Türkiye’nin akaryakıt ve gaz türevleri ihtiyacının yaklaşık yarısını Kocaeli Körfez’deki enerji işletmeleri tarafından karşılanıyor. 40 civarında işletmenin bir arada bulunduğu bu bölge, ekonomik önemi dolayısıyla stratejik bir konuma sahip. Ülke ekonomisine ve savunması için hayati önem taşıyan bu bölgenin terör, sabotaj, yangın ve patlama tehlikelerine karşı korunması için Bakanlar Kurulu kararı alındı. 26 Nisan 2014’te yayımlanan kararnameyle oluşturulması kararlaştırılan “Kocaeli Körfez Enerji Bölgesi Özel Güvenlik Bölgesi”, aradan dört yıl geçmesine rağmen hala kurulamadı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2003’te başbakan olduktan hemen sonra verdiği talimatla başlatılan çalışmalar ilerleyen yıllarda kararlara dökülse de hala kağıt üzerinde uygulamayı bekliyor
39 ENERJİ FİRMASI BU BÖLGEDE FAALİYETTİ
Kocaeli’nin Körfez ilçesinde kümelenen 39 firma arasında Türkiye’nin en eski ve en büyük rafinerisi Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. (TÜPRAŞ) da var. 1983’te kamuya ait Kocaeli, Kırıkkale, İzmir ve Batman’daki rafinerilerin birleştirilmesiyle kurulan Tüpraş, Ülkenin akaryakıt ihtiyacının büyük kısmını tek başına karşılıyordu. 2005’teki özelleştirme ihalesinde en yüksek teklifi veren Koç-Shell ortak girişim grubu, Tüpraş’ın kamuya ait olan yüzde 51 oranındaki hisseyi satın aldı.
KOMANDO BİRLİĞİ KORUYORDU
Tüpraş, 2005’te özelleştirilinceye kadar Körfez’de görev yapan Komando Birliği tarafından korunuyordu. Özelleştirmeyle birlikte bölgenin en büyük şirketinin koruma işleri de özele geçince; güvenlik ve lojistik konularında sıkıntılar başgöstermeye başladı. Tüpraş’ın oluşturduğu ‘özel güvenlik bölgesi’, komşu diğer işletmelerle ‘emniyet mesafesi’ konusunda büyük tartışmaları beraberinde getirdi.
2012’DE KÖRFEZ İÇİN KOMİSYON KURULDU
Kocaeli Körfez Enerji Bölgesi’nde yer alan tesislere yönelik sabotaj ve terör saldırıları; Milli İstihbarat Teşkilatı‘na yapılan ihbarlar ve ilgili emniyet birimlerinin çalışmalarıyla önlendi. Stratejik öneme sahip tesislere yönelik tehditler artınca; 2012 yılında sabotaj, terör ve bölgede depolanan petrol ürünlerinin yangın ve patlama tehlikelerine karşı ortak önlem alınması fikri öne çıktı. Kocaeli Valiliği; bölgenin ilgili kamu kuruluşları temsilcileriyle zaman zaman yaptığı toplantıları “Özel Güvenlik Bölgesi Değerlendirme Komisyonu’ adı altında yapmaya başladı.
“MİLLİ GÜVENLİK” VURGUSUNA DİKKAT
Kocaeli Vali Yardımcısı Başkanlığındaki komisyon toplantısının raporunun girişindeki şu cümleler körfez enerji bölgesinin önemini ortaya koyuyor: “İlimiz Körfez ilçesi sınırları içinde, yurt savunması ve ekonomisine çok büyük katkıda bulunan, kısmi olarak dahi geçici ya da sürekli bir zaman için faaliyetten alıkonulmaları halinde ülkemizin milli güvenliği ve/veya toplum hayatı bakımından son derece olumsuz sonuçlar doğurabilecek akaryakıt ve LPG üretim / depolama / tedarik iş ve işlemlerini yürüten tesisler topluluğu bulunmaktadır.” Komisyon raporunda tesisler topluluğu olarak ifade edilen 39 firma, Türkiye’nin akaryakıt ve gaz türevlerine ilişkin ihtiyacının yüzde 48’ini karşılıyor.
