Tüm dünyanın gözü İsrail-İran çatışmasında. Günlerdir devam eden karşılıklı füze saldırılarının ardından ABD'nin de İran'a yönelik saldırısı ile bölgedeki gerginlik üst seviyede. Dünyanın birçok ülkesi için ciddi öneme sahip Hürmüz Boğazı'nın ise kapatılması gündemdeki yerini koruyor. Bu gelişmelerle birlikte, Hürmüz Boğazı nerede? Hürmüz Boğazı kapatılması durumunda ne olur? Hürmüz Boğazı kimin kontrolünde? gibi soruların yanıtı araştırılıyor. İşte Hürmüz Boğazı'nın haritadaki konumu.
HÜRMÜZ BOĞAZI NEREDE?
Hürmüz Boğazı, Orta Doğu'da, İran ile Umman'ı ayıran dar bir su yoludur. Bu boğaz, Basra Körfezi ile Umman Denizi'ni birbirine bağlar. En dar kısmı 21 mil (yaklaşık 33 kilometre) genişliğinde olup, ticaret gemilerinin geçiş yaptığı dar geçiş alanı ise sadece 2 mil (yaklaşık 3 kilometre) genişliğindedir. Hürmüz Boğazı, dünyanın en stratejik su yollarından biri olup, özellikle petrol ve doğal gaz taşımacılığı açısından büyük bir öneme sahiptir.
HÜRMÜZ BOĞAZI ÖNEMİ
Hürmüz Boğazı, dünya enerji taşımacılığında kritik bir öneme sahip ve özellikle Orta Doğu'nun petrol üreticileri için stratejik bir geçiş noktasıdır. Boğaz, İran ve Umman'ı ayırarak Basra Körfezi'ni Umman Denizi'ne bağlar ve günlük olarak yaklaşık 20 milyon varil petrolün geçişini sağlar. Bu, küresel petrol arzının yaklaşık üçte birine denk gelmektedir.
HÜRMÜZ BOĞAZI KİMİN KONTROLÜNDE?
Hürmüz Boğazı, İran ve Umman arasında yer alır. Kuzey kıyısı İran’a, güney kıyısı ise Umman’a aittir. Ancak boğazın güvenliği ve geçiş serbestliği, özellikle İran’ın bölgedeki etkisi nedeniyle uluslararası ilişkilerde sıklıkla kriz konusu olur. İran zaman zaman boğazı kapatma tehdidinde bulunarak enerji piyasalarında dalgalanmalara yol açmaktadır.
HÜRMÜZ BOĞAZI KAPTILIRSA NE OLUR?
Hürmüz Boğazı'nın kapatılması halinde enerji fiyatlarında ciddi artışlar yaşanması ve küresel ekonomik denge üzerinde olumsuz etkiler görülmesi bekleniyor. Bu nedenle, bölgedeki gerilimler ve stratejik enerji yollarının güvenliği dünya ekonomisi açısından kritik bir konu olmaya devam etmektedir.
HÜRMÜZ BOĞAZI'NDA GEMİ TRAFİĞİ ARTAN GERİLİME RAĞMEN SÜRÜYOR
Basra Körfezi'nin ağzında yer alan dar su yolu Hürmüz Boğazı, Orta Doğu'daki petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) üretiminin Umman Denizi ve Hint Okyanusu üzerinden dünya pazarlarına taşınmasını sağlıyor. İsrail'in İran'a saldırılarıyla başlayan çatışma sonrası güvenlik risklerine ilişkin endişelerin arttığı Hürmüz Boğazı'nda, ABD'nin İran'a saldırısının ardından artan gerilime rağmen gemi trafiği devam ediyor.
Basra Körfezi'nin ağzında yer alan dar su yolu Hürmüz Boğazı, Orta Doğu'daki petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) üretiminin Umman Denizi ve Hint Okyanusu üzerinden dünya pazarlarına taşınmasını sağlıyor. Dünyada deniz yoluyla taşınan ham petrolün yaklaşık 3'te 1'ine ev sahipliği yapan bu stratejik geçit, başta Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere Orta Doğu'daki üreticilerin ham petrol ve kondensat sevkiyatında kritik bir rol üstleniyor.
Hürmüz Boğazı'ndan günlük yaklaşık 20 milyon varil petrol ve petrol ürününün büyük kısmı Çin başta olmak üzere Asya piyasalarına ulaşıyor. Ayrıca, küresel LNG ticaretinin yüzde 20'si de bu boğazdan geçiyor. İsrail'in İran'a saldırılarıyla başlayan çatışma sonrası Hürmüz Boğazı'nın kapatılmasına yönelik İran'dan henüz bir hamle gelmese de ABD'nin İran'daki üç nükleer tesise saldırılarının ardından dikkatler Hürmüz Boğazı'na yoğunlaştı.
AA muhabirinin veri takip şirketi MarineTraffic verilerinden derlediği bilgilere göre, Hürmüz Boğazı'nda gemi trafiği devam ediyor. Gemi takip şirketi TankerTrackers.com, INC de sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, boğazdaki tanker trafiğinin her iki yönde de devam ettiğini bildirdi.
Buna karşın Umman Körfezi'nde Hürmüz Boğazı istikametindeki birkaç noktada, bekleme pozisyonuna geçen ham petrol ve petrol ürünü tankerlerinin yoğunlaşması dikkati çekiyor. Veri analitik şirketi Kpler, ABD'nin İran'a saldırıları sonrası paylaştığı piyasa notunda, yarın piyasaların açılmasıyla petrol fiyatlarının güne yüzde 7-10 arasında keskin bir artışla başlayabileceği uyarısında bulundu.