Maliye’nin göz yumduğu vergisiz döviz düzeni, ekonominin sırdında kambur gibi duruyor. Türkiye son yıllarda ağır bir ekonomik çıkmazın içine girdi. Dolar kuru 2 yıl gibi kısa bir sürede 20 liradan 41 liraya çıktı. Bu yükseliş, 360 milyar doları aşan ithalatı doğrudan pahalılaştırdı, temel ihtiyaçlardan akaryakıta kadar her kalemde fiyatları şişirdi. 85 milyon vatandaşın alım gücünü eriten enflasyonun arkasındaki gizli fail yalnızca dış koşullar değil, içerideki “vergisiz döviz kazancı düzeni” olarak dikkat çekiyor. Gelir Vergisi Kanunu’nun 75, 80 ve 82'inci maddeleri kapsamında döviz kazançlarının vergiye tabi olması gerekirken, Maliye Bakanlığı bu hükümlere rağmen bireylerin yüklü miktardaki döviz kazançlarından vergi almıyor.
KANUN VAR UYGULAMA YOK
Gelir Vergisi Kanunu’nun 75. maddesi (menkul sermaye iradı), 80. maddesi (değer artışı kazançları) ve 82. maddesi (arızi kazançlar) dövizden elde edilen kazançları da kapsıyor. Yani bireyler döviz alım satımından, kur farkından veya faizinden gelir elde ettiklerinde vergilendirilmesi gerekiyor. Anayasa’nın 73. maddesi de “Herkes mali gücüne göre vergi öder” diyerek bu yükümlülüğü pekiştiriyor. Ancak uygulamada Maliye Bakanlığı bu açık hükümleri görmezden geliyor. Şirketlerden döviz kazançları için %25 vergi alınırken, milyar dolarlık bireysel döviz kazançları vergisiz bırakılıyor. Bu durum yalnızca bir “idari hata” değil, bir "adalet ihlali" olarak da dikkat çekiyor.
VERGİSİZ DÖVİZİN BEDELİ: ENFLASYON VE FAİZ KISKACI
Türkiye’nin son yıllarda birçok ekonomik çalkantı yaşadı. Ekonomiyi enflasyon ve faiz kıskacına alan vergisiz döviz düzeni enflasyonu körüklüyor, faizleri yükseltmek için koz olarak kullanılıyor ve şirket değerlerini yerle bir eden borsa çöküşlerine neden oluyor. Vergisiz kazanç düzeni, piyasada dövize talebi artırıyor. Bireyler ve spekülatörler, vergi ödemeden yüksek kazanç elde ettikleri için dövizi sürekli yukarı taşıyor. Dolar yükseldikçe ithalat pahalanırken, enflasyon kontrolden çıkıyor. Enflasyonu frenlemek için faiz artırma yolu tercih ediliyor ancak faiz yükseldikçe döviz de talep görüyor. Bu kısır döngü Türkiye’yi, dünyada eşi benzeri olmayan bir “faiz–enflasyon-döviz sarmalına” sürüklüyor.
FATURAYI VATANDAŞ ÖDÜYOR
Vatandaş maaşından vergi öderken, kasasında milyon doları olan bir avuç dolar zengini vergisiz kazançla hem piyasayı yönetiyor hem de devletin maliye politikalarına yön vermeye çalışıyor. Bu düzenin faturasını vatandaş yüksek enflasyon ve faizle ödüyor. Bu gerçeği hane halkının ödeme kalemlerinde ve merkezi yönetimin bütçe hesaplarında görmek mümkün. Merkezi yönetimin bütçe giderleri içerisindeki faizin payı yüzde 11’den yüzde 17’ye çıktı. 6 puanlık artıştan dolayı, devletin faiz gideri bir yılda yaklaşık 800 milyar lira arttı.
MALİYE SORUMLULUK ALMAKTAN KAÇIYOR
Bugünkü tabloda, yalnızca döviz spekülatörlerinin değil, onlara göz yumanların da payı var. Maliye Bakanlığı’nın “uygulamıyoruz” diyerek kenara çekilmesi, bu çarkın sürmesinin onayı olarak değerlendiriliyor. Sistem; vergiyi toplamakta zorlanan devleti, "vatandaştan aldığı vergileri servet sahiplerine aktaran" pozisyonuna düşürüyor. Bu tabloya göre; enflasyonun da faiz kıskacının da Türk Lirası’nın değer kaybının da asıl sorumlusu Maliye yönetiminin göz yumduğu vergisiz döviz düzeni.
ÇÖZÜM: VERGİSİZ KAZANCA SON
Türk Lirası’nın değerini eriten ve itibar kaybına neden olan vergisiz döviz düzenine son verme görevi Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda olmasına rağmen bu konuda idari sorumluluktan kaçınılması dikkat çekiyor. Bireysel döviz kazançlarından %25 vergi uygulanırsa, spekülasyon son bulur, dövize talep azalır, Türk Lirası’na güven artar, faiz baskısı düşer ve enflasyonun ateşi söner. Bugüne kadar birçok finansal krizin tetiklemesine neden olan vergisiz döviz düzeninin devem etmesi, yeni krizler çıkarmak için tetikte bekleyen çevrelerin elinde koz olaya devam edecek.
Vergi olsaydı bu oyun olmazdı
Vatandaşın masum sorusu vurgunun maskesi oldu
DOLAR 20 YILDA 18 LİRAYA, 2 YILDA 41 LİRAYA ÇIKTI
Vergisiz döviz düzeni:
- Ekonomiyi çökerten
- Halkı yoksullaştıran
- Faizi tırmandıran
- Sanayiyi bitiren
- Borçlunun malını gasp eden sistem