ABD Başkanı Joe Biden dünyanın ‘ demokrasiler’ ve ‘otokrasiler ’ arasında bir mücadeleye sahne olduğunu defalarca söylemişti. Bu ayrıştırıcı niteleme ‘ tekno-demokrasiler’ ve ‘tekno otokrasiler ’ olarak da ifade ediliyor. Biden Yönetimi, ABD ve Çin arasındaki “ büyük güç rekabeti ”ni bu söylemle perdeliyor. Eyleme geçildiğindeyse bu perde anlamını yitiriyor. ABD Çin’e karşı bir ‘küresel koalisyon’ kurmaya çalışıyor. Ne ki Biden’ın “ Amerikan Ligi ”nde görmek iste diği birçok ülke, diline doladığı
ABD Başkanı
Joe Biden
dünyanın ‘
demokrasiler’ ve ‘otokrasiler
’ arasında bir mücadeleye sahne olduğunu defalarca söylemişti. Bu ayrıştırıcı niteleme ‘
tekno-demokrasiler’ ve ‘tekno otokrasiler
’ olarak da ifade ediliyor. Biden Yönetimi, ABD ve Çin arasındaki “
büyük güç rekabeti
”ni bu söylemle perdeliyor. Eyleme geçildiğindeyse bu perde anlamını yitiriyor.
ABD
Çin’e karşı
bir ‘küresel koalisyon’ kurmaya çalışıyor. Ne ki Biden’ın “
Amerikan Ligi
”nde
görmek iste
diği birçok ülke, diline doladığı bu ‘otokrasiler ligi’nde yer alıyor. Daha önce ABD’nin müttefiki birçok ülkeyse
Çin’le yakınlaşıyor. Bu yüzden Biden Yönetimi
“söylem”den “eylem”e geçerken vites değiştirerek bu ülkeleri ne yapıp edip ABD’ye
döndürmeye çalışıyor
.
“
G-20 Zirvesi
”nde Biden’ın Hindistan’ı Avrupa’ya bağlayacak “
ekonomik koridor
” için alt yapı projelerini
açıklamaya yönelten, “Çin korkusu
”dur. Bu projeler Hindistan, Körfez ve Avrupa’yı demiryolları, nakliye hatları, yüksek hızlı veri kabloları ve enerji hatlarıyla birbirine bağlayacak imiş. Biden’ın plânının bileşenleriyse Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün ve İsrail. Akdeniz’deki limanları aracılığıyla
İsrail
, Avrupa’ya uzanan koridorda kilit bir kavşak olacakmış.
ABD’nin plânı Çin’in halen devam eden “Kuşak-Yol” projesini sekteye uğratmak, projeye ilgi ve katılım gösteren ülkeleriyse ikilemde bırakmak.
“Kuşak-Yol”
Çin’i
Rusya üzerinden Avrupa’ya bağlıyor. “
Ukrayna-Rusya Savaşı”
, projenin bu en önemli halkasını sakatlıyor. Analizciler ABD’nin bu savaşla ilgili stratejisini,
“Rusya kazanmasın, Ukrayna kaybetmesin”
olarak özetliyorlar. Bu cümleyi
“savaş olabildiğince uzasın”
olarak okumak da
mümkün
. Savaşın uzamasının hem Rusya’yı zayıflatması, hem “Kuşak-Yol” projesini
işlevsiz kılması
öngörülüyor.
Pazar yazımı
“Biden’ın bugün Yeni Delhi’den ayrılarak eski düşmanı Vietnam’a gidecek olması, yeni düşmanı Çin’i Asya-Pasifik’te ‘çevreleme’ stratejisiyle ilgili”
diye bitirmiştim. Vietnam ziyareti ‘demokrasiler-otokrasiler’
söylemini buharlaştıran bir diğer gelişmeydi
.
Biden Hanoi’de iktidardaki “
Komünist Parti
”nin liderleriyle bir araya geldi. ABD Vietnam’da bu partinin
güçleriyle savaşmıştı
. ABD ile Vietnam arasındaki yeni ilişkiyse,
“kapsamlı stratejik ortaklık”
statüsünde. Vietnam bu statüyü Çin, Rusya, Hindistan ve Güney Kore’ye de tanımıştı.
Vietnam Çin’le arayı bozmaktan kaçınıyor ama Amerika’nın uzattığı havuçları geri çevirmek de istemiyor. Vietnam-ABD ticareti birkaç yıl içinde hayli yükseldi. “
Elektrikli araba bataryaları
”, “
Akıllı telefonlar
” ve “
Çip
” gibi yüksek teknolojili cihazların üretiminde kullanılan nadir toprak minerallerinde Vietnam, Çin’den sonra dünyanın en büyük yataklarına sahip. ABD yarı iletken tedarik zincirlerinde Çin dışında seçenekler arıyor. Dolayısıyla ABD için Vietnam
öne
mli.
Diğer yandan Rusya Vietnam’ın en önde gelen silah tedarikçisi. Vietnam ile Rusya arasında yeni bir silah anlaşmasının gündemde olduğu bile s
öylen
iyor. Biden yönetimiyse Rusya’dan silah tedarikini doğrudan engellemek yerine, kendisi de tedarikçi olarak araya girmeye
çalışıyor
.
Yeni Delhi’deki “
G-20 Zirvesi
”ne ilgisiz görünen Pekin, Biden’ın Vietnam ziyaretine pürdikkat kesildi. Vietnam ABD ile ortaklığın Çin aleyhinde olmadığını savunuyor. Biden yönetimi de benzer bir dil kullanıyor.
Çin
hem ABD’nin, hem Vietnam’ın
en büyük ticarî
ortağı. Vietnam da ABD ile ticarî ilişkileri
büyütmek
istiyor. ABD için bu ilişkilerse, ticaret değil, tümüyle
Çin’le ilgili
.
Pekin Vietnam’ın ABD ile stratejik ortaklığının Çin’i köşeye sıkıştırmayı amaçlamaması için uyarılarda bulunuyor. Çin’li uzmanlar ABD’nin niyetlerinin aksine Vietnam’ın Çin için bir
“kedi pençesi”
olmayacağına, olamayacağına veya olmak istemediğini de savunuyorlar. Biden yönetimiyse Pekin’le yakınlaşan ülkelere yönelik girişimlerinin Çin’in ekonomik yükselişini sekteye uğratmakla ilgili olmadığını
öne sürüyor
. Aslında
Çin ile yakınlaşan ülkeler
ABD’nin
‘Çin korkusu’
sebebiyle kendilerine yanaştığının gayet tabii farkındalar. Bu ülkeler büyük güçler arasında bir dengeleme, güç kazanma, toparlanma eğilimindeler. Gerisi sadece, maskeli balo.
ABD Kongresi’nde
“Çin Komünist Partisi’ni İzleme Komitesi”
kurulurken, Biden
“Vietnam Komünist Partisi
”yle kol kola giriyor.
Çin
son on
yıldır
aksiyon halinde. ABD ise reaksiyon halinde.
Çin her yerden geliyor, ABD
’yse panik halinde oradan oraya koşuşturuyor. Görüntü bu.
#politika
#ABD
#Çin
