İlk kez 2018’de gerçek-leştirilen Teknofest Havacılık, Uzay ve Teknoloji Festivali, beş yıl önce attığı tohumların meyvelerini bugün tüm Türkiye hatta dünya ile paylaşıyor. Geçtiğimiz hafta beş gün boyunca devam ederek yaklaşık 2 milyon ziyaretçiyi ağırlayan festival, ardından yayınlanan pek çok haberde “dünyanın en büyük organizasyonu” olarak tanımlandı. Dünyanın en büyük organizasyonu olup olmamasından çok öte bizler için “dünyanın en gurur ve umut verici organizasyonu” olduğu açıktı. Akın akın kalabalıklar arasında alana girdiğiniz andan itibaren kendinizi Teknofest atmosferine kaptırmamanız imkansız. Neredeyse her saat masmavi gökyüzünde hünerlerini sergileyen Türk Yıldızları, Solo Türk, Atak Helikopteri, Aksungur ve daha niceleri sizi bulutlara çıkarırken girişin hemen sağ tarafında yer alan Teknofest Girişim Çadırı sizi ayakları yere sağlam basan ama projeleriyle ülkelerinin istikbalini göklere çıkaracak parlak gençlerle tanıştırıyor. 2018 yılından beri düzenli olarak düzenlenen Teknofest Yarışmaları, yeni kuşağın “Z” değil, “Teknofest kuşağı” olarak geldiğini gözler önüne seriyor.
Teknofest, yalnızca bir festival olmanın ötesinde Milli Teknoloji Hamlesi hamisi olarak parlak gençlere imkan sağlayan bir çatı aslında. 2018’den bugüne kadar her yıl ortaokul, lise, lisans ve lisans üstü düzeylerde düzenlediği yarışmalara yüzbinlerce başvuru alıyor. Dereceye giren pek çok takım Teknofest Girişim Programı çatısı altında Ön Kuluçka ve Hızlandırma desteğine hak kazanıyor. Bu destekler ile pek çok genç hayallerini hayata geçirmekle kalmayıp geliştirdikleri ürün ve projeleri yepyeni bir girişime dönüştürüyor. Belki de en önemlisi ülkemiz adına uluslararası arenada söz ve pay sahibi olan bu gençlerin amacı, özellikle kapitalist sistemin öğretisinden çok ötede bir misyon ile insanlığın yararına teknolojiler için çalışmak ve üretmeye devam etmek oluyor. Teknofest kuşağı kendine hayran bırakan gençlerinden birkaçının heyecanına tanıklık etmek adına geçtiğimiz hafta İstanbul Atatürk Havalimanı’nda gerçekleşen Teknofest Uzay ve Teknoloji Festivali’nin Girişim Çadırı’nı ziyaret ettik. Festivalin geçmişten aldığı ilhamla Milli Teknoloji Hamlesi yolculuğuna emin adımlarla devam ederek gelecek yıllarda da pek çok gence ilham ve imkan olacağını kendi gözlerimizle gördük.
Türkiye için “Hidrojen Yüzyılı” başladı
Türkiye’de yerli hidrojen teknolojilerini geliştirme üzerine faaliyet gösteren HydroBorPEM, mobilite sektöründe yenilikçi çözümler üretiyor. 2022 yılında dünyanın ilk hidrojenli scooterı Hebunk’ı üretmeyi başaran firma, bu yıl da ürettikleri Türkiye’nin ilk yerli elektrolizörünü ve elektrolizör membranı ile Teknofest’e katılmış. Sirketin kurucu ortaklarından Erhan Demircioğlu, geliştirdikleri bor katkılı membran ve bu membrana sahip elektrolizör sistemi sayesinde Türkiye’yi bir alanda daha dışa bağımlılıktan kurtardıklarının müjdesini veriyor. Türkiye’de ilk ve tek hidrojen üreticisi unvanına sahip şirket, bu teknolojiyi araç teknolojisine taşımayı hedefliyor. “Teknofest’teki Milli Teknoloji Hamlesi ruhunu benimseyerek şirketimizi kurduk ve bugün yine Teknofest’teyiz. Bu ekosistemden yetişen bir girişim yarattık. Bu girişim tüm dünyada ses getiren dünyanın ilk hidrojenli scooterını ortaya çıkardı” diyen Demircioğlu, Togg’dan sonra mobilite sektöründe Türkiye markasını gururla duyuran ikinci bir marka değeri olarak hidrojenli scooter Hebunk’ı geliştirmekten büyük bir gurur duyduklarının altını çiziyor ekliyor: “Şuan HydroBorPEM ile Türkiye için hidrojen yüzyılı başladı. Bunu da Teknofest Girişim Programı’ndan aldığımız hem maddi hem manevi hem eğitimsel olarak hazırlanan desteklere borçluyuz.”