“TEK BİR ÖZEL GÜVENLİK BÖLGESİ” KARARI
*
Kocaeli Körfez Özel Güvenlik Bölgesi Değerlendirme Komisyonu; 10.09.2012 tarihinde Kocaeli Valiliği’nde yaptığı toplantıda; daha sonra çıkarılan Bakanlar Kurulu kararına da gerekçe oluşturan bölgenin güvenliği için bir dizi karar aldı. İşte o beş karar:
1. Söz konusu bölgenin tamamını içine alacak “Tek bir Özel Güvenlik Bölgesi” kurulması,
2. Vali ya da görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığında “Tek bir yönetim” olması,
3. “Bölgenin sabotaj ihtimaline karşın” yüksek patlama basıncına dayanıklı fiziki engel içerisine alınması,
4. Vali’nin başkanlığını yaptığı yönetimin belirleyeceği “Her türlü güvenlik önlemlerinin” alınması,
5. Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Yönetmeliği gereğince kurulması ve yönetilmesidir.
İŞTE DÖRT YILDIR UYGULANMAYAN KARAR
Özel Güvenlik Bölgesi Değerlendirme Komisyonu’nun aldığı kararlar çerçevesinde İçişleri Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı’nın olumlu görüşleri alındıktan sonra Bakanlar Kurulu, dört yıl önce kararname çıkardı. 26.03.2014 tarihinde çıkarılan 2014/6173 sayılı Kararname’nin üzerinden dört yıl geçti. “Kocaeli Körfez Enerji Bölgesi Özel Güvenlik Bölgesi” kurulmasına ilişkin kararname aynı 26 Mart 2014’te Resmi Gazete’de yayımlandı ve yürürlüğe girdi. Ancak aradan geçen 4 yılda sadece bölge içindeki Tüpraş dışındaki firmalara ait parsellere “şerh” konulması dikkat çekiyor. Bakanlar Kurulu Kararnamesi’ne rağmen 39 firmayı içine alan Kocaeli Körfez Enerji Bölgesi Özel Güvenlik Bölgesi kurulmadığı için stratejik öneme sahip bölgenin terör, sabotaj, yangın ve patlama tehlikelerine karşı korumasız durumu devam ediyor.
KARŞI ÇIKAN TEK KURULUŞ TÜPRAŞ
10 Eylül 2012 tarihinde yapılan komisyon toplantısında kurulması kararlaştırılan “Kocaeli Körfez Enerji Bölgesi Özel Güvenlik Bölgesi”ne karşı çıkan tek kurum olarak Tüpraş dikkat çekiyor. Dönemin Tüpraş Genel Müdürlüğü Güvenlik Müdürü Hulki Öz ile Tüpraş İzmit Rafinerisi Güvenlik Müdürü Ö. Faruk Baykal; 1992 ve 2008’de çıkarılan özel güvenlik bölgesi kararlarının korunmasını istiyor. Ancak dört yıl önce çıkarılan Bakanlar Kurulu Kararı’yla eski kararların hepsi iptal edildi.
ESKİ KARARLAR 2014'TE İPTAL EDİLDİ
26 Mart 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu kararı, daha önce “Kocaeli Körfez Enerji Bölgesi adı altında ortak bir özel güvenlik bölgesi kurulmuştur” şeklinde kesin bir hüküm içeriyor. Aynı kararın devamında, Tüpraş’a özel güvenlik bölgesi kurulması izni veren 6/1/1992 tarih ve 92-2609 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile 16/05/2008 tarih ve 2008/14015 sayılı Bakanlar Kurulu kararları yürürlükte kaldırıldığı da açıkça ifade ediliyor.