İsveç’in NATO üyeliğinin Türkiye için ekonomik anlamı

Ekonomide ihtiyaç duyulan dış kaynak (döviz) kapının eşiğine kadar geldi. Girip girmeyeceği önümüzdeki günlerde belli olacak.

Fakat zannedileceği gibi önümüzdeki günlerde ekonomi politikasının nasıl şekilleneceğinin asıl belirleyici olacağını düşünmüyorum. En azından içinde bulunulan periyotta. Bilakis nihayet açılan Meclis’in, İsveç’in NATO üyeliğine onay verip vermeyeceğinin sermayenin kararında daha belirleyici olacağını değerlendiriyorum.

Tezimin altını dolduran en önemli gösterge ise; normalde uluslararası sermayeye yön veren kurumların asla kabul etmeyecekleri Türkiye’nin enflasyonla mücadelede “adımlama stratejisinin” destek görmesi olmalıdır. Bu strateji belki negatif gündem edileceği yerde pozitif yorumlandı. Bu durum ekonomik değil, politik okunacaksa; İsveç’in NATO üyeliği politik kararlar arasında en kritik olanıdır.

Eğer Meclis, İsveç’i reddederse ekonomik durum aynı kalacaktır. Yani bir iyileşme görülmeyeceği gibi bir bozulma da olmayacaktır. (Türkiye’yi yaptırım içine almak gibi maceralara girmeyeceklerini değerlendirerek bunu söylüyorum.)

Diğer taraftan Meclis, İsveç’i NATO’ya almayı kabul ederse Türkiye’ye dair ekonomik raporlarda son dönem görülen pozitiflik uluslararası fon akışına da yansıyacaktır. Meclis, İsveç’in NATO üyeliğini onaylarsa kötü ekonomik senaryolar döviz girişinin sağlayacağı kaldıraçla yerini epey iyimser beklentilere bırakır gibi geliyor. Emekli maaşları meselesi dahi bu bağlamda olumlu etkilenir.

Sonuçta Meclis’in İsveç kararına dair iki muhtemel senaryodan birinin nötr diğerinin iyi ekonomik etkisi olacaksa da Türkiye kararını, ekonomik gerekçelerle vermeyecektir. Çünkü mesele güvenlik meselesidir. Güvenlik, ekonomiye döviz girişinden daha önemlidir.

Tabii ki en optimum senaryo Türkiye’nin hem güvelik hem ekonomik anlamda kazanım elde etmesidir. Bu da İsveç’in terörle mücadelede Türkiye ile işbirliği halinde mümkün olabilir. İşbirliği, İsveç için de optimum görünmektedir. Çünkü NATO’ya başvurup girememiş olması onu arzu etmeyeceği şekilde Rusya ile baş başa bırakır.

Tabii konu Rusya’ya gelmişken Meclis’in İsveç kararının Türk-Rus ekonomik ilişkilerine olacak etkisini de değerlendirmek gerekir.

Meclis’ten çıkacak bir ret kararı Türkiye’den Rusya’ya doğru ilişkilerde bir farklılaşma getirmez. Ancak Rusya’dan Türkiye’ye doğru durum farklı olacaktır. Ruslar, Türkiye ile ilişkilerini çok daha fazla geliştirmek isteyecektir. Özellikle enerji başlığında bu istekliliğin etkisi hissedilebilir.

Meclis’in İsveç’in NATO üyeliğini onaması halindeyse Türk-Rus ekonomik ilişkilerine etkisi minimum düzeyde kalabilir. Çünkü Rusya, Türkiye’nin kendi tutarlılığı içinde hareket ettiğini bilecektir.

Bu meselede Rusların son zamanda ilişkilerini fevkalade ilerlettiği Hindistan’ın Batı ittifakına yaklaşmış olması da etkili görülebilir. Güney’de Hindistan’a itimat edemeyeceğini bilen Ruslar Türkiye ile ilişkilerini en azından ekonomik boyutuyla germeyecektir.

Başka şartlar olsa Türkiye’den belli malların ithalatına sınırlamalar getirip turist gitmesinin önünü keserler ve mümkünse başka tedbirlere de başvurmayı düşünebilirlerdi. Ama bu dahi tutarsız olurdu. Çünkü İsveç’in NATO’ya üyeliğini onayan başka ülkelerle ilişkilerinde bir farklılaşmaya gitmediler.

Ticaret helaldir. Tavsiye de edilir. Ama helak da ettirir.

Kerim Kitabımız’daki kıssalar helak gerekçeleri ortaya koyar. Helak konuları çok fena işlerden ibaret görülse de ekonomik gerekçelerin helak örneklerindeki rolünün çok büyük olması çarpıcıdır.

Bugün haberlerde gramaj ve etiket hilelerini görünce bunları yapanlar hakkında endişeleniyorum. Her türlü azgınlık, homoseksüellik, zulüm ve ne kadar adi eylem varsa helak olma kriterleri bakımından bunlara denk bir iş yapmaktalar.

Demirden veya çimentodan çalan müteahhit, işini savsaklayan usta, tabelasına uygun iş yapmayan yapı denetimci ve birçok başka örnek gibi.