Programa Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, İçişleri Bakan Yardımcısı Mehmet Sağlam, Göç İdaresi Başkanı Hüseyin Kök ve Polis Akademisi Başkanı Prof. Dr. Murat Balcı katıldı.
Göç İdaresi Başkanı Hüseyin Kök, konferansında gerçekleştirdiği konuşmasında Türkiye’nin göç yönetimi yaklaşımına dair kapsamlı değerlendirmeler paylaştı.
GÖÇ, TOPLUMLARIN SOSYAL VE KÜLTÜREL DOKUSUNU ETKİLEYEN DİNAMİK BİR SÜREÇ
Başkan Kök, konuşmasının başında göçün yalnızca nüfus hareketi olmadığına dikkat çekti:
“Göç, bir nüfus hareketi olmasının ötesinde, aynı zamanda toplumların sosyal, ekonomik ve kültürel dokusunu da etkileyen dinamik bir süreçtir. Türkiye'nin göç alanındaki çalışmaları, Cumhurbaşkanımız Recep Tayip Erdoğan’ın liderliğinde, Bakanımız Ali Yerlikaya’nın destekleriyle, bütüncül ve stratejik bir bakış açısıyla yönetilmektedir.”
TÜRKİYE’NİN GÖÇ MODELİ: 7/24 KESİNTİSİZ YÖNETİM
Göç alanındaki tüm faaliyetler, İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı koordinesinde ve ilgili tüm kurumların katılımıyla gerçekleştirildiğini ifade eden Kök, “Düzenli göç yönetimi, uluslararası koruma, geçici koruma, gönüllü geri dönüş, entegre sınır yönetimi, düzensiz göçle ve insan ticaretiyle mücadele, uyum ve iletişim dahil, göç yönetimi alanında uluslararası topluma örnek uygulamalar hayata geçirilmektedir. Tüm çalışmalar; hukuk, insan hakları ve milli menfaatler temelinde, kamu düzeni ve güvenliğinden taviz vermeden, medeniyet değerlerimizden güç alarak, 7 gün 24 saat esasına göre kesintisiz ve kararlı bir şekilde sürdürülmektedir.”
YABANCI SAYILARI ŞEFFAF BİR ŞEKİLDE HER HAFTA AÇIKLANMAKTA
Türkiye’deki yabancı nüfusa ilişkin güncel istatistikleri paylaşan Başkan Kök; “26 Kasım 2025 tarihi itibarıyla, ülkemizde yasal kalışı olan yabancı sayısı 3 milyon 611 bin 218’dir. Bunların 2 milyon 375 bin 909’u geçici koruma altındaki Suriyeliler ve 147 bin 629’u ise diğer uyruklardan olup ülkemizden uluslararası koruma talep edenlerden oluşmaktadır. Turizm, çalışma, yatırım, ticaret gibi amaçlarla gelmiş 1 milyon 87 bin 680 yabancı ise ikamet veya çalışma izniyle ülkemizde kalmaktadır. Bu sayılar, her hafta resmi internet sitemiz üzerinden kamuoyuyla paylaşılmaktadır.” dedi.
DÜZENLİ GÖÇTE İKİ ÖNEMLİ YENİLİK
Türkiye’nin düzenli göç politikasında özellikle öğrenci ve nitelikli iş gücüne yönelik atılan adımların altı çizildi. Kök, bu kapsamda yürütülen çalışmalara şu sözlerle işaret etti:
“Düzenli göç politikamız, nitelikli insan kaynağının, uluslararası öğrencilerin ve uluslararası yatırımların ülkemize gelişini teşvik edecek biçimde kurgulanmıştır.”
Bu doğrultuda hayata geçirilen uygulamalara ilişkin örnekler verdi:
Bakanlığımız ile YÖK arasında imzalanan protokolle, uluslararası üniversite öğrencilerinin ikamet başvuruları kolaylaştırılmıştır. Diğer önemli uygulamamız yabancıların ikamet izni başvurularını Noterlikler üzerinden de yapabilmelerinin mümkün hale gelmiş olmasıdır.”
KAYITDIŞI İSTİHDAMA KARŞI ÇALIŞMA İZNİ YÖNLENDİRMESİ
Göç İdaresi Başkanı, çalışma izinlerinin düzenli göç politikası içindeki rolünden bahsederken şu ifadeyi kullandı:
“Kayıt dışı istihdamla mücadele ve kayıtlı istihdamı teşviki amacıyla, ülkemizde çalışmak isteyen yabancılar çalışma iznine yönlendirilmişlerdir.”
DÜZENSİZ GÖÇLE MÜCADELEDE 5 AYAKLI MODEL
Türkiye’nin düzensiz göçle mücadele stratejisini şu sözlerle ortaya kondu:
“Türkiye, düzensiz göçle mücadelede kaynak ülkede başlayan ve kaynak ülkede sona eren beş ayaklı bir strateji uygulamaktadır. Bunlar; sorunun kaynağında çözülmesine yönelik tedbirler, etkili sınır güvenlik tedbirleri, ülke içerisinde etkin yakalama, düzensiz işgücüyle mücadele ve etkin geri gönderme mekanizmalarıdır.”
MOBİL GÖÇ NOKTASI TÜM İLLERDE AKTİF
Sunumun dikkat çeken bölümlerinden biri Mobil Göç Noktası sistemi oldu. Bu uygulamanın dünyada bir ilk olduğunun altı çizildi:
“2023 yılı Temmuz ayında ‘Mobil Göç Noktası’ uygulaması başlatılmıştır. Dünyada bir ilk olan bu uygulama ilk olarak İstanbul’da hayata geçirilmiştir. Bugün ise 81 ilimizin tamamında, 375 mobil göç noktası aracı hizmet vermektedir.”
Düzensiz göçle stratejik ve kararlı mücadelenin sonunda:
“Ülkemiz, düzensiz göç rotası olmaktan ve düzensiz göçe hedef olmaktan çıkmıştır. Artık dünyada düzensiz göç rotası değişmiştir.”
GÖÇMEN KAÇAKÇILARINA KARŞI MÜCADELE
Başkan Kök, devletin göçmen kaçakçılarına karşı tavrını şu cümleyle özetledi:
“Devletimiz, göçmen kaçakçılığı organizatörleriyle amansız bir mücadele yürütmektedir.”
Gönüllü geri dönüş işlemleri hassasiyetle ve uluslararası standartlara uygun şekilde yürütülmektedir.
Türkiye'nin dün olduğu gibi, gönüllü geri dönüş sürecinde de Suriyeli kardeşlerimizin yanında olduğunu ifade eden Başkan Hüseyin Kök, Suriye’de meydana gelen gelişmelerin ardından gönüllü geri dönüşlerin hız kazandığını söyledi. Gönüllü geri dönüşlere ilişkin sürecin uluslararası standartlara uygun olarak büyük bir hassasiyetle ve şeffaf bir şekilde yürütüldüğünü belirtti.
ÖNCÜ GÖÇMEN UYGULAMASI DÜNYADA İLK KEZ GERÇEKLEŞTİRİLDİ
Türkiye'nin “Öncü Göçmen” uygulamasını dünyada ilk kez hayata geçirdiğini aktaran Başkan Kök, “Dünyada ilk defa uygulanan ‘Öncü Göçmen’ uygulamamız, 1 Ocak-1 Temmuz 2025 tarihleri arasında başarıyla tamamlanmıştır. Uygulama kapsamında, gönüllü geri dönüş yapmak isteyenlerin, hazırlıklarını tamamlaması amacıyla ülkelerine giriş-çıkış yapmalarına izin verilmiştir. Dünyada ilk kez gerçekleştirilen bu program, saygın uluslararası otoriteler tarafından övgüyle karşılanmış, diğer ülkelere de örnek gösterilmiştir” diye konuştu.
ÖZEL İHTİYAÇ SAHİPLERİNE ÖNCELİK TANINMAKTA
Göç İdaresi Başkanlığının, gerçekleştirdiği faaliyetlerin tamamında, insan odaklı bir bakış açısı ortaya koyduğunu dile getiren Kök, “ 6458 Sayılı Kanunumuz, özel bir uzmanlık ve ilgiyle yaklaşılması gereken dezavantajlı grupları ‘özel ihtiyaç sahibi’ olarak tanımlamıştır. Özel ihtiyaç sahibi yabancıların tespit edilebilmesi amacıyla İl Müdürlüklerimizde uzman personelin görevlendirildiği, koruma masaları oluşturulmuştur.
Engelliler, yaşlılar ve hamilelerin de içinde yer aldığı tüm özel ihtiyaç sahiplerine, yürütülen iş ve işlemlerde, öncelik tanınmaktadır. Ayrıca yürütülen iş ve işlemlerimiz sırasında yabancının özel ihtiyaç sahibi olduğunun fark edilmesiyle birlikte, hassasiyet durumlarına göre hizmet alabilecekleri kurumlara, adli ve idari makamlara gerekli yönlendirmeler yapılmakta konu yakından takip edilmektedir. Aynı zamanda, konusu suç teşkil eden bir durumla karşılaşılması halinde, yetkili makamlara gerekli bildirimler yapılmakta ve süreç takip edilmektedir” dedi.
Aile Bütünlüğü Temel İlke
Başkan Kök, göç sürecinde aile bağlarının korunmasına yönelik yaklaşım şöyle dile getirildi:
“2011 yılında başlayan ve günümüze kadar devam eden göç dalgalanmalarında Başkanlığımızca yürütülen iş ve işlemlerde, aile birliğine önem verilmiş, aile bağlarının doğru şekilde tesis edilmesine yönelik gerekli tüm adımlar atılmıştır. Ayrıca çocuklarla ilgili tüm iş ve işlemlerde çocuğun yüksek yararı gözetilmiştir. Gönüllü geri dönüş işlemlerinde de aile bütünlüğünün bozulmamasına azami dikkat edilmektedir.”
İNSAN TİCARETİYLE MÜCADELEDE YENİ EYLEM PLANI YÜRÜRLÜKTE
Başkan Kök, modern kölelik olarak tanımlanan insan ticaretiyle mücadelede yürürlüğe konan yeni planı şu cümleyle anlattı:
“İnsan Ticaretiyle Mücadele 3. Ulusal Eylem Planı, 2025 yılında uygulamaya geçirilmiştir.”
Kadın ve Çocuklara Yönelik Projeler
Göç İdaresi'nin kadın ve çocuklara yönelik sosyal uyum faaliyetleri konuşmanın önemli bölümünü oluşturdu:
“Kadın kariyer günleri, yerelde kadın buluşmaları, dil eğitimi, okullaşmanın teşviki, sosyal uyum etkinlikleri ve kadın–çocuk dostu alanlar gibi birçok çalışma yürütüyoruz.”
YİMER 157, 15 BİNDEN FAZLA HAYAT KURTARDI
YİMER’in göç yönetimindeki kritik rolüne dikkat çeken Başkan Kök, “YİMER 157 iletişim merkezimiz 26 milyondan fazla çağrı karşılamış olup gelen ihbarlarla 15 binden fazla kişinin hayatının kurtarılmasına katkı sağlamıştır.” diye konuştu.