Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) göre küresel petrol talebinde büyük bir artış gözleniyor. Özellikle ABD'nin kaya gazı üretimine yönelmesi, yaşanan Ukrayna krizi, Suudi Arabistan'ın OPEC'in petrol fiyatlarının düşmesindeki belirleyici rolünden sonra ekonomisi petrol üretimine bağımlı olan ülkelerde büyük bir sorun yaşanmıştı. Petrol fiyatlarının 30 dolar seviyelerine gerilemesinden sonra enerji ihtiyacı noktasında dışa bağımlı olan ülkelerin enerji harcamasındaki büyük bir düşüş yaşanırken, Rusya, Venezuela, Suudi Arabistan ve İran gibi ülkelerin ekonomisi büyük bir kriz ile karşı karşıya kaldı. Özellikle Suudi Arabistan ve Rusya'nın ekonomisi petrol fiyatlarının düşmesinin de etkisi ile büyük bir açık verdi.
Varil fiyatı 55 dolar seviyesinde
Bu gelişmelerin karşısında OPEC üyesi ülkelerin 2016 yılında ortak bir anlaşamaya varmasıyla birlikte petrol fiyatlarında yukarı doğru bir yükseliş yaşandı. Suudi Arabistan ve Rusya'nın belirleyici olduğu bu kararın ardından, petrol fiyatlarında yaşanan artış, OPEC üyelerinin ekonomisine olumlu yansımaya başladı. OPEC üyelerinin kararının ardından 2016 yılında petrolün varili 50 dolara yaklaşırken, 2017'nin ilk aylarından itibaren uluslararası piyasalarda petrolün varil fiyatı 55 dolar seviyelerinde işlem görmeye başladı.
LNG üretimi artar
OPEC'in açıkladığı son raporunda da bu yükselişin sürmesi halinde OPEC üye ülkelerin ekonomik anlamda toparlanacağını gösteriyor. Rapora göre, 2014 sonrası dönemde ekonomisi daralmaya başlayan Rusya'nın 2017 yılında yüzde 0,9 büyümesi bekleniyor. Raporun işaret ettiği noktalardan bir diğer ise LNG üretiminin artacağı noktasında.
OPEC'in raporuna göre gelecek yıllarda küresel petrol arzında büyük bir artış yaşanacak. Bu durum OPEC üyesi ülkelerin yanı sıra OPEC üyesi olmayan ülkelerin ekonomisini olumlu etkileyecek. Bu durumun gerçekleşmesinin ise OPEC üyelerinin vardığı son anlaşmaya bağlı olduğu belirtiliyor.
"Petrol fiyatlarındaki artışla 1,5 trilyon ruble gelir sağlanacak"
Uluslararası Enerji Ajansı yaptığı açıklamada OPEC üyelerinin Üretim Kısıntısı Anlaşmasına rekor seviyede uyduğunu açıkladı. Açıklamaya göre üye ülkeler söz konusu anlaşmaya yüzde 90 uyum sağlandı. Bu durumun devam etmesi halinde petrol fiyatlarının yukarı yönlü bir seyir göstereceği belirtiliyor.
Konu ile ilgili açıklamalarda bulunan Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak, OPEC anlaşmasına ilişkin, "Anlaşma, yüzde yüz katılım sağlandığında etkili olabilir. Petrol fiyatlarındaki artış sayesinde Rusya'nın bütçesine 2017'de ilave 1,5 trilyon ruble gelir sağlanacak" dedi.
Petrol fiyatlarının yanı sıra küresel enerji fiyatlarını belirleyecek bir diğer husus ise kaya gazının geleceği. ABD'de zengin kaya gazı yataklarının tespiti ve 2015 yılı itibari ile üretimde yaşanan artışın küresel piyasalar üzerinde büyük bir etkisi yaşandı. ABD'nin 2019'a kadar kaya gazı üretimini daha da artırması bekleniyor. Kaya gazı üretiminin en büyük etkilerinden biri ise ABD'yi ithalat ülkesi konumundan çıkararak ihracat yapabilecek bir konuma getirmesi olacak. Özellikle Avrupa pazarına açılmayı planlayan ABD'nin kaya gazını bu ülkelere ihraç etmeye başlaması, enerji açısında Rusya'ya asimetrik bir bağımlılığa sahip olan Avrupa'yı rahatlatacağı tahmin ediliyor. Bu durumun küresel enerji fiyatlarını da aşağı çekebileceği belirtiliyor. Ancak kaya gazı üretiminin önündeki en önemli sorun ise tekonoloji imkanları olarak gösteriliyor. Üretim noktasında yeni bir teknoloji gerektiren kaya gazının çıkarılmasının maliyeti oldukça fazla. Bu durum ise küresel piyasalardaki enerji fiyatlarının kısa sürede düşebileceği beklentisini zayıflatıyor.
Uluslararası piyasalarda yaşanan son gelişmelerle ilgili açıklama yapan uzmanlar ise, OPEC'in aldığı son kararların petrol fiyatları üzerinde belirleyici olduğunu ifade ediyor.
"Kaya-gazı kuyuları dengeleyici rolde"Petrol fiyatları için kaya-gazı teknolojisi tahminen otomatik bir dengeleyici konumda olduğunu vurgulayan Yılmaz, “Kaya-gazı teknolojisi yeni olduğu için verimlilik artışı potansiyeli bulundurmakta. Bunun anlamı teknoloji geliştikçe üretim maliyetleri düşecektir. Bu nedenle ilk aşamada petrol fiyatlarındaki düşüş bazı kaya-gazı üreticilerini pazar dışına itse de petrol fiyatlarının toparlanması ile kaya-gazı kuyularının yeniden arttığını gözlemlemekteyiz. Örneğin geçtiğimiz yılbaşında petrol fiyatlarının 30 Dolar'ın altına düşmesiyle kaya-gazı kuyu sayısı da 267 adede kadar düşmüştü. Ancak petrol fiyatlarındaki toparlanmayla birlikte yılsonunda faaliyet gösteren kuyu sayısı 447 adede yükseldi. Binaenaleyh petrol fiyatlarındaki artış beraberinde daha fazla kuyuyu getirdiğinden arz açısından kaya-gazı teknolojisi fiyatları dengeleyici rolde görünüyor" dedi. Yılmaz, “Enerji tasarrufu bilincinin artması, yenilenebilir alternatif enerji kaynaklarına yönelme eğilimleri petrol talebini baskılamakta. Ancak ekonomide çok ciddi bir hızlanma görürsek talep bazlı petrol fiyatlarında artış beklentisine girebiliriz" açıklamasında bulundu.