Başta sağlık çalışanları olmak üzere çalışma koşulları ağır olan mesleklerden daha çabuk emekli olunmasını sağlayan yıpranma payının tekrar gündeme gelmesi torba yasa ile ön plana çıktı.
AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan’ın açıkladığı ve kapsamında bedelli askerlik ile ilgili düzenlemenin de olacağı torba yasada üç sürpriz maddenin daha olduğu iddia ediliyor. Bu sürprizlerden biri de sağlık çalışanlarının uzun zamandır beklediği yıpranma payı hakkında.
Yıpranma payı nedir?
Mevcut durumda Türkiye’de 18 meslekte yıpranma payı bulunuyor. Yıpranma payı ile çalışma koşulları ağır olan mesleklerden daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda “fiili hizmet zammı” olarak geçen yıpranma payı ile çalışma koşullarının ağır olması sebebiyle diğer mesleklere nazaran daha fazla efor sarf edilen ve diğer mesleklerden daha fazla yıpranmaya maruz kalınan işlerde daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor.
Örneğin yıpranma payı hakkına sahip olan mesleklerde çalışana çalıştıkları her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet zammı veriliyorsa, 12 ay çalışan bir personel, 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor. Buna göre, normalde her yıl emeklilikte 360 gün olarak kabul edilirken, fiili hizmet zammı kapsamındaki mesleklerde her yıl 360 güne ilave olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı ilave ediliyor. Yani, normal bir işte çalışanın emekliliğinde yılda 360 gün dikkate alınırken, fiili hizmet zammı kapsamındaki işlerde 420 ile 540 gün arasında prim ödeme günü dikkate alınıyor.
Türkiye’de 18 grup çalışan için fiili hizmet süresi zammı uygulanıyor. Bunlar, kurşun ve arsenikte, cam fabrika ve atölyelerinde, cıva üretiminde, çimento ve kok fabrikalarıyla termik santrallerde, alüminyum, demir-çelik, döküm ve asit üretimi fabrikalarında, TSK’da, Emniyet’te, Milli İstihbarat Teşkilatı’nda, basın ve gazetecilikle, TRT’de görev yapanlarla TBMM’de yasama organı statüsünde çalışanlar.