TEOG kaldırıldı: İşte Türkiye'nin 'TEOG' tarihi!

TEOG nasıl başladı?

AK Parti hükümetleri döneminde liseye girişlerde ilk değişiklik 2004 yılında yapılarak LGS'den Ortaöğretim Kurumları Seçme ve Yerleştirme Sınavı'na (OKS) geçildi. 2008 yılında ise 6, 7 ve 8'inci sınıflar için Seviye Belirleme Sınavı (SBS) getirildi.

2009'da SBS'nin sadece 8'inci sınıflarda yapılmasına karar verildi. 2012-2013'te ise tamamen kaldırıldı.

2009'da SBS'nin sadece 8'inci sınıflarda yapılmasına karar verildi. 2012-2013'te ise tamamen kaldırıldı. 2014'te dönemin Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı, yeni sisteme geçildiğini açıkladı. O yıldan itibaren öğrenciler Temel Eğitimden Ortaoöğretime Geçiş (TEOG) kapsamında her sene sınavlara girmeye başladı.

Yeni sistem hakkında bilgi veren Avcı şunları söylemişti:

"Bir okulun değerlendirme kriterleriyle, bir okulun değerlendirme kriterleri birbirini tutmuyor. Bunun çok kibar bir ifadeyle, büyük öğretmen camiasını rencide etmeyecek bir ifadeyle söylemek gerekirse, öğretmenlerin not verirken bazılarına çok cömert, bazılarına daha tutumlu olabildiklerini, bu yüzden öğrencilerin notlarında bir standart oluşmadığını, bu yüzden o notların daha sonraki değerlendirmelerde kullanılamadığını görmüşüz. Şimdi bu sınavlardan bazılarını, yani bazılarını Matematik, Türkçe, Fen Bilgisi, Sosyal Bilgiler’den sene içerisinde okullarda yapılan sınavlardan bazılarını, birer tanesini merkezden yapalım, Milli Eğitim Bakanlığı olarak biz yapalım. Gerek sınavın hazırlanışını, uygulanışını, değerlendirilişini biz üstlenelim. Değerlendirmenin de nasıl yapılacağını biz denetleyelim. Böylece standart, daha adil, genel bir not havuzumuz oluşsun. Öğrencilerin notlarında bir standardizasyon bu yolla sağlanmış olsun. Bunları biz daha sonra farklı amaçlarla, okula girişlerde, okul tercihlerinde kullanabilelim. Bunun çalışmasını yaptık, yapıyoruz."

Kısaca TEOG
Öğrenciler Türkçe, Matematik, Fen Bilimleri, İnkılap Tarihi, Yabancı Dil ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinden okullarında sınavlara giriyordu. Ortak sınavlar her dönem iki okul gününe yayılarak yapılıyor ve o günlerde okullarda ders işlenmiyordu. Sorular çoktan seçmeli ve 4 seçenekliydi. Ayrıca, yanlış cevap sayısı doğru cevapları etkilemiyordu.
Olağanüstü haller ve özel durumlar nedeniyle sınavlara giremeyen öğrenciler için daha önceden belirlenen tarihlerde mazeret sınavı yapılıyordu.
Yıl sonu puanı, ağırlıklandırılmış ortak sınav puanı ile birlikte yerleştirmeye esas puan hesaplanarak öğrencinin hangi liseye girebileceği belirleniyordu.

Ekonomi boyutu

TEOG'un ekonomik boyutu dikkatleri çekecek düzeyde. Sınavda başarıyla sonuç almak isteyen öğrenciler için veliler özel dersler ve takviye eğitim setleri satın almak durumunda kalıyor. Bu harcamanın aile bütçesinde büyük yer tutması da en önemli hususlardan biri.

Cumhurbaşkanı Erdoğan bu kapsamda TEOG'un kaldırılmasına ilişkin düşüncelerini paylaşırken 'ekonomi' unsuruna da işaret etti. Erdoğan, TEOG'un kaldırılmasının aileleri ekonomik anlamda da rahatlatacağını ifade etti.

Saat başı ders ücretleri
Matematik
55-250 TL
Türkçe
50-200 TL
Fen bilimleri
55-200 TL
Tarih
50-150 TL
İngilizce
50-250 TL

TEOG'da öğrencinin her dersten haftada bir saat özel ders alacağı planlamada ortalama yıllık maliyet 22 bin 400 liraya çıkabiliyor.

TEOG’la birlikte tüm öğrencilerin merkezi olarak puan üstünlüğü ve tercihe göre yerleştirilmesi yapıldığından, her yıl binlerce öğrenci herhangi bir okula yerleştirilemiyor ve zorunlu olarak açık liseye aktarılıyor. Buna ilaveten öğrenciler ilk yerleştirildikleri okuldan memnun olmadığından, farklı okullara kayıt olmak için birkaç hafta nakil süreçleri ile uğraşmak zorunda kalıyor. 2015 yılında 1,1 milyon öğrencinin yaklaşık 450 bininin nakil talebinde bulunmuş olması, yerleştirme sistemindeki yaygın memnuniyetsizliği gösteriyor. Ayrıca sistemdeki başarı sıralaması nedeniyle kendi mahallesinde bulunan liseden ciddi hiçbir farkı bulunmayan başka bir liseye giden öğrencilerin ailelerine ekstra masraflar çıkıyor.

Uzman görüşü

Eğitim Uzmanı Gökhan Yücel, yenisafak.com'a yaptığı açıklamada TEOG'un yerine oluşacak sistemde çizilmesi gereken yol haritasına işaret etti. Öğrencilerin zamanın ihtiyacı ışığında yetiştirilmesi gerektiğini vurgulayan Yücel, TEOG'un kaldırılması kararının bu anlamda cesur bir adım olduğunu ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın inisiyatif aldığını belirtti.

Yücel'in açıklamaları şöyle:

"TEOG hakkında ne tür analiz yaparsanız yapın ister pedagojik ister SWOT, ister ekonomik, ister psikolojik kaldırılmasının doğru olduğu sonucuna varılacaktır. Sayın Cumhurbaşkanımız eğitim ve kültür konusuna her fırsatta özel vurgu yapıyor. TEOG konusundaki kararı ve yeni müfredatı bu vurgudan ayrı düşünmek imkansız. Ülkemizin koyduğu hedeflerin en yakın zamanda gerçekleşmesi için yeni bir safhaya geçtik.
"Cumhurbaşkanımız inisiyatif aldı"
Çocuklarımızı birbiriyle yarıştırarak bunu başaramayız. Çocuklarımızı zamanın ihtiyacı ışığında yetiştirmeliyiz. TEOG kararı bu sürecin en kararlı ve cesur adımlarından birisi. Sayın Cumhurbaşkanımız bu inisiyatifi aldı, sınav çilesini gençliğimizin ve ailelerin sırtından bir yük ve endişe olmaktan çıkardı. Şimdi yine kendisinin hayata geçirebileceği bir
şey var. Ülkemizin eğitim modelini yeniden ve ülke ihtiyaçları doğrultusunda tasarlamak. Aceleye lüzum yok. Adım adım gidelim. İyi stratejik vizyon çizelim. Bunu gerçekleştirebilecek doğru platformun oluşması hususunda kendisinin inisiyatifi ve kararlığına gereksinim var. 'Peki şimdi ne olacak' diyerek aslında her şeyi eleştirmek için fırsat kollayanlara meydan verilmeden soğukkanlı ancak kararlı şekilde yol haritası belirlenmeli."

Avrupa'da nasıl?

Türkiye'de yaklaşık yarım asırdır süren liselere giriş için sınav koşulu, Avrupa'nın birçok ülkesinde ise uygulanmıyor. Eğitim çerçevesi olarak farklı bir süreci işleten Avrupalı eğitim kurumları genel olarak 'sınavsız' geçiş yönünde uygulamalara imza atıyor.

TEOG'un kaldırılmasına yönelik MEB birim yetkilileri bir araya geldi. MEB yetkilileri toplantıda, Türkiye'ye en yakın sistem olan Almanya eğitim sistemini de tartıştı.

Tavsiye mektubu ile öğrenci yönlendiriliyor. Çocuklar devam edecekleri okul modelini anne-babalarıyla, öğretmenleriyle, okuldaki başarı durumlarına uygun okul modeli seçiyor.

Almanya'da uygulanan üç farklı sistem şöyle:
Haupschule
(esas okul): Yaklaşık olarak öğrencilerin 3/1 bu okullara gidiyor. 9. veya 10. sınıfı bitirenler meslek öğrenimine başlar. 18 yaşına kadar meslek öğrenirler. Burayı bitirenler önceden belirlenmiş işyerlerinde çıraklık kurslarına katılırak uzmanlaşırlar.
Realschule
(ortaokul): Bu okullar Haupschule ile lise arasında yer alır. 10. sınıfa kadar 6 yıl sürer. Bu okulu bitirenler meslek okuluna veya meslek lisesine girer.
Gymnasium
(Lise): Almanya'nın geleneksel üst düzey ortaöğretim kurumudur. 13. sınıfa kadar devam eder. Lise diploması bilimsel yüksek okullara girme olanağı sağlar.

Son gelişmeler

Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş Sistemi (TEOG), Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan değişiklikle, 2013-2014 eğitim-öğretim yılından uygulanmaya başladı.

Bu sisteme göre öğrenciler 6 tane dersten okullarında sınavlarına giriyor ve not ortalamalarına göre liseye giriş hakkı kazanıyordu.

"Şunu kabul etmek lazım, ideal olan şey, ortaöğretime geçiş sürecinde, ilkokul, ortaokul çağındaki çocukları, herhangi bir sınav baskısı ile baskılamadan, bir stres altına sokmadan lise eğitimine devam etmesini temin etmek. İdeal olan bu. Ama Türkiye'nin kendine özgü koşulları, lise sayısının fazlalığı, liseler arasındaki eğitim anlamındaki kategorileştirme gibi faktörler göz önünde bulunduğunda Türkiye, kendi öznel koşulları itibarıyla böyle bir sınav süreci çözüm olarak üretmiş. Ama bu ideal ve doğru çözüm değil.
Sayın Cumhurbaşkanımızın 2013'ten beri talimatları bu yönde. Yakın bir zamanda, liselere geçişte sınavsız bir dönemin başlayacağını ümit ediyorum. Bu talimat sonrası zaten Bakanlıkta bir çalışma grubu oluşturduk. Çalışmaya başladık.”

Halk ne diyor?

Yenisafak.com Gündem Servisi, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamasıyla birlikte gündeme gelen 'TEOG kaldırılmalı mı?' sorusunu okurlarıyla paylaştı. Twitter üzerinden başlatılan ankette 'evet' ve 'hayır' seçenekleri yöneltildi. Kısa sürede yaklaşık iki bin kişi oy kullanırken, yüzde 65'le 'evet' önde geldi. 'Hayır' seçeneği de yüzde 35'te kaldı.

Sosyal medya üzerinden görüşlerini bildiren vatandaşların genelinde benzer düşünceler hakim. Çok sayıda veli ve öğrenci sınavın kaldırılması görüşünde. Öğrenciler üzerinde stres oluşturan ve velileri de olumsuz etkileyen sürecin, yerini sınavsız girişe bırakması isteniyor.