Önceki gün Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldıracağını duyuran ABD Başkanı Trump, dün de Riyad’da Şara ile görüştü. Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın ev sahipliğinde yapılan görüşmeye Cumhurbaşkanı Erdoğan telekonferansla katıldı.
Suriye’de Esed rejiminin 8 Aralık 2024’te yıkılmasının ardından başlayan geçiş sürecinin önündeki en büyük engel olan ABD yaptırımlarının önceki gün kaldırılmasının ardından dün Riyad tarihi bir görüşmeye sahne oldu. ABD Başkanı Donald Trump, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman'ın ev sahipliğinde görüştü. Görüşmeye Cumhurbaşkanı Erdoğan da telekonferans sistemiyle katıldı. Dörtlü formatta gerçekleşen Trump ve Şara buluşması, bir ABD Başkanı ile Suriye Cumhurbaşkanı'nın 25 yıl sonra yaptığı ilk görüşme olarak tarihe geçti. 33 dakika süren görüşmeyi Trump "Oldukça güzel geçti" şeklinde yorumladı.
SAVAŞÇI VE GÜÇLÜ GEÇMIŞE SAHIP
Trump, Katar'a yolculuğu sırasında Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile görüşmesine ilişkin "Harika, genç, çekici, sert biri, güçlü bir geçmişi var. Savaşçı. İyi bir şansı var gibi görünüyor. İyi dostum (Cumhurbaşkanı Recep Tayyip) Erdoğan ile konuştum, (Şara'nın) başarılı olacağını düşünüyor. Burası (Suriye) yıkılmış bir ülke" ifadelerini kullandı. ABD Başkanı ayrıca, ABD Dışişleri Bakanı Mark Rubio’nun önümüzdeki günlerde Suriyeli mevkidaşı Es’ad Hasan el-Şeybani ile Türkiye’de bir araya gelerek yaptırımların kaldırılması konusundaki detayları ele alacağını sözlerine ekledi.
BEYAZ SARAY'DAN AÇIKLAMA
Beyaz Saray'dan görüşmeye ilişkin yapılan açıklamada ise Trump’ın, Suriye hükümetinden DEAŞ terör örgütüne karşı mücadelede etkin iş birliği, iç savaş döneminde Suriye’ye gelen "yabancı savaşçıların" ülkeden çıkarılması, İsrail ile bazı bölge ülkeleri arasında yapılan İbrahim Anlaşmalarına katılması, Filistinli “teröristlerin” sınır dışı edilmesi ve Suriye’nin kuzeyinde DEAŞ militanları tutulduğu cezaevlerinin sorumluluğun Şam yönetimi tarafından üstlenilmesi olmak üzere beş talepte bulunduğu kaydedildi. Şara'nın ise görüşme sırasında ABD’den Suriye’deki petrol ve doğal gaz kaynaklarının işletilmesi için teknik destek ve yatırım isteyerek, ABD şirketlerinin bu konudaki yatırımlarına hazır olduğunun altını çizdi.
AB DE YAPTIRIMLARI KALDIRSIN
Görüşme sonrası bir basın toplantısı yapan Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal Bin Ferhan Âl-i Suud da ABD’nin ardından Avrupa Birliği’nden (AB) de Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldırmasını istedi. Ülkesinin yaptırımların kaldırılması konusundaki icraatlarda ABD ile koordineli olacağını belirten Âl-i Suud, “Bu karar, Suriye’nin istikrarı için zaruriydi” diye konuştu. Trump-Şara görüşmesinde “Suriye'nin istikrarını destekleme fırsatları ve zorlukların üstesinden gelmenin ve Suriye halkının acılarını hafifletmenin” yollarının ele alındığını dile getiren Âl-i Suud, “Suriye’nin önünde çok büyük kalkınma fırsatları var” dedi.
YENİDEN İMAR VE MÜLTECİLERİN DÖNÜŞÜ
ABD'nin yaptırımları kaldırması Suriye açısından kritik öneme sahip. Esed rejiminin devrilmesinden geçen 6 aylık süreçte 1.7 milyon Suriyelinin asli yerlerine döndüğü bildiriliyor. Dönen Suriyeliler, yaptırımlar nedeniyle yeniden imar malzemelerine ulaşamamaları ve yaşanan ekonomik kriz nedeniyle yıkılan evlerini tamir edemiyor. Ülkenin imar edilememesi, çatışma ortamı ve istikrarsızlığın sürmesine sebep oluyor. Ekonomi, savunma ve ulaşım gibi pek çok alanda uygulanan bir çok yaptırımın kaldırılması için ABD Başkanı’nın kararnamesi yeterli olsa da 2020’de alınan sert nitelikteki Sezar Kanunu’nun kaldırılması için ABD Kongresi'nin onayı gerekiyor.
4’lü zirvede Erdoğan’dan kritik mesajlar
Dün Riyad'da yapılan Trump-Selman-Şara zirvesine Cumhurbaşkanı Erdoğan da telekonferansla katıldı. Erdoğan zirvede Trump'ın Suriye'ye yönelik yaptırımların kaldırılması kararının tarihi önemde olduğunu belirtti. Erdoğan, Trump’ın bu adımının diğer yaptırım uygulayan ülkelere de örnek olması gerektiğini ifade etti. Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump'ın tarihi kararının diğer ülkelere örnek olmasıyla birlikte Suriye'de çeşitli alanlarda yatırım fırsatları doğacağını dile getirdi. Türkiye'nin, Suriye'nin bölge ülkeleri ile birlikte çalışan, komşularına tehdit oluşturmayan, istikrarlı, refah üreten bir ülke olmasını arzuladığını ve bunun için gayret gösterdiğini belirten Erdoğan, Suriye’ye DEAŞ başta olmak üzere terör örgütleriyle mücadelesinde Türkiye'nin destek vermeye devam edeceğini kaydetti.
TÜRKİYE BARIŞ İÇİN HAZIR
Türkiye, Suriye, Ürdün ve Irak DEAŞ'a karşı 4’lü mekanizma kurmuştu. Erdoğan, DEAŞ'lı teröristlerin tutulduğu tutukevlerinin yönetimi ve güvenliği konusunda da Suriye yönetimine desteğe hazır olduğunu söyledi. Türkiye'nin, Suriye'nin bölge ülkeleri ile birlikte çalışan, komşularına tehdit oluşturmayan, istikrarlı, refah üreten bir ülke olmasını arzuladığını ve bunun için gayret gösterdiğini belirten Erdoğan, Suriye’ye DEAŞ başta olmak üzere terör örgütleriyle mücadelesinde Türkiye'nin destek vermeye devam edeceğini kaydetti. Türkiye, Suriye, Ürdün ve Irak DEAŞ'a karşı 4’lü mekanizma kurmuştu. Erdoğan, