|
Bölüm sonu canavarı: Enflasyon

Mayıs 2023’ten bu yana izlenen ekonomi politikalarının sonucunda beklenen zirveyi gördük. Mayıslar hem Galatasaraylıların hem de enflasyonun zaferini taçlandıran bir ay oldu. Mayıs 2023’te %39,49 olan enflasyon Mayıs 2024’te %75,45 ile zirveyi yakalamış oldu. Bu zirveden nasibini almayan ürün grubu neredeyse yok gibi. Yıllık bazda eğitim, konut, lokanta ve oteller, alkollü içecekler ve tütün, ulaştırma ve sağlık %75’in üzerinde bir görüntü veriyor. Aylık bazda %3,37 gerçekleşen enflasyonda eğitim, konut, giyim ve ayakkabı gibi sokağı doğrudan ilgilendiren ürün grupları benzer şekilde ortalamanın üzerinden seyrediyor. Bugün konutta resmi kira sınırı olmasa 12 aylık ortalama TÜFE’de %62,1 yani Mayıs ayı kira zam oranı.

Zirvenin beklentiler ışığında gerçekleşmesi izlenen ekonomi politikalarının sonuçlarının öngörülebilirliği, davranışların bir temele oturması açısından normalleşmeye işaret ediyor olabilir.
Rezervlerimiz artıyor, dış şoklara dirençli hale geliyor, mali disiplin sağlanıyor, cari dengelenmenin ekonomik büyümeye pozitif katkısı göz alıyor, sürdürülebilir büyüme ve cari açık kulağa hoş geliyor olabilir. KKM’den çıkışlar sürüyor, TL mevduatlara azalan oranda olsa da ilgi artıyor, dezenflasyon süreci başlıyor olabilir. Gri listede tünelin sonunda ışık görünüyor, yapısal dönüşüm adımları atılıyor, uluslararası doğrudan yatırımları artırma çabaları sürüyor olabilir.

PEKİ?

Kurun istikrarlı gidiyor olması, enflasyonun ekonomi yönetiminin beklentileri doğrultusunda gerçekleşiyor olması, vatandaş cephesinde ya da reel getiri cephesinde nasıl bir karşılık buluyor. Temmuz ayı ile birlikte hızı kesilmesi beklenen enflasyon satın alma gücünü nasıl etkileyecek. Emeklilerin kök maaş stresine hangi çözümler üretilecek. Ücret-enflasyon sarmalından kurtulduğumuzu dile getirdiğimiz bu sistemde ola ki enflasyon yüksek kaldı ve yabancı çıkmaya karar verdi, bizim alternatiflerimiz masada mı? Vergi ayı Temmuz yaklaştıkça hangi yeni vergiler ile ya da oranları ile karşılaşacağız. Yine bir iletişim dehalığı yapıp 15 Temmuz gecesi bir vergi ya da zam sürprizi gelir mi? Akılda deli sorular…

Bir yıllık bir bölümün sonunda kurdan akaryakıta, gıdadan giyime, ulaştırmadan sağlığa hayatımızın bölüm sonu canavarını zirvede yakalamışken bırakıp 2024 sonunda %38’lere indirdiğimizde sorun çözülmüş, yeni bir evreye mi geçmiş olacağız. Ne olacak da küresel gıda enflasyonu ile Türkiye gıda fiyat endeksi arasındaki makas kapanmış olacak.
Tüm bu soruların yanıtlarına cevap bulamayan sokak, ekonomi yönetiminin rasyonel bulmadığı ama kendince bir mantık çerçevesine oturttuğu harcama alışkanlığına yaza hızlı giriş yaparak devam ederse ne olacak. Şairin dediği gibi “Bugün de gönlümüzce geçmediyse gün, suçun yarısı bizim, yarısı günün” mü diyeceğiz.

REEL GETİRİ CEPHESİ
Mayıs ayının en fazla reel getiriye sahip aracı %5,44 ile BİST 100 olmuş. Mevduat faizinin, DİBS’in, Euro ve Doların hatta külçe altının reel getirisi negatiflerde. Hal böyle olunca 6 aydır pozitif getiri sağlayan BİST 100 kazançlarına yönelik vergilendirme dedikoduları da kaçınılmaz oluyor. Bir yandan Finansal Okuryazarlık Platformu açarak aslında muazzam bir katkı sunan politika yapıcı yine bir iletişim kazasının kurbanı oluyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın “Çok spekülatifler görüyoruz sosyal medyada. Yetkililer açıklamadan söylentilere itibar edilmemeli. Borsada yapılan işlemler üzerinden cüzi bir miktar alma tartışmaları yapılıyor. Borsada kazançlar üzerinden bir vergi yok. Sadece 10 binde 1’ler olur mu bunun tartışması var işlem ücreti olarak” ifadesi ile bir açıklığa kavuşma ihtiyacı duyuyor.
Fiyat istikrarına ve enflasyon hedefine ulaşmanın sabır ve zaman gerektiğinin sürekli vurgulandığı bu yolculukta para politikası maliye politikasına, yapısal reformlar dış şoklara karşı dirence eşlik ediyor. Beklentilerin yönetiminin yan koltuğu boş, eşlik edecek şeffaf ve tutarlı bir iletişim stratejisi yol arkadaşı aranıyor.
Bizde “yoldaşın varsa yol yorsa da güzeldir”.
#Ekonomi
#Enflasyon
#Özgür Bayram Soylu
20 gün önce
Bölüm sonu canavarı: Enflasyon
Uluslararası ekonomik kuruluşların ülke ekonomileri üzerindeki etkileri
Sınavsız atamalara ve sözlü sınavlara acilen çözüm üretilmeli
Millî eğitim, 1 numaralı millî güvenlik meselesine dönüştü!
Bolivya darbe girişimi ve Türkiye modeli tartışmaları
İran seçimlerinin düşündürdükleri