Sinemanın şahıslar ve kitleler üzerindeki etkisi, tarihe şahitlik noktasında yadsınamaz bir işleve sahip. Bazı filmler, film olmaktan fazlasına sahip. Hikayesinin duygusu, yönteminin sahiciliği ve ruha dokunduğu noktaların kalıcılığı, belki başka hiçbir şeyde olmayacak kadar önemli.
FİLMİN SORUSUNUN MUHATABI KİM?
Tercüman ne iş yapar? Neyi çevirir? Basit bir iletişim aracı mıdır? Öyle olmamalı. Film de bunu vurguluyor. Batılı askerler ile Boşnaklar ve katliamcı Sırp askerler arasında iletişim kurulmasına yardımcı olmaya çalışan Aida, gereken iletişimi sağlayamıyor. Çünkü iletişim anlam barındırır. Anlamı olmayan iletişim basit teknik bir eylemden öteye geçemez. Aida’nın çaresiz kaldığı nokta da burası. Ailesini kurtarmaya çalışması ve malum sonuca varması da bundan. Zira yakın tarihin benzeri olaylarında (bugün de Suriye’de gördüğümüz üzere) katliamlara dur diyebilecek olan Batı için iletişim teknik bir aşamadan öteye geçemiyor ve bunun adına da diplomasi deniyor. Peki, diplomasi Srebrenitsa’da 8372 kişi katledilirken neye yaradı?
GENİŞ KİTLELER SREBRENİTSA’DAN HABERDAR OLACAK
Yaşanmış olaylara dayanan filmin hikayesini anlatmaya gerek yok. Özellikle Anadolu insanı Srebrenitsa konusunda hassas ve yaşananların farkında. Filmin ana hikayesinde ne olduğunu biliyoruz. Yönetmenin özgün yaklaşımını ortaya koyan ise hikayenin kurmaca unsuru olan ve filmin son 10 dakikasında izleyiciye yeni sorular soran kısım. Savaştan seneler sonra, Boşnakların katledildiği spor salonunda Aida’nın öğrencisi olan çocukların sahnelediği gösteri, çocuklar arasında katliam yapan askerlerin çocuklarının da olması ve çocuk eliyle/diliyle sahneden bütün dünya halklarına “görmezden gelmeye devam edecek misiniz” sorusunun yöneltilmesi Zbanic’in etkili sinemasının zirvesi olarak izleyicide kalıcı bir duygu bırakıyor.
YÖNETMENİN İŞÇİLİĞİ HARİKA
Filmin oyunculukları da söz konusu sahici dile hizmet ediyor. Abartı yok. Soykırımdan bahsederken ve ailesinin erkeklerini kaybeden birini resmederken dahî amaçtan ödün vermiyor. Başrolde yer alan Jasna Duriçiç’in performansı da filme ciddi katkı sağlıyor.
AİDA NEREYE GİDEMEDİ VE BİZ NEREDEYİZ?
Son dönemde izlediğim en iyi filmlerden biri olan Nereye Gidiyorsun Aida’nın sorusunun muhatabı esasında biziz.