6 Şubat depremlerinin üzerinden yaklaşık 3 yıl geçti. Söz verilen 455 bin konutun inşası cumartesi günü Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son anahtarları teslim etmesiyle tamamlandı.
Depremden kısa süre sonra Kahramanmaraş ve Hatay’a gittiğimde haberler, görüntüler ve fotoğraflar yıkımın boyutlarını tam olarak anlamak, hissetmek için yeterli değil mutlaka buraya gelip görmek gerekli diye düşünmüştüm.
Aynı şeyi cuma, cumartesi günü gezdiğimiz Hatay’da tanık olduğumuz inşa faaliyeti için de söyleyebilirim. Yapılan konut sayılarına ilişkin istatistikler, havadan çekilen görüntüler 2,5 yılda başarılan işi anlamak için yeterli değil. Buraya gelmek, mahallelerde, bulvarlarda, sokaklarda dolaşmak gerekiyor.
ŞEHİR KAOTİKTİ
Yeni bir Hatay inşa edilmiş. Deprem öncesinde de Hatay’ı görmüştüm. Şehrin genelindeki binalar “medeniyetler şehri”ne yakışmayacak çirkinlikteydi. Şehir kaotikti. Hatay Arkeoloji Müzesi’nin içerisindeki değerli eserlerle hemen dışındaki çarpık yapılarda büyük tezatlık vardı. Şehrin simgelerinden Habib-i Neccar Camisi’nin etrafı da pek iyi durumda değildi. Şimdi caminin bulunduğu Kurtuluş ve Kemal Paşa caddeleri karmaşadan arınmış keyifle yürünecek hatta Hatay’ı ziyaret etme isteği uyandıran şık caddelere dönüşmüş. Çünkü burada sadece konutlar inşa edilmedi, 1.500 tarihi eser de restore edildi ya da yeniden inşa edildi.
ESKİSİ AYAK UYDURABİLECEK Mİ
3 yıl sonra şimdi iki Hatay var. Depremde yıkılıp yeniden ama düzenli biçimde inşa edilen Hatay. Diğeriyse depremde ayakta kalan ama yeni binaların yanında eğreti duran eski, estetik olmayan binalardan oluşan Hatay. Bundan sonraki en önemli iş eski Hatay’ın kentsel dönüşümle yeni Hatay’a
ayak uydurması olacak.
YER ALTINDAKİ ÇALIŞMA DAHA FAZLA
Hatay için söz verilen 153.755 konut tamamlansa da şehirde çok sayıda şantiye ve devam eden inşaat göze çarpıyor. Bunun nedeni yerinde dönüşüm projeleri, rezerv ve sosyal konutlar… 11 ilde yapılacak konut ve iş yeri sayısı 650 bini geçecek. Sadece konut ve işyeri de inşa edilmiyor. Altyapı, park, okul, hastane gibi bir hayat sürmek için gerekli ne varsa yapılıyor. Mesela Hatay’da deprem öncesinde 210 okul vardı. Depremden sonra 220 okul yapıldı. Derslik sayısı yüzde 15 arttı. Hala okul inşa ediliyor ve bu sayı 280’e çıkacak.
Şehirde karşılaştığımız bir müteahhit, “Yer altında şu gördüklerinizden belki de 3 kat daha fazla çalışma oldu” dedikten sonra sözlerini şöyle sürdürdü: “İnsanüstü bir çalışma var. Bir Emlak Konut yetkilisi 4 gündür evine gitmiyor, sandalyede uyuyor.”
BİRKAÇ AY DAHA KONTEYNER GÖRECEĞİZ
Yine şehirde konteyner kentlerinin varlığı da devam ediyor. Konteyner kentleri bir süre daha görmeye devam edeceğiz. Çünkü bazı aileler, çocuklarının okullarına yakınlığı ve başka bazı nedenlerle evleri tamamlansa da burada kalmayı tercih ediyor. Kiracılar da uygun bir ev bulup taşınıncaya kadar konteynerde kalacak. Tamamlanan konutların 3-4 ay içerisinde tamamen dolması bekleniyor.
10. KATTA OTURAN OLMAYACAK
Vatandaşların şimdiki derdi, “Benim eski evim kuzey cephedeydi, niye şimdi güney cephede” ya da “Ben eskiden 10. katta oturuyordum, şimdi 3. katta oturmak istemiyorum” şeklinde. Ancak bu sorunların bir çaresi yok. Evler kurayla belirleniyor ve Emlak Konut’un yaptığı binalarda 10. kat yok. Binalar en fazla zemin artı 5-6 kat inşa edilmiş. Köylerde yıkılan evlerin yerine inşa edilen tek katlı villa tipi evler ise o kadar beğenilmiş ki, birçok kişi şehirde yıkılan evinin yerine köyden ev istiyor.
Depremde 11 yakınını kaybeden AK Parti Hüseyin Yayman, “Bir Hataylı olarak şehrin bu kadar hızlı inşa edileceğini ben de beklemiyordum” dedi. Bu başarının Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un sayesinde olduğunu söyledi.
SİZLERİN SAYESİNDE AYAKTAYIZ
Cuma günü Kemal Paşa ve Kurtuluş caddelerinde birlikte dolaştığımız Kurum, bir “kahraman” gibiydi. Teşekkür edenler, “Allah razı olsun” diyenlerle etrafı bir anda kalabalıklaştı. Fotoğraf çektirmek isteyenler, dükkanına davet edenler, üstüne gül yaprağı saçanlar… Kayıpların acısını hala yaşadığı belli olan bir vatandaş gözyaşları içinde, “Sizlerin sayesinde hala ayaktayız, nefes alabiliyoruz” dedi.
AK PARTİ'NİN OYU 6 AYDA %6 ARTTI
Hatay’da sadece son 6 ayda AK Parti’nin oyu %6 artmış. Depremdeki kayıp, yıkım ve çaresizlikten sonra bu sıra dışı. Gerçi 2024 yerel seçimlerinde de Hataylılar “Hatay’ı CHP değil AK Parti inşa edebilir” diye düşündüğü için AK Parti’nin adayı Mehmet Öntürk’ü seçmişti.
Yeni binalar, sokaklar, caddeler şık olmuş. Çevre düzenlemesi, inşaat tozlarının temizlenmesi, sokakların insanlarla dolmasıyla daha güzel görünecek. Ancak maalesef Türkiye’de binaların dış cephelerini ucube tabelalar, klima motorları ve binadan taşan çamaşırlarla çirkinleştirmek gibi bir alışkanlık var. Bize yeni mahalleleri otobüsle gezdiren Kurum’a buna karşı bir önlemleri olup olmadığını sordum. Site yönetimleri, belediye ve valiliğin birlikte çalışarak tedbir alacağını söyledi.
MHP’Lİ VEKİL ‘YENİGÜNCÜLER’E BENZETTİ
Kurum’a ikinci sorum şu oldu: “Söz verdiğiniz 455 bin konutu teslim ettiniz. Bundan sonraki önceliğiniz nedir?” Vatandaşların yeni konutlara taşınmasına yardım edeceklerini, belki eşya konusunda bazı destekleri olabileceğin ve okullardaki eğitim ile diğer günlük hayatın sorunsuz yürümesi için çalışacaklarını anlattı.
Bu arada MHP Hatay Milletvekili Lütfi Kaşıkçı, Erdoğan ve Kurum’la ilgili ilginç bir benzetme yaptı. Bir kadro hareketi olan “Yenigüncüler”, Fransız işgali zamanında halka nasıl umut olduysa Erdoğan ve Kurum’un depremden sonra Hatay’a böyle umut olduğunu söyledi.