Ömer Lekesiz Yazıları – Ömer Lekesiz Kimdir?

23.12.2025, Salı
13:44

Ömer Lekesiz

1944 yazı listeleniyor

Kayrevan Ulucamii: Bir, çok ve toplam

23 Aralık 2025, Salı

Önceki yazımızda Kayrevan’ın, İslam fetihlerinin başlangıcında kurulan Basra, Kufe ve Fustat’tan (643) sonra İfrîkiyya’da ilk ordugâh – şehir (ribat) olarak kurulduğunu, fatihi ve kurucu Hz. Ukbe b. Nâfi’nin (ra) bu şehri kendi adıyla da anılan bir mescitle taçlandırdığını İbnü’l-Esîr’den nakletmiştik. Kayrevan Ulucamii’nin maddi yanları yani inşa ve mimarisiyle ilgili söylene-bileceklerin çoğu söylenmiştir ki, onlardan -bizim erişebildiklerimize göre- en önemlileri şunlardır: -Georges Marçais,

Madde ile mananın cilveleştiği cami: Kayrevan

20 Aralık 2025, Cumartesi

Heidegger, önceki yazımızda naklettiğimiz sözlerini, eserin varlığının bir dünya kurmak demek olduğuna da işaret ettiği şu cümlelerle tamamlar: “Kurmak şudur: Eserin teşkili niçin kutsayan ve öven bir kurmadır? Nedeni eser kendi varlığında bunu istediği için. Eser nasıl bu tür teşkil sistemine ulaşır? Bu, eser varlığında teşkil edici olduğu için. Eser eser olarak neyi teşkil eder? Eser kendi içinde yükselerek bir dünya açar ve bunu da kalıcı kılar. Eser varlığı demek bir dünya kurmak demektir. Bir

Mimari eser olarak cami neyin eseridir

18 Aralık 2025, Perşembe

Cami, İslami anlamdaki kulluğun görünürlüğe çıktığı ilk sahadır ve bu niteliğiyle İslam ümmetinin ahlaki ve dini şartlarını, uygulamalarını gösteren bir ayna hükmündedir. Diğer bir söyleyişle müdavimlerinin ahlak ve ibadetleriyle yani müminlerin filleriyle bir camiye birlikte bakmak İslam hakkında ortalama bir bilgiye sahip olmak demektir. Çünkü camiden ilk maksat Allah’ın evi nitelemesine uygun olarak, sadece O’na ait olan ya da O’na tahsis edilen bir mülkte müminlerin ibadet etmesidir. Ancak ibadet

Bir cami neleri kuşatır

16 Aralık 2025, Salı

Arapça toplama, bir araya getirme, biriktirme anlamındaki cemm kelimesinden câmi‘: toplayan, saran, kuşatan; Müslümanların, içinde ibâdet ettikleri yer olmak anlamında ise kaplamak, sarmak, kuşatmak demektir. (Bkz.: Mertol Tulum, Arapça ve Farsça’dan Osmanlı Türkçesi’ne Alıntılar Sözlüğü, Ketebe, İstanbul 2023) Peygamber Aleyhisselam’ın “Yeryüzü bana mescit ve temiz kılındı, onun için ümmetimden namaz vaktine kavuşan herkes (bulunduğu mekânda) namazını kılıversin.” mealindeki hadisince mescit, cami’

‘Algılamak, Hak’ta yükseliş esnasında sana gelen şeyi almandır’

13 Aralık 2025, Cumartesi

Tevhidin, kevn’den (var olmak’tan) yaratma, var etme anlamında tekvinî olduğunu ve “birlikte çeşitlilik / çeşitlilikte birlik” işleyişi içinde, henüz çok azı hakkında bilgi sahibi bulunduğumuz kozmostan, ferdî eylemlerin tümüne kadar yayıldığını bir kez daha tekrarlayarak, şeriatlara dolayısıyla inanışlara mahsus “teklif”lere de tevhidin ortak bir zemin oluşturduğunu söyleyebiliriz. Bu manada tevhidin salt Müslümanlara özgü olmadığını, bilakis muvahhitlik bağıyla onun genel olduğunu yani inanç sahiplerinin

