ABD seçimlerinin 5 milyonu aşkın oy farkıyla Trump’ın zaferi ile neticelenmesi üzerine dünyayı bir telaş sardı. Ülkelere göre değişen telaşın ana teması “hasımlık” veya “dostluk” değil “sürpriz” diye tanımlanabilir diye düşünüyorum. Yanlış anlaşılmasın Trump’ın kazanması sürpriz değil kazandıktan sonra atacağı adımlar sürpriz olacaktır. AVRUPA EKONOMIK ANLAMDA ENDIŞELI Trump’ın AB ülkelerine ek %10 gümrük vergisi koyma tehdidi başlı başına bir sorun. Trump’ın AB’nin yeterince ABD malı almadığına
ABD seçimlerinin 5 milyonu aşkın oy farkıyla Trump’ın zaferi ile neticelenmesi üzerine dünyayı bir telaş sardı.
Ülkelere göre değişen telaşın ana teması “hasımlık” veya “dostluk” değil “sürpriz” diye tanımlanabilir diye düşünüyorum.
Yanlış anlaşılmasın Trump’ın kazanması sürpriz değil kazandıktan sonra atacağı adımlar sürpriz olacaktır.
AVRUPA EKONOMIK ANLAMDA ENDIŞELI
Trump’ın AB ülkelerine ek %10 gümrük vergisi koyma tehdidi
başlı başına bir sorun. Trump’ın AB’nin yeterince ABD malı almadığına dair tespiti ve bu nedenle “Büyük bir bedel ödemek zorunda kalacağı” ifadesi AB’yi zorlayacak gibi duruyor.
AFGANISTAN SENDROMU: AB IÇIN UKRAYNA IŞI ESAS ZORLUK!
AB’nin ve en merkezde Almanya’nın bugün içinde bulunduğu ekonomik çıkmazın temelinden Ukrayna savaşı yatmaktadır.
AB’nin en büyük ticaret ortağı olan ve ucuz enerji, hammadde ve gıda tedarikçisi Rusya ile aralarını cebren bozan ABD ve İngiltere’nin ta kendisidir.
Artık AB, Rusya’dan sağladığı ucuz enerji ile yakaladığı rekabet avantajını yitirdi.
Alman sanayisinde ardı ardına fabrika kapanma hikayesi bu nedenledir. AB’de yaşanan enflasyon da bu nedenledir.
Kazanan Trump, Ukrayna savaşına son vereceğim diyor. Peki
AB’yi ABD bağımlısı ve Rusya düşmanı yaptıktan, milyonlarca göçü kabul ettikten ve yıkımın faturasını ödedikten sonra AB’nin ayakta kalma şansı
ne kadar olacaktır?
Yok eğer ben bu
faturayı ödemem der ve Ukrayna’yı AB de yalnız bırakırsa ABD’nin Afganistan’dan kaçışı gibi AB’nin Ukrayna’dan kaçışı dünya siyasetine yeni bir yön vermez mi?
Zelenski’nin bir ABD uçağı ile ülkeden ayrılış ihtimali bile güç dengelerini kalıcı olarak bozmaz mı?
Bir daha hiçbir ülke
kuyuya girer mi?
ABD ile AB’nin ticaret savaşı ihmali durgunlukla boğuşan AB’ye ağır bir darbe indirecektir.
Kaldı ki AB siyaseten dağınık durumda.
Bir ay evvel IMF toplantısında yaptığı açıklamada misilleme yapmaya hazırız diyerek ABD’ye kafa tutmaya çalışan Almanya Maliye Bakanı Lindner dün Olaf Sholz tarafından görevden alındı.
Almanya’da hükümet dağıldı. Yani ekonomik sorunlar ile boğuşan lider ülke yönetilemez durumda bugün itibariyle.
Trump’ın esas meselesi Çin.
Donald Trump kampanya sürecinde ABD’ye satılan Çin mallarına %60 ya da daha fazla ek gümrük vergisi uygulamakla tehdit etti
. Bunun gerçekleşmesi durumunda etkilerini bugünden hesaplayabilmek mümkün değil. Tamamen sürpriz…
Çin›in ekonomik planlama ajansının eski baş ekonomisti Zhu Baoliang, böylesi bir adımın Çin›in ihracatını 200 milyar dolar azaltabileceğini ifade etse de bu veri yapbozun sadece minik bir parçasını gösterir.
Zira can çekişen gayrimenkul ve tahvil sektörü ile boğuşan Çin bir taraftan piyasayı tekrar hareket-lendirme çabası içinde. Buna ABD ile yaşanacak yeni sorunlar eklenirse Çin’in de toparlanması zaman alacaktır.
ABD verileri Çin ile ticaret açığının Trump’ın ilk dönemi olan 2016 yılında 346,83 milyar dolardan 2023 yılında 279,11 milyar dolara gerilediğini göstermektedir. Ve Trump 2.0 şuan daha güçlü ve yetkin…
Trump’ın Başkanlığı döneminden en az etkilenecek ilişki ise Rusya olabilir. Zira en düşük seviyeye inen hali ve karmaşık ambargo uygulamalarıyla ABD-Rusya ilişkileri sorunlarını aşmakta zorlanacaktır.
Ancak bu cephenin de sürpriz barındırma kapasitesi yok diyemeyiz.
ABD-Rusya husumetinden en büyük kazançla çıkan ABD’nin rakibi Çin. Avrupa’nın erişemediği ucuz Rus hammaddelerini savaş nedeniyle daha da ucuza Rusya’dan ithal ederek ve çekilen Batı markalarının yerine kendi mal ve hizmetlerini sokarak bu işten Çin karlı çıktı.
Rusya’nın Çin ile ittifak ve ticareti ABD’ye karşı bir cephenin güçlenerek bir araya gelmesine sebep olmakta.
TÜRKIYE DEĞIŞIMDEN AVANTAJLI ÇIKABILIR
Türkiye yıkılıp dökülme riski taşıyan züccaciye dükkanında ilginin farklı noktalara evrilmesi ve ABD’nin iç hesaplaşma, intikam alma konuları arasında kendine daha fazla alan açabilir.
Vergiler ve yaptırımlar nedeniyle bozulabilecek küresel ekonomide Türkiye elbette zorlanabilir.
Ancak bu krizler farklı fırsatları içinde barındıracaktır ve bunlar yapısal kazançlar olacaktır.
Örneğin PKK’nın Suriye ve Irak’ta tasfiyesi, Kuzey Suriye sınırlarının güven altına girmesi, Irak ile Kalkınma Yolu’nun faaliyete alınması, Zengezur koridorunun devreye girmesi gibi konularda sürpriz gelişmeler yaşanabileceğini görmek gerek.
Bunlara ek olarak muhtemel bir AB Türkiye yakınlaşması da ekonomik ve güvenlik saikleri ile gerçekleşebilir. Alman basını ve siyasetinde buna ilişkin tartışmalar bulunmaktadır.
Avrupa Parlamentosunu esaret altına alan PKK mahfillerinin etkisiz hale getirilmesi birçok kilidi açacaktır. Bu işlerden beslenen siyasetin fonu kesilince çok ani değişimler bizleri bekleyebilir.
Ayrıca Türkiye’deki
Biden destekli muhalefetin akılsız ve kaynaksız kalması
iç siyasette yeniden bir düzenin ortaya çıkmasını sağlayabilir. Bu manzara içinde
Türkiye kendine daha milli ve egemenlik alanı ötesinde bir yol çizebilir.