Mekandan bağımsız rehabilitasyon
Robotik ve Sağlık Teknolojileri kategorisinde 2022 Hızlandırma programında yer alan Medroco, spor rehabilitasyon ve wellness özelinde giyilebilir teknolojiler, robotlar, sensörler, uygulamalar ve yazılımlar geliştiriyor. Şu ana kadar yaklaşık 5 adet derin teknoloji ürününü Medroco kendi yazılımlarıyla ortaya koymuş. Teknofest 2023’te sergiledikleri ve Hızlandırma kategorisinde ödül aldıkları VivePad, denge terapisinde kullanılan bir rehabilitasyon cihazı. Bu cihaz sayesinde yeni rehabilitasyon süreçleri hem mekandan bağımsız hale getiriliyor hem de oyunlaştırılıyor. VivePad elde ettiği verileri, teknik olarak detaylı analizler yapılabilecek şekilde raporlayarak tek bir platform üzerinden erişilebilir hale getiriyor. Bu sayede spor, wellness ve özellikle rehabilitasyon alanları olabildiğince demoktratik-leştirerek hem geri kalmış ülkelerde hem de artan talepleri karşılamakta zorluk çeken ülkelerde hizmet kalitesini ve standartlarını artırmayı hedefliyor. Ürün rehabilitasyon kliniklerinde kullanılmasının dışında doğrudan satış yöntemiyle serebral palsili çocuklar veya herhangi bir nörolojik rahatsızlığı olan hasta bireylerin ihtiyacı olan egzersizler için doğrudan satılabiliyor. Bununla birlikte egzersiz, spor salonlarında kullanılabilir uygulamaları mevcut. Özellikle profesyonel sporcuların dengesinin gelişimi ile ilgili önemli bir araç olarak öne çıkıyor. Medroco teknik müdürü Özgün Eşim, “Hızlandırma programını başarıyla tamamladık ve artık yatırım turu ile ticarileşme aşamasına başlamak üzereyiz. Birkaç yazılım ve ürün testi neticeye ulaştıktan sonra ticari satış evresine geçeceğiz. Bununla birlikte ekibimiz proje üretmeye her zaman devam edecek. Çünkü şirket anlayışımız içerisinde bulunduğumuz bu bakir tarafı sürekli yüksek teknoloji kabiliyetlerimizle olabildiğince domine etmeye çalışacağız” ifadesinde buluyor.
Arama kurtarma için yeni bir araç
İnsansız sualtı ve suüstü araçları geliştiren Anadolu Robotik, Robotik ve Deniz Teknolojileri alanında 2023 Hızlandırma desteği kazanan girişimlerden. Teknofest’te yer alan 600 metre derinliğe dalabilen insansız sualtı aracı Argan 300, denizaltı haritalaması, taban araştırması, yerçeki derinliğinin tespiti, nesne tespiti, denizaltından numune toplamak gibi pek çok görevi var. Aracın şu andaki en önemli görevi ise arama kurtarma faaliyetleri. Özellikle bu araç, jandarma arama kurtarma için özelleştirilmiş. Üzerinde bulunan true color teknolojisi sayesinde ile su altındaki net bir görüş sağlanıyor. Ayrıca cihaz üzerinde bulunan sonar sayesinde çamurlu sularda dahi araçtan 125 metre öteye ses sinyalleri gönderilebiliyor. Olası bir tespitte araç 300 kg bir ağırlıkta insanı yüzeye çıkarılabilecek motor gücüne sahip. Aynı zamanda araçta bulunan 8 motor sayesinde bir uçağın havada yaptığı tüm akrobasi hareketlerini sualtında yapabiliyor. Anadolu Robotik proje analiz mühendisi Abdülbaki Koçer, “T3 Vakfı ve KOSGEB desteği sayesinde toplam yedi kişilik ekibimiz ile Argon 300’ü tamamen yerli olarak kendi atölyemizde üretiyoruz. Bu yıl Teknofest’te sergilenen aracımız yakında jandarmaya teslim edilecek. 2-3 aylık bir test sürecinden geçirildikten sonra beğenilirse jandarma arama kurtarmalarında kullanılmak üzere seri üretimine geçeceğiz” ifadesinde bulunuyor.
Öğrencilik deneyimlerini ticari boyuta taşıdık
1512 TÜBİTAK Desteği ile Bursa Uludağ Üniversitesi Teknopark çatısı altında kurulan Rovense ekibi 2017-2021 yılları arasında birçok İHA ve robotik yarışmalarında yer almış, özellikle Teknofest’te birçok kere finalist takım olarak yarışmışlar. Bu yıl da Teknofest 2023’te de Ön Kuluçka programından yararlanarak 150.000 TL’lik desteği kazanan Rovense, normal GPS’lerden farklı olarak kapalı ortamlarda uçuş gerçekleştiren otonom dronelar üzerine çalışıyor. Normal dronelar GPS sinyalinin kapalı olduğu ortamlarda uçuş gerçekleştiremez iken Rovense, geliştirdiği ürün ile insan girmesinin riskli olduğu alanlarda droneları önden göndererek bir model çıkarabiliyor ve içeriden bilgi akışı sağlayabiliyor. Elektrik elektronik mühendisi üç ortak tarafından kurulan Rovense kurucu ortaklarından Rasim Kadirhan, “Teknofest kurulduğundan beri her sene finaldeyiz her sene bu ortamdayız. Öğrencilikte kazandığımız deneyimleri ticari boyuta geliştirmeyi hedefliyoruz. Bu amaçla yaklaşık 6-7 ay önce T3 Vakfı desteğiyle kendi şirketimizi kurduk. Bildiğiniz gibi yüksek bacalar, kazan daireleri, boru hatlarının belirli periodlarla denetlemeleri gerekiyor. Biz geliştirdiğimiz ürün ile bu tarz alanlarla birlikte tünel, mağara, enkaz veya riskli binalar personelin girmesi tehlikeli her türlü alanda drone ile girip önden bilgi almayı sağlıyoruz. Bu nedenle öncelikli müşterimiz üretim yerleri ve fabrikalar olacak” diyor.
Hem aileye hem çocuğa fırsat tanıyan eğitim teknolojileri
Teknofest’e 2021 yılında Eğitim Teknolojileri alanında katılan KiDoSe, Ön Kuluçka programından faydalanan girişimlerden. Dört kişiden oluşan ekip, yazılım ve tasarım gibi alanlarda hizmet veriyor. KiDoSe ekibinin kurucu ortaklarından Muhammed Celalettin Özer, geliştirdikleri eğitim kitini şu sözlerle anlatıyor: “Biz KiDoSe olarak çocukların ilgi alanlarını keşfedebilecekleri şekilde hem ailelere hem çocuklara fırsat tanıyan eğitim teknolojileri girişimiyiz. Farklı alanlarda konsept olarak oluşturduğumuz setleri ailelere imkan olarak tanıyıp daha sonrasında içerisinde bulunan etkinlik, aktivite maket gibi şeylerle çocukların gelişimini destekliyoruz.” Girişim, Ön Kuluçka programında yer alsa da KiDoSe eğitim kitlerinin yurt dışına satışları başlamış durumda. Bir yandan Arge çalışmalarına devam eden ekip bir yandan da Türkiye pazarına girmeyi hazırlanıyor. T3 Girişim Merkezi destekli ekibin 2024 hedefi abonelik sistemine geçerek ilk yılda bin aboneye ulaşmak.
21 ülkeye ihraç ediliyor
İlk kez 2021 yılında Teknofest yarışmalara katılan Kodgem, Teknofest 2023 Hızlandırma kategorisinde desteğe hak kazanan ve 300.000 TL’lik ödülün sahibi girişimler arasında yer alıyor. Bilişim, Giyilebilir ve Sağlık Teknolojileri alanında yarışan girişim, ofis çalışanlarının yaşam kalitesi artıran giyilebilir teknolojiler üretiyor. Kodgen ekibinden Semanur Ataseven, Teknofest’te sergiledikleri Kodgem Straight Akıllı Duruş Düzeltme Cihazı ile ilgili olarak, “Tamamen yerli üretim olan cihazımız şu an 21 farklı ülkeye ihracatı gerçekleşiyor. Alıcıların yüzde 85’ini ise Amerika’dan. Aynı zamanda yapay zeka desteği ile desteklenen Straight, şuan globalde en çok tercih edilen 3. marka” ifadesinde bulunuyor. 2019 yılında kurulan girişim, T3 Vakfı tarafından destekleniyor.