Filistin bu kez başaracak mı: İşgale karşı yeniden birlik

Cezayir’in başkenti Cezayir’de bir araya gelen Filistinli siyasî gruplar, İsrail işgaline karşı ortak hareket etmek amacıyla “uzlaşma anlaşması”na imza attı. Cezayir Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun’un davetiyle düzenlenen toplantıda, Hamas ve Fetih’le birlikte Filistin’in bağımsızlığı için faaliyet gösteren toplam 14 oluşumun temsilcileri yer aldı. Hamas’ı “siyasî büro şefi” İsmail Haniye temsil ederken, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas sağlık problemlerini gerekçe göstererek toplantıya katılmadı, yerine Fetih yöneticilerinden Azzam Ahmed’i gönderdi. Filistin Hak Kurtuluş Cephesi’nin temsilcisi ise Talal Naci oldu.

Toplantıdan çıkan en önemli sonuç, Filistin toprakları üzerinde en geç bir yıl içinde genel seçimlerin düzenlenmesine dair irade beyanıydı. Filistinli gruplar arasındaki gerilimden dolayı, söz konusu seçimler son birkaç yıldır uygulamaya konamıyordu.

REKABETİN DETAYLARI

1965’te dönemin Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdunnasır’ın girişimiyle kurulan Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ), 1967’de İsrail karşısında alınan tarihî yenilginin ardından Yaser Arafat ve arkadaşları tarafından ele geçirilmişti. 1959’da Kuveyt’te Fetih’i kuran Arafat, zaman içinde diğer bütün Filistinli grupları FKÖ şemsiyesi altına aldı. 1987’de Müslüman Kardeşler çizgisindeki Hamas’ın kurulması FKÖ’ye karşı ciddi bir meydan okuma olarak algılanırken, “İslamcı” Hamas ile “seküler” Fetih arasındaki rekabet, Filistin siyaset sahnesinin ana gündem maddesi ola geldi. Hamas’ın 2006’daki genel seçimleri kazanması ise, rakip grupların çekişmesini fiili çatışmaya dönüştürdü.

BU KEZ OLACAK MI?

Çeşitli Arap ülkelerinin Hamas-Fetih arasındaki gerilimi sona erdirme yönündeki çabaları, şimdiye kadar somut bir neticeye ulaşmadı. 2005’te Kahire’de, 2007’de Mekke’de, 2012’de Doha’da ve 2014’te yeniden Kahire’de bir araya gelen Filistinli temsilciler, kendi aralarındaki pürüzleri gidererek kalıcı bir uzlaşıya imza atmayı başaramadılar. Bunda söz konusu grupların dünya görüşleri ve siyaset anlayışlarının yanında, Ortadoğu ve Arap dünyası içindeki kamplaşmaların da büyük etkisi vardı. Cezayir’deki son uzlaşıyı değerlendiren siyasi gözlemciler, “Bu kez olacak mı?” sorusunun altını çiziyor.

Cezayir’in dikkat çekici rolü

Son yıllarda İslam dünyasını ilgilendiren temel meselelerde giderek daha fazla inisiyatif almasıyla dikkatleri çeken Cezayir, Filistin’in yakın tarihinde de özel bir yere sahip: Yaser Arafat, 1988’de “Sürgünde Filistin hükümeti”ni ilan ederken, mekan olarak Cezayir’i seçmişti. Filistin’in bağımsızlık mücadelesinde bir dönüm noktası olarak kabul edilen deklarasyon, Filistin Yönetimi’nin kuruluşuna giden yolu açmıştı. Fotoğrafta, sürgünde Filistin hükümetinin ilanı sırasında Yaser Arafat’la birlikte dönemin Cezayir Cumhurbaşkanı Şadli Bincedid (ortada) ve Filistin Meclis Başkanı Şeyh Abdülhamid Sâih görülüyor.