BİR YÜK
İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz, “Türkiye’de faizler çok yüksek. Daha da artması yanlış olur. Dövizi aşağı çekmek amacıyla kullanılmamalı. Kur silahı olarak kullanmamak lazım. Bir üretici, ihracatçı ve sanayici olarak faiz artışı istemiyoruz. Bu hem sanayici hem de ülke için bir yük” diye konuştu.
PARA TÜKETİME DEĞİL ÜRETİME GİTMELİ
MÜSİAD Genel Başkanı Abdurrahman Kaan, fiyat istikrarı sağlamak adını yapılan faiz artışlarının ardından artık faizlerin düşürülmesini beklediklerini söyledi. Faizin kırmızı çizgileri olduğunu belirten Kaan, son dönemlerde Türkiye’yi çok dolaştığını ve üreticinin üzerindeki finansman maliyetleri konusunda çok şikâyet aldıklarını söyledi. Sanayici ve üreticinin sırtındaki en büyük yük olan faizlerin düşürülmesi gerektiğini anlatan Kaan, “Paranın tüketime değil üretime yönlendirilmesi lazım. Şu anda Türkiye’de imalat sanayii çok iyi gidiyor. Bu hızı düşürecek adımlar değil, daha da artıracak adımlar bekliyoruz. Bankalar topladıkları paraları kime satacaklar?” diye sordu.
ÜRETİM VE İSTİHDAM YATIRIMLARA BAĞLI
FAİZ ARTIRMAK ÇÖZÜM DEĞİL
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, pandemi sürecinde esnaf zor durumdayken faiz artırmanın doğru olmadığını belirterek, “Faizlerin yükselmesinin zararları olacak. Enflasyonu yükseltecek. Maliyetleri artıracak. Dolayısıyla tüketici fiyatlarında da artış sürecek. Yeni ekonomik tedbirlerdeki tasarruflar, yatırımlar ancak düşük faizle olur. Faizi yükseltmek sorunu çözmeyecek” dedi.
BU ORANLARLA EV VE ARABA ALINMAZ
Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, Ticaret Bakanlığı’nın yaptığı düzenleme ile konut ve otomobil alımlarında daha uzun vade kullandırma imkanı sunduğunu hatırlatarak, dedi.
Tüketici güvenini sarsıyor
Şu an faizin yüksek olduğunu belirten Galatasaray Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ata Özkaya, döviz fiyat seviyesinin değil, dalgalanmanın önüne geçecek politikaların hedeflenmesi gerektiğini vurguladı. Özkaya, “Merkez Bankası TL’nin seviyesini de hedef olarak koymuş durumda. Bu tüketici güvenine yönelik bir hedef. Sanırım bundan vazgeçecek. Çünkü oynaklık hem tüketiciyi hem de üreticiyi daha çok etkiliyor, belirsizlik oluşturuyor ve ekonomiye olan genel güveni sarsıyor. Turizm ve hizmetler sektöründe, hane halklarında gelir düzeyi düşük olanlar etkilenmiş durumda. İçinde bulunduğumuz koşulların eskisi gibi faiz artırmaya uygun olmadığını düşünmemiz gerekiyor” dedi.
SARMALA DÖNDÜ
ENFLASYONU TETİKLEYİCİ
Makroekonomistler geleneksel olarak düşük faiz oranlarının enflasyonu teşvik ettiğine inanıyor. Faizleri arttırmanın enflasyonu düşüreceği düşüncesi, 1970’lerin yüksek enflasyon-yüksek faiz ve düşük enflasyon-düşük faiz dönemlerine dayanıyor. Ancak son küresel finans krizi, iş ve bilim dünyasının faiz-enflasyon ilişkisine dair tezlerini sorgular hale getirdi. Kanada Merkez Bankası Üyesi ve Wisconsin-Madison Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Stephen Williamson’un savunduğu Neo-Fisherian etkisine göre ise ekonomilerde nominal faiz oranından enflasyona doğru bir nedensellik ilişkisi mevcut. Bu teze göre; düşük faiz oranları düşük enflasyona yol açıyor. Bu yöndeki çalışmaların ortak noktası; kısa dönemli etkiler açısından düşük faiz oranları düşük enflasyona neden oluyor.