İmparator Attila’nın öğütlerine kulak verilmeli…

Attila, Hun imparatorudur. Tarihin gördüğü en büyük hükümdarlardan/liderlerden biridir. Siyasette ve diplomaside mahir olduğu kadar askerlikte de pek hünerlidir. Başarılı bir devlet adamı ve göz dolduran seçkin bir komutandır.

Kolay lider olunmuyor. Herkes lider olamıyor. Hükümdar olmak, lider olmak anlamına gelmiyor. İkisi birbirinden farklıdır. Her hükümdar lider değildir ama her lider hükümdardır. Tarihte pek çok hükümdar lider olamadığı için unutulup gitmiştir. Çoklarının adı bile bilinmez. Ama Attila gibiler ise ölümsüzleşmiştir.

Attila’nın öğütlerine kulak verilmelidir.

İşte o öğütlerden bir kaçı…

***

-“Hükümdar bile olsanız, herkesin sizinle aynı fikirde olmasını beklemeyin. Başkalarıyla aynı fikirde olmamak, sadık olmamak anlamına gelmez.”

Sadakatın ölçüsünü fikir birliğinde arayanlar yanılırlar ve dahi yanıltılırlar.

Attila’nın bu sözlerini okuduğumda aklıma “Fikri ihtilafta rahmet vardır!” diyen yüce Peygamberimi Hz. Muhammed (sav) geldi.

Fikir ayrılığının olmadığı yerde, sadakat görüntüsü altında sadakatsizlikler çoğalır. Daha doğrusu sadakatsizler kendilerini sadık diye gösterirler. Bir lideri güçlü ve kalıcı kılan şey, kendisi gibi düşünme-yenlerin fikirleriyle kendini besleye-bilmesidir.

Günümüzde sadakatsizlik, sadakat perdesinin ardına gizlenmiş.

Bir liderin etrafının dalkavuklar ve soytarılar tarafından çevrilip çevrilmediğini bilmenin yollarından biri de şudur: Şayet farklı fikirleriniz lidere karşıt ve düşman fikirler olarak takdir ediliyor ve liderin size hasmane bir tavır alması sağlanmak isteniyorsa, biliniz ki o liderin etrafı akil ve sadık adamlarla çevrili değildir.

***

-“Doğal davranmalı, mevkinizin size sağladığı sahte bir gurura kapılmamalısınız.”

Bence bu çok önemli bir kıstastır. Karar alma süreçlerinde liderlerin asla unutmamaları gereken bir ölçüttür.

Doğal davranmak, bir lidere çok yakışır. “Ağır ol, seni molla sansınlar!” tavrı, maskeli ve yapmacık bir tavırdır.

Hiç kimse mevkiinden-makamından dolayı kendinden farklı davranma yoluna gitmeme-lidir. En önemlisi de makamını bir tür gurur ve kibir aracı olarak kullan-mamalıdır.

Gurur ve kibir, zalime ve mütecavize karşı yapıldığında sadaka hükmündedir. Halka karşı yapıldığında bir tür zulüm olur. Zalime karşı gösterilen gurur ve kibir alkışlanacak bir davranış türüdür. Halka ve mazluma karşı sergilen gurur ve kibir ise kınanması gereken bir eylem biçimidir.

Bir lider sahte gururdan kaçınmalıdır. Kendisine gururlu bir mesafe önerenleri de etrafında tutmamalıdır.

***

-“Astlarınıza gereken ilgili gösterin. Onlara karşı bunu yapamazsanız, onlardan saygı göremezsiniz.”

Ne kadar büyük olursanız olun tek başınıza anlamlı değilsiniz. Sizi büyük kılan çevrenizdir, sevenlerinizdir, size güvenip arkanızdan ölümüne yürüyenlerinizdir.

Bir lider, çevresiyle büyüktür. Liderin büyüklüğü doğuştan gelen bir özellik olsa bile gerçekte onu büyüten sosyolojik koşullardır, çevresel faktörlerdir ve ona güvenip ardında yürüyen insanlardır. Lider kendisiyle beraber çevresini büyüttüğü oranda saygı görür ve daha bir yücelir.

Akıllı bir hükümdar/lider yanındaki ve altındakilere sürekli gereken ilgiyi gösterir. Onları ilmişiz bırakan bir lider, korkulan bir lidere dönüşür. Korkulan bir lider ise saygıyı yitirir. Korku ile saygı bir arada olmaz. Bir lider halkı tarafından korkulan değil sevilip sayılan kişi olmalıdır. Halkının sevip saydığı, düşmanlarının da korktuğu kişi iyi bir liderdir.

Çevresindekilerin ve halkının yüreğine korku salan ama düşmanlarıyla da iyi geçinen bir hükümdarın/liderin sonu pek de hayırlı olmaz.

Konumundan dolayı sahte gurura kapılan ve altındakilere tepeden bakan herkes Attila’nın bu sözlerini kulağına küpe yapmalı.

Evet, saygının olmadığı yerde güven olmaz. Saygının ve güvenin olmadığı bir yerde idare çöker.

(Bkz. Mehmet Metiner, Siyasi Erdemler Risalesi, Sahi Yayınları)