Hazine ve Maliye Bakanlığı, Kasım 2019'a ilişkin bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı.
Ocak-kasım döneminde bütçe gelirleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16,2 yükselerek 802,5 milyar lira, bütçe giderleri yüzde 20,1 artarak 895,4 milyar lira olarak kayıtlara geçti.
Böylece merkezi yönetim bütçesi kasımda 7,8 milyar lira fazla verirken, ocak-kasım döneminde oluşan açık 92,9 milyar lira oldu.
Geçen yıl kasımda bütçede yaklaşık 14 milyar 802 milyon lira faiz dışı fazla verilirken, bu yılın aynı ayında 15 milyar 239 milyon liralık faiz dışı fazla oluştu.
Merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen toplam 960 milyar 976 milyon liralık ödenekten geçen ay 75 milyar 513 milyon lira harcama yapıldı. Geçen yılın aynı ayında bu rakam 74 milyar 292 milyon lira olmuştu.
Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri kasımda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9,4 artarak 3 milyar 558 milyon lira oldu ve bütçede öngörülen 43 milyar 375 milyon lira ödeneğin yüzde 8,2'si harcandı.
Mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 67 milyar 551 milyon liralık ödeneğin yüzde 10,8'i geçen ay kullanıldı. Söz konusu ayda mal ve hizmet alımı gideri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10,9 azalarak 7 milyar 293 milyon lira oldu.
Cari transferler geçen ay Kasım 2018'e göre 2 milyon lira artarak 25 milyar 608 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 391 milyar 337 milyon lira ödeneğin yüzde 6,5'i harcandı. Kasımda, sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 11 milyar 194 milyon lira transfer yapıldı. Sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla gerçekleştirilen transfer tutarı ise 2 milyar 135 milyon lira olarak kayıtlara geçti.
Cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 455 milyon lira, mahalli idare payları 6 milyar 303 milyon lira oldu.
Kasımda 6 milyar 213 milyon lira sermaye gideri oluşurken, 1 milyar 116 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise yüzde 14 azalarak 2 milyar 79 milyon lira olarak hesaplandı. Faiz giderleri kasımda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3,1 artarak 7 milyar 463 milyon lira olarak kayıtlara geçti.
Bütçe gelirleri
Geçen yılın kasım ayında 81 milyar 858 milyon lira olan bütçe geliri, bu yılın aynı ayında yüzde 1,7 artarak 83 milyar 289 milyon lira olarak gerçekleşti. Bu dönemde vergi gelirleri tahsilatı yüzde 8 artışla 73 milyar 363 milyon lira oldu.
Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri kasımda geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 31,1 azalarak 7 milyar 447 milyon lira olarak hesaplandı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri geçen ay 1 milyar 944 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 535 milyon lira olarak kaydedildi.
Vergi türleri itibarıyla gerçekleşmelere bakıldığında, kasımda geçen yılın aynı ayına göre, harçlar yüzde 46,1, özel tüketim vergisi yüzde 33,5, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 24, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 18,6, gelir vergisi yüzde 12,9 ve damga vergisi yüzde 12,6 artarken, kurumlar vergisi yüzde 7 ve ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 5,3 azaldı. Diğer vergiler tahsilatı ise yüzde 19,8 artış gösterdi.
Ocak-kasım dönemi gerçekleşmeleri
Merkezi yönetim bütçesi ocak-kasım döneminde 92 milyar 938 milyon lira açık verdi. Aynı dönemde faiz dışı fazla 2 milyar 836 milyon lira oldu.
Geçen yılın ocak-kasım döneminde 745 milyar 361 milyon lira olan bütçe giderleri, bu yılın aynı döneminde yüzde 20,1 artarak 895 milyar 418 milyon liraya yükseldi. Ocak-kasım döneminde faiz hariç bütçe giderleri de yüzde 18,7 artışla 799 milyar 643 milyon lira olarak hesaplandı.
Söz konusu dönemde faiz giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 33,2 yükselerek 95 milyar 775 milyon liraya çıktı.
Geçen yılın ocak-kasım döneminde 690 milyar 818 milyon lira olan bütçe gelirleri, bu yılın aynı döneminde yüzde 16,2 artarak 802 milyar 479 milyon lira olarak gerçekleşti. Bu dönemde vergi gelirleri ise yüzde 6,5 artışla 613 milyar 242 milyon lira oldu.
Aynı dönemde genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri yüzde 82,8 artışla 164 milyar 346 milyon lira olarak hesaplandı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri ocak-kasım döneminde 18 milyar 636 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 6 milyar 256 milyon lira olarak kayıtlara geçti.
Vergi türleri itibarıyla ocak-kasım dönemi gerçekleşmelerine bakıldığında, geçen yılın aynı dönemine göre, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 24,3, gelir vergisi yüzde 16,3, damga vergisi yüzde 9,4, özel tüketim vergisi yüzde 9, harçlar yüzde 6,1 ve kurumlar vergisi binde 4 artarken, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 7,3 ve ithalde alınan katma değer vergisi binde 2 azaldı. Diğer vergiler tahsilatı ise yüzde 9,8 arttı.
Personel giderleri
Personel giderleri ocak-kasım döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24,8 artarak 232 milyar 843 milyon lira oldu. Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 26,3 artışla 39 milyar 402 milyon lira olarak gerçekleşti. Mal ve hizmet alım giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10,7 yükselerek 66 milyar 976 milyon lirayı buldu.
Bu dönemde cari transferler geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 23,3 yükselişle 362 milyar 61 milyon lira olarak gerçekleşti. Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 183 milyar 182 milyon liralık transfer yapıldı. Bu rakam geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 31,4 artışı ifade ediyor.
Aynı dönemde sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı 20 milyar 321 milyon lira oldu.
Ocak-kasım döneminde cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 14 milyar 527 milyon lira, mahalli idare payları 67 milyar 934 milyon lira olarak gerçekleşti.
Söz konusu dönemde 63 milyar 234 milyon lira sermaye gideri oluşurken, 13 milyar 346 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderlerinin 21 milyar 782 milyon lira olarak gerçekleştiği ocak-kasım döneminde, faiz giderleri de yüzde 33,2 artarak 95 milyar 775 milyon liraya yükseldi.