Mevzu bahis kumarsız futbol

Biz yeni bir dünya için faizsiz bankaların peşine düşmüştük. Ama anlaşılıyor ki mesela bazılarımızın da ganyansız at koşturmanın peşine düşmesi gerekiyormuş. Bazılarımızınsa kumarsız futbol ideali olmalıymış. Hakemler bile azıtmış. 

Kapitalistler sürmedik tarla bırakmamış. 

Varsa bir savunma sanayi var sürülmemiş. En azından sektörleri sağlığına göre incele-diğimde anladığım bu. Sektörün yükselişi tek başına artan jeopolitik gerilimlerle izah edilemez. Kapitalist güdü ve enstrümanlardan uzaklaştıkça küresel değer kazanılır. 

Kumarcıların ve faizcilerin küresel itibarı olmaz. Ancak kendi mahallelerinde olur. 

Faizin girdiği bir sektör, faizden sakınan işletmeler için dahi tuzaklarla doludur. Bu büyük ilişkiyi anlamak zorsa işte futbol. 

Kumarın girdiği bir futbol, hakemlerin eylemleriyle anlaşıldı ki kumara bulaşmamış kulüpler için dahi tuzaklarla doludur. 

Trafik gibi anlaşılsın yahut. Aynı yoldaki alkolsüz sürücü alkollü sürücünün mağduru olabilir. 

Peki ne yapmak gerekir? Bu bir çıkmaz değil elbet. 

Çıkmaz değil ama üstünlüğümüzü zaafa çevirdiğimiz bir durum var. En üstün medeniyet hukukla ahlakı birleştirebilen medeniyettir. Biz bunu başarmış ve üstünlüğümüzü böyle sağlamıştık. Sonra tuttuk hukukla ahlak bağını kopardık. Elimizdekini kaybettik. Şimdi bu ikisini tekrar bağlayamıyoruz. Zaafa düştük. 

Konuyu ahlak zaviyesinden ele alıyorum çünkü herkes unutmuş dahi olsa faizin de kumarın da bir ahlak problemi olduğu yeniden hatırlanacak. Tüm hukuk sistemlerinde gayrimeşru işlerdir bunlar. İstisnaları tanımlanmış olsa da… Birkaç on senede kaybettik bu bilinci. 

Faize bulaşmış olanlar Yeşilçam filmlerini yüzü kızarmadan izleyemez. Kumara düşenler hayta değil, bildiğin tekinsiz kabul edilirdi daha dün. 

Dünle bugün arasında hukukla ahlakın vedalaşması kadar fark var. Linker kopmuştu hani. Asıl kopan link budur, gerisi detay.

Hukuk kişinin kendine gerek. Ahlak ise kişinin çevresine gerek. 

“Ama hukukla da işleyen medeniyetler var,” diyecekseniz kendilerince bir ahlak normunu takip ettiklerini göz önünde bulundurmalısınız. Diğer taraftan hukukla işleyen medeniyetlerde ceza vermemek için değil, vermek için uygulanır. Hâkimin vicdanı mağdurun vicdanının limitlerinden sınırında kalmak zorundadır.  

Sigorta gibi düşünün. Hasardan besleniyor gibi görünse de bir sigorta şirketinin amacı hasar ödemesi yapmaktır. Sistem böyle inşa edilir. 

Diğer taraftan bir akademik literatür de var. 

Sıfır kaldıraçlı (borçsuz) şirketler önemli bir araştırma konusudur. Çok uzun ve geniş verilerle yapılan birçok çalışma vardır. Bunlar performans göstergelerine ve borçsuzluk gerekçelerine odaklanır. Esas bulguları ise borçsuz firmaların daha sağlıklı olduğunu ve bunun bir kültür olduğunu tespit eder; aileye vurgu yaparak. 

Kültür bunu bir ahlak olarak da yorumlayabileceğimizi gösterir. Diğer taraftan aile yılında aile şirketi olmanın ayırt edici bir değer olduğunu da söyleme fırsatını böylece bulmuş oldum. 

Herkes ve her işletme faizsiz ve kumarsız bir ekosistem kurmaya odaklanmalıdır. Varlık geliştirmek için böyle bir ekosistemin daha verimli olacağı bahsettiğim akademik çalışmaların makro çıktısı olarak anlaşılabilir. Aklını kullanana… 

Bu ekosistemlerin ihtiyaçlarının giderilmesi için faizsiz ve kumarsız altyapılar geliştirilmelidir, amenna… Ama hele bu eğilim bir görülüp sistematikleşsin, geliştirilir. 

Bu ekosistemler cazibe oluşturur. Böyle böyle sektörler faizsizleşir, kumarsızlaşır. Giremez sektörü bozacak olanlar. Bugünün eski çarşılarının eskiliği bu sayededir. Başka hiçbir sırrı yok işin. 

Şimdi, bu ifadelerime kanıksatılmış bir refleksle tepki geleceğini biliyorum. Romantik bir bakış açısı denecek. Kelimelerin anlamını bile bilmeden. 

Yok efendim, değil. Böylesi bir temizlik bir irade meselesidir. 

İradesizliğimizi bazen romantizm bazen idealizmle etiketliyoruz. Böylece hakikati alaşağı ettiğimizi zannedip kendi gerçeğimizden kaçıyoruz. Fakat hakikat ta arşın tabanında olduğu gibi duruyor. Alaşağı olan biz oluyoruz. Bu huyumuzu da faiz gibi kumar gibi terk etmek lazımdır. 

Temizlenmek yalnız sistemlerin değil, insanların da meselesidir. Faizden, kumardan, hileden-hurdadan arınmak önce ferdin zihninden başlar. Topluma yayılır. Sonra ekonomi arınır. 

Hakikati saklanılacak yahut arkasından dolanılacak bir kabus yerine ayağa kalkmak için sarkıtılan sağlam ip olarak görmeliyiz. Yoksa düştüğümüz çukurdan çıkamayacağız.