Psikolojik desteğe ihtiyaç duyan bireylerin bu alanda uzman olmayan kişilere yönelmesi, birtakım sertifikalar alan kişilerin yetkisiz bir şekilde terapi yapması; halk sağlığı açısından ciddi sorunlar yaratabilir.
Ruh sağlığı son derece hassas bir konu olduğu için sadece psikiyatristlerden ve psikologlardan destek almalısınız. Psikiyatri kapsamında ruhsal hastalıkların tanısı konulur ve tedavi süreçleri gerçekleştirilir. Tedavi yöntemleri, hastalığın ilerleme durumuna göre belirlenir.
Psikiyatrist olmak için belli bir eğitim sürecini tamamlamak gerekir. İlk olarak tıp fakültesini tamamlayan psikiyatristler, daha sonra uzmanlık için ruh sağlığı ve hastalıkları bölümünü tercih eder. Uzmanlığını başarı ile tamamlayan hekimler, psikiyatrist ünvanını alır. Bu ünvanı kullanarak kendi kliniklerinde hizmet verebilecekleri gibi hastanelerde, cezaevlerinde ve farklı kurumlarda da hizmet vermeleri mümkündür.
Psikiyatristler belli bir alanda uzmanlaşmayı da tercih edebilir. Çocuk ve ergen psikiyatrisi ya da yetişkinlere yönelik olarak bir uzmanlaşma söz konusu olabilir. Çocuk psikiyatrisi kapsamında, çocukların yaşadığı ruhsal hastalıklara yönelik tanı ve tedaviler yapılır. Ergen psikiyatrisi ise ergenlik döneminde yaşanan ruhsal sorunlar üzerine eğilir.
Çocuk ve ergen psikiyatristi, çocuk ve ergenlerin ruhsal hastalıklarını izleyerek doğru tedavi biçimlerini belirler. Psikiyatristler kendi istekleriyle bu alanda faaliyet göstermeyi tercih edebilir. Hem yetişkinlere hem de çocuk ve ergenlerle ilgilenen psikiyatristler de vardır. Belli konularda terapi almak ya da bir psikolojik rahatsızlığın tedavisi için psikiyatriste dilediğiniz zaman başvurabilirsiniz. Çocuk ergen psikiyatrisi kapsamında tedavi edilen hastalıklar şunlardır:
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, zekâ geriliği gibi sorunlar için bir psikiyatriste başvurabilirsiniz.
Otizm belirtilerinin çocuğunuzda olması ya da böyle bir rahatsızlığın varlığından şüphe duymanız halinde psikiyatrist desteği alabilirsiniz.
Teknolojik aletlere olan bağımlılığın giderilmesi için bir psikiyatrist ile görüşmenizde fayda vardır.
Depresyon, intihar düşüncesi, kaygı gibi durumların giderilmesinde psikiyatrist desteği alınması gerekir.
Sosyal ilişkilerde sorunlar, gelişim bozuklukları, uyku problemi gibi farklı durumlar da psikiyatrist kontrolünde giderilebilir.
Şizofreni, psikosomatik şikâyetler vb. sorunlar için bir psikiyatriste başvurabilirsiniz.
Yetişkin psikiyatristi tarafından çeşitli ruhsal hastalıklar tedavi edilir. Ruhsal hastalık belirtisi gösteren, belli psikolojik sorunları olan kişiler psikiyatriste başvurabilir. Bazı hastalar, psikiyatrist desteği alma konusunda direnç gösterebilir. Bu gibi durumlarda hastanın yakın çevresi tarafından doğru yönlendirilmesi ve ikna edilmesi önemlidir. Psikiyatrist desteği almanızı gerektiren bazı hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:
Bipolar bozukluk, şizofreni, panik atak
Sosyal fobi, yeme problemleri
Uyku sorunları, travma sonrası stres bozukluğu
Dikkat eksikliği, anksiyete, depresyon
Obsesif kompulsif bozukluk, bulumia nervoza
Yukarıda sıralanan hastalıkların yanı sıra nedeni bilinmeyen fiziksel rahatsızlıklar, hastalık olarak nitelendirilemeyecek bazı psikolojik sorunlar da psikiyatrist tarafından hastanın takip edilmesini gerektirebilir.
Psikiyatrist ve psikologlarda bazı tedavi biçimleri ortaktır. Ancak psikologların ilaç tedavisi yapmaya yetkileri yoktur. Bu yetki yalnızca psikiyatrist ünvanına sahip olan kişilere verilmiştir. Psikologlar, psikoterapi uygular ve hastanın sorunlarını dinleyerek onlara farklı çözüm yollarından bahseder. Gerekli durumlarda, psikiyatrist tarafından psikoloğa yönlendirme yapılabilir. Psikologlar da hastanın ilaç tedavisine ve elektroşok gibi farklı tedavi biçimlerine ihtiyacı olduğunu düşünürse, psikiyatriste yönlendirme yapabilir. Aynı anda hem psikolog hem de psikiyatrist tarafından takip edilmesi gereken hastalar da vardır.
Psikiyatrik tedavi yöntemlerinden hangisinin uygulanacağı, hastanın durumu değerlendirildikten sonra belirlenir. İlk olarak hastalığın tanısı konulmalıdır. Tanı için farklı yöntemlerden yararlanılır. Bu yöntemlerden bazıları şöyledir:
Kan ve idrar tahlillerinin değerlendirilmesi
MR, bilgisayarlı tomografi gibi farklı görüntüleme teknikleri
Genetik olarak yapılacak değerlendirmeler
Psikiyatri testleri ve ölçeklerin kullanılması
Yukarıda sıralanan yöntemler kullanılarak tanı konulur. Tanı konulduktan sonra nasıl bir tedavi süreci uygulanacağına karar verilir. Bazı durumlarda hastanın, hastaneye yatışı gerekebilir. Hastaneye yatış gerektirmeyen durumlarda, belirlenen gün ve saatlerde, hasta tarafından hekimin ziyaret edilmesi gerekir.
Psikiyatri ilaçları ve terapi yöntemleri arasından uygun olanlar tercih edilerek tedaviye başlanır. Hastanın durumu düzenli olarak takip edilerek iyileşme halinde ilaç tedavisine son verilebilir. Bazı durumlarda tedavi başladıktan sonra yatışa karar verilmesi de mümkündür. Hasta düzenli olarak ilaçlarını almazsa ya da terapilere katılmazsa hastaneye yatırılarak takip edilmesi zorunlu hale gelir. Özellikle etrafına ya da kendisine zarar verenler, kendine bakamayacak duruma gelenler ve halüsinasyon görenlerin; hastaneye yatırılmasında yarar vardır. Ayakta tedavide ve hastaneye yatış sonrasında uygulanan psikiyatrik tedavilerden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
Hastanın durumuna uygun şekilde bireysel psikoterapi çalışmaları yapılabilir.
Alkol ve madde bağımlılığı gibi bazı durumlar için grup terapisi uygulamaları faydalıdır.
Psikiyatrist, hastanın ilaç kullanmasına karar verebilir.
Depresyonu ileri seviyede olan ya da şiddetli bir biçimde duygu durum bozukluğu yaşayan hastalarda, elektrokonvulzif tedavi seçeneği değerlendirilebilir. Genellikle ilaç tedavisinin yeterli gelmemesi halinde bu yöntem tercih edilir.
Transkraniyal manyetik stimülasyon yani TMS, depresyonun etkisini hafifletme amaçlı bir tedavidir. Beynin sinir uçlarını uyarma amacı taşır.
Hasta, tıbbi gözetim altında tutularak yaşadığı değişim ve gelişim izlenir.
Nefes egzersizi ve farklı terapiler ile hastanın yaşadığı sorunların hafifletilmesi mümkündür.
https://www.nhs.uk/mental-health/talking-therapies-medicine-treatments/medicines-and-psychiatry/psychiatry/
