Bir dönem siyasi tartışmalara da konu olan ve bana göre merdiven altı enflasyon hesapçılarının dezenformasyonu ile haksız yere eleştirilen TÜİK, enflasyon hesabında yeni yıl ile beraber çok önemli bir değişikliğe gidiyor. Ocak 2026’dan itibaren yürürlüğe girecek güncelleme ile TÜFE’de halen kullanılan “2003=100” olan baz yıl artık “2025=100” olarak kullanılacak. Ayrıca grup düzeyindeki ağırlıklar belirlenirken artık Hanehalkı Bütçe Anketi (HBA) değil hanehalkı tüketim eğilimlerini daha kapsamlı
Bir dönem siyasi tartışmalara da konu olan ve bana göre merdiven altı enflasyon hesapçılarının dezenformasyonu ile haksız yere eleştirilen TÜİK, enflasyon hesabında yeni yıl ile beraber çok önemli bir değişikliğe gidiyor.
Ocak 2026’dan itibaren yürürlüğe girecek güncelleme ile TÜFE’de halen kullanılan “2003=100” olan baz yıl artık “2025=100” olarak kullanılacak. Ayrıca grup düzeyindeki ağırlıklar belirlenirken artık Hanehalkı Bütçe Anketi (HBA) değil hanehalkı tüketim eğilimlerini daha kapsamlı ve güncel biçimde yansıtan ulusal hesaplar “Hanehalkı Nihai Tüketim Harcamaları” verileri kullanılacak. Yani beyana göre değil ölçüme göre daha gerçekçi ağırlıklar ortaya çıkacak. Bugün kısaca bu konunun neden önemli olduğunu ve bu değişikliğin neden yapıldığını izah etmeye çalışacağım.
Esasen bahsi geçen değişiklikler Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin 2026 yılından itibaren hayata geçirmesi gereken bir zorunluluk. Ancak Türkiye gibi aday ülkeler için böyle bir zorunluluk ve bağlayıcı bir hüküm olmamasına rağmen TÜİK, AB ülkeleriyle eş zamanlı olarak TÜFE yöntemlerini en üst standarda yükseltiyor. Bunu çok önemli buluyorum.
Özellikle pandemi döneminde HBA yapılamaması nedeni ile AB ülkelerinde TÜFE’de ana harcama grupları ağırlıklarının güncel biçimde yıllık olarak belirlenebilmesi için ulusal hesaplardan gelen makro ağırlıkların kullanılmasına karar verildi. Bu adımın en büyük getirilerinden birisi de anket yöntemi ile alınan beyanlarda hanehalklarının beyan etmekten imtina ettikleri harcamalar da sepete girecek ve daha gerçekçi ağırlıklar ortaya çıkacak. Son olarak önemli bir detayı belirtmekte fayda var: “2003=100” baz yıl dönemine ait olan manşet enflasyon göstergeleri değişmeyecek. Yani geçmişe yönelik bir enflasyon verisi güncellemesi yok!
Gelelim korku ile beklediğimiz Ekim ayı enflasyonuna. Korku ile bekliyoruz çünkü Eylül ayında anketlerdeki beklentilerin oldukça üzerinde bir aylık enflasyon verisi görmüştük. Ekim ayı için enflasyon beklentileri de yine görece yüksek görünüyor. (Gerçi bu beklentilerin kimler tarafından hangi yöntemlerle oluşturulduğu konusu da izaha muhtaç.)
Ben son verilere ve gelişmelere bakarak Ekim ayı için korkutucu bir tablo olmayabileceğini öngören taraftayım. Bu bakımdan Ekim ayında beklentilerin altında bir enflasyon görme ihtimalini oldukça yüksek görüyorum. Bu durum da Eylül ayında yükselen yıllık enflasyonun yeniden düşmesi ve aylık enflasyonun ana eğiliminde yeniden düşüşün başlaması gibi olumlu sonuçlar doğuracaktır.
Eğer Ekim enflasyonunda böyle bir tablo görürsek yılın son Para Politikası Kurulu toplantısında Merkez Bankası’nın faiz indirimi için elinin daha rahat olacağını değerlendiriyorum.
#Ekonomi
#TÜİK
#Levent Yılmaz
