İlhanlı Devleti döneminde Niğde Valisi Sungur Bey tarafından 1335 yılında, Niğde Kalesi’nin güneyinde inşa edilen Sungurbey Camii’nde restorasyon çalışmaları tamamlanma aşamasına geldi. Kesme taş malzeme, anıtsal taç kapısıyla ve tek minaresiyle dönemin taş işçiliğini yansıtan yapı, Osmanlı döneminde (16.–19. yüzyıllar) kesintisiz şekilde ibadete açık kaldı. Bu süreçte caminin kullanımını sürdürmek amacıyla çatıyla cephelerde kısmi onarımlar yapıldı.
Çevre düzenlemesi sürüyor
2023’te Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından başlatılan restorasyon süreci, Genel Müdürlük denetiminde devam ediyor. Restorasyon kapsamında caminin özgün haline dönmesi için proje revize edildi. Bu doğrultuda harim kısmında yer alan 24 ahşap sütun kaldırıldı, özgün yapıya uygun şekilde altı taş sütun örüldü. Kemerlerdeki örme çalışmaları sürerken, cami çatısı tamamen yenilendi ve çelik konstrüksiyonlu yeni çatı titanyum çinkoyla kaplandı. Beden duvarlarının tamamında, işlemeli taç kapısıyla mihrapta derz yenileme, konservasyon ve temizlik işlemleri tamamlandı. Yapının özgün ahşap minberi Dışarı Camii’nden getirildi. Kündekari ve kakma tekniğiyle yapılan cümle kapılarıyla minberin konservasyonunda da sona gelindi. Cami avlu duvarlarıyla tuvaletleri tamamlandı; abdesthaneyle çevre düzenlemesi ise sürüyor.
Yaklaşık 700 yıllık geçmişiyle Sungurbey Camii, her dönemde farklı teknik ve estetik yaklaşımlarla onarıldı. Bugün yürütülen çalışmalarla yapının tarihî dokusu korunarak gelecek kuşaklara aktarılması hedefleniyor. Vakıflar Genel Müdürlüğü, restorasyonun 2026 yılı ramazan ayında tamamlanarak caminin yeniden ibadete ve ziyarete açılacağını açıkladı.