Sanatın yolunda olanlar

11 Aralık 2025, Perşembe

Önceki yazımızda, mimaride oran kelimesinden yapıdaki en küçük parçanın bütünle olan uyumunun kastedilmesindeki gibi, büyüklerimizin de idrake dahil olan güçlerin ona uyumunu kastettiklerini belirterek, Molla Sadrâ’nın idraki oluşturan güçler listesini örnek olarak zikretmiştik. İdrakin cemaati ya da ümmeti olarak zikredebileceğimiz şuur, tasavvur, ezberleme, tezekkür, hatırlama, marifet, fehim, fıkıh, akıl, hikmeti… doğrusal bir hatta diziliymişçesine düşünebileceğimiz gibi, asıl İslam tasavvuruna

Cilalı bir söyleyiş: Tevhit sanatı

09 Aralık 2025, Salı

Sanatın insanın nefsine, sanat nazariyatı ve eyleminin ise onun idrakine has olduğu bilindiği halde yine de tevhit ve sonuç yani eser konusunun öncelik bakımında tartışmalı olduğunu söylemiştik. Ki bu tam da daha önce değindiğimiz “Tasvir yapmak yasaktır” sözünden hemen resim yapmamanın anlaşılmasıyla başlayan sanat probleminin ilk basamağıdır. Zira bu, bir inanma tarzının yani idrakin, salt bir tasavvurun hasılasına/esere indirgenmesi nedeniyle baştan problemlidir. Bunu şöyle açabiliriz: Tasvir

Müslüman sanatlarında tevhit hedef mi sonuç mu?

06 Aralık 2025, Cumartesi

İnsanlar idrak gücünde ortaktır ama idrakin oran, usul ve esasında ortak değildir; zira idrak her insana, topluma, medeniyete; dile, inanca, ahlaka, siyasete, faydaya vb. göre farklılaşır. Nitekim sûret kelimesine sözlük esasında Arapça gibi Semitik bir dil olan İbranca’dan baktığımıza da idrak cihetinden aynı sonuç ortaya çıkmaktadır. Örneğin Maimonides, tamuna: şekil ile tavnit: suret kelimelerinin aynı anlamda sanılmalarının doğru olmadığını belirterek şu üç ayrıma dikkat çekmiştir: “…Tavnit

Kendi zamanımızın sanatı hakkında başımızı ağrıtan kelimeler

04 Aralık 2025, Perşembe

Yaratılmış her şey anlamında varlık bir(er) ayetten ibarettir. Bu manada kainat (âlem, kozmos) ve insan da genel ve özel planda önce birer ayettir. Ayete kelime denmesine de bağlı olarak bu hakikatin, kelime olan insana verilen kelimelerin maddi ya da manevi, akli ya da zihni tüm tutumlarında, eylemlerinde ve bilkuvve yönelimlerimde belirleyici olduğunu bilmemiz ise sarsıcı bir gerçeklik olarak çıkar karşımıza. Çünkü, insanın sade ya da felsefi düşünüşüne, savaştan sulha, çileden rahatlığa, ilk-ellikten

İznik’te bir üniversite hayali

02 Aralık 2025, Salı

Papa’nın İznik’i ziyareti hakkında kendisine mikrofon uzatılan bir vatandaşımız, bu ziyaretin turizmi hareketlendireceğini ve gelirlerini artıracağını söylüyordu. İznik’i bilenler buranın tarım yönünden çok bereketli olduğunu; özellikle 6 Şubat depreminden sonra “taşı toprağı altın” bilinerek şehirden kaçılacak ilk yer haline getirildiğini iyi bilirler. Buna göre İznik’in yeni kârlı işlere ihtiyacı yok ama tarihi - coğrafi değerleri bakımından eğitim ve kültür merkezlerinden biri olmaya ihtiyacı