İsrail Başbakanı Netanyahu, dün ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile birlikte gittiği Mescid-i Aksa yakınlarındaki tünellerde arkeolojik kazıların yapıldığı bir alanda konuşma yaptı.

Netanyahu, Osmanlı döneminde Doğu Kudüs'te bulunarak İstanbul Arkeoloji Müzesi'ne getirilen Silvan Yazıtı'nı Türkiye'den istediğini, fakat Erdoğan ve seçmen tabanı nedeniyle yazıtı alamadığını iddia etti.

Yazıtın Yahudi tarihi açısından çok önemli olduğunu ileri süren Netanyahu, talebinin dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olan Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın öncülüğünde büyüyen seçmen kitlesinin tepki göstereceği korkusuyla reddedildiğini savundu.

Osmanlı eserlerinden birine karşılık Silvan Yazıtı teklifi

Netanyahu, 1998'de eski başbakanlardan Mesut Yılmaz ile aralarında geçen bir diyalogu da naklederken Yılmaz'dan Osmanlı devleti döneminde Kudüs'te bulunan ve İstanbul'a getirilen Silvan Yazıtı'nı istediğini belirterek, "Müzelerimizde binlerce Osmanlı eseri var. İstediğin birini seç, Silvan Yazıtı ile değiştirelim." teklifinde bulunduğunu aktardı.

Önerilerinin kabul görmemesi üzerine Yılmaz’a ret nedenini sorduğunu belirten Netanyahu, dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderlik ettiği büyüyen bir seçmen kitlesi bulunduğu ve kitlenin tabletin İsrail'e verilmesine öfkeleneceği şeklinde bir yanıt aldığını öne sürdü.

Netanyahu, konuşmasının devamında "Bay Erdoğan, bu (Kudüs) bizim şehrimiz, sizin değil. Her zaman bizim şehrimiz olacak. Bir daha tekrar bölünmeyecek." ifadelerini kullandı.

⁠İsrail, Silvan Yazıtı'nı daha önce birçok kez istemişti

İsrail'in Osmanlı döneminde Doğu Kudüs'te bulunarak İstanbul'a getirilen Silvan Yazıtı'nı daha önce de birçok kez Türkiye'den istemişti.

Times of Israel haber sitesinin 2022 yılında ismini açıklamayan İsrailli bir kaynağa dayandırdığı haberinde, İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde bulunan ve en önemli antik İbranice yazıtlardan biri olarak bilinen Türkiye'ye ait Silvan Yazıtı'nın İsrail'e verileceği iddia edilmişti.

Diplomatik kaynaklar, yazıtın 1880'de bulunduğu yer olan Doğu Kudüs'ün o dönem Osmanlı toprağı, şimdi ise buranın Filistin devletinin parçası olduğunu belirterek söz konusu tarihi eserin İsrail'e verileceği yönündeki haberlerin yalan olduğunu söylemişti.

İsrail basınında çıkan haberlere göre, Tel Aviv yönetimi bu yazıtı daha önce de birçok kez Türkiye'den istemiş ancak her seferinde ret cevabı almıştı.

Siloam yazıtı

Tarihçi Prof. Dr. Erhan Afyoncu, Siloam Yazıtının önemine ilişkin sosyal medya hesabından paylaşımda bulunarak şu ifadeleri kullandı:

"Şiloah/Siloa Yazıtı-Silvan Yazıtı

Türkiye'de bulunan Yahudi tarihiyle ilgili 3 önemli yazıtın en önemlisidir. Yazıt, 1880'de Kudüs’te Şiloah Tüneli (Hezekiel Tüneli) içinde bulundu. Fenike Alfabesi'yle yazılan tablet tünelin duvarında bulunuyordu. Şehrin dışında Kidron Vadisi'nde bulunan Gihon kaynağındaki su yaklaşık 500 metrelik bir kanalla şehirde inşa edilen Şiloah Havuzu’na yönlendirilmişti. 6 satırlık yazıtın M.Ö. 8. yüzyılda yapılan bu kanalı anlattığı iddia edilir. Metin, Eski Ahit'te Kral Hezekiya döneminde anlatılan Asur kuşatması tehlikesine karşı inşa ediken su kanalıyla ilişkilendirilmiş olsa da, tarihiyle ilgili farklı görüşler de vardır.

Şiloah Yazıtı çıkarılırken kırıldı. 1882'de İstanbul'a Müze-i Hümayun'a gönderildi. Bugün İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ndedir. Yahudi bilim adamları yazıtın Türkiye için önemli olmadığını iddia edip, değişik argümanlar ileri sürerek İsrail'e verilmesi yönünde ortam oluşturmaya çalıştılar. İsrailli yöneticiler ise yazıtı Türkiye'den birçok defa talep ettiler. 1998'de Netanyahu, Başbakan Mesut Yılmaz'dan yazıtı istedi, kabul edilmedi. 2007'de Kudüs Belediye Başkanı Uri Lupoliansk, Türkiye'nin İsrail Büyükelçisi Namık Tan'dan yazıtı talep etti. Reddedildi. En son ise 2022'de İsrail Cumhurbaşkanı Herzog Türkiye'ye geldiğinde yazıt gündeme geldi. Yetkililer bu hususun sözkonusu bile edilemeyeceği cevabını verdiler.

Bu yazıt 1882'de İstanbul'a geldiğinde Kudüs Osmanlı toprağıydı. Kendi toprağımızdan çalınmasın diye başkentteki imparatorluk müzesine getirmiştik. O dönemde İsrail diye bir devlet de yoktu."