Gence nerede ve neden önemli?

Azerbaycan'ın ikinci büyük kenti olan Gence'ye Ermenistan güçleri tarafından füzeli saldırıda bulunulduğu son dakika haberi olarak duyuruldu. Çok sayıda sivilin enkaz altında kaldığı olayla birlikte vatandaşlarımız Gence neresi, nerede? Şeklinde sorularla yoğun olarak araştırma yapmaya başladı.

GENCE NERESİ, AZERBAYCAN HARİTASINDA NEREDE?

Ermenistan tarafından füzeli saldırı yapılan Gence kentine ilişkin merak edilen Gence neresi, nerede? Ve Gence Azerbaycan haritasında nerede? Şeklinde sorulara ilişkin detaylar şöyle;

Ermenistan'ın sivillere yönelik saldırıları devam ediyor. Azerbaycan'ın Gence ve Mingeçevir kentlerine düzenlediği roketli saldırıda ilk belirlemelere göre 20 sivil binanın yıkıldığı duyuruldu. Arama kurtarma çalışmaları sürüyor.

Ermenistan, Azerbaycan'ın Gence ve Mingeçevir kentlerini füzelerle vurdu. Sivillere yönelik düzenlenen saldırıda 20 evin yıkıldığı ifade edilirken; arama kurtarma çalışmalarının devam ettiği öğrenildi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Hikmet Hacıyev, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, "Azerbaycan'ın ikinci büyük kentinde masum siviller, Ermenistan'ın gelişigüzel ve hedefli füze saldırısı altında. Ermenistan'ın bu savaş suçlarını görülmelidir. İlk bilgilere göre 20'den fazla ev yıkıldı" dedi.

GENCE NERESİ, NEREDE?

Bakü'nün 363 km. batısında Küçük Kafkasya dağlarının kuzeydoğu eteğinde, Kür (Kura) ırmağının sağ kollarından Genceçay'ın her iki kıyısında Bakü-Tiflis demiryolu üzerinde yer almakta olup Azerbaycan'ın eski şehirlerindendir. Şehrin adı Ortaçağ Arap kaynaklarında Cenze veya Kence, Fars kaynaklarında Gence, Ermeni ve Gürcü kaynaklarında Gandzak yahut Gandza şeklinde geçer.

Bununla birlikte, Dede Korkut destanında hıristiyan ve müslüman dünyasının sınırları arasında gösterilen şehrin adının nereden geldiği ve ne zaman kurulduğu hakkında kesin bilgi yoktur. Şehrin adı bazı kaynaklarda Âzerî Türkçesi'ndeki "gen yer" (açık, geniş yer) anlamına bağlanır. Bir başka görüşe göre de kelime Pehlevî dilinde "hazine, mahsul deposu" demektir.

Gence bölgesinde (Sakaşena) milâdî 576 yılında büyük bir Hun-Sâbir kitlesi yaşamaktaydı. 730-731 yıllarında Bâzcîr'in idaresinde 300.000 kişilik Hazar ordusunun Araplar'a karşı giriştiği sefer esnasında tahrip edilen şehirler arasında Gence'nin de adı geçer. Mîrhând, şehrin kuruluşunun Sâsânî Hükümdarı Kubâd dönemine uzandığını belirtirken Hamdullah Müstevfî-i Kazvînî buranın 39'da (659-60), Arrânlı M. Kagankatvatsi ise 846-847 yıllarında Araplar tarafından kurulduğunu kaydederler.

Müneccimbaşı'nın kaynaklarından biri olan müellifi meçhul Târîḫu'l-Bâb'daki bilgiye göre şehir, 245'te (859) Halife Mütevekkil-Alellah'ın sergerdelerinden Muhammed b. Hâlid b. Yezîd tarafından imar edilmiş ve Bâbülebvâb (Derbend) ile birlikte kendisine iktâ olarak verilmişti. Bu bilgilerden hareketle Gence'nin kuruluş ve teşekkülünün VI-VIII. yüzyıllar arasında olduğu söylenebilir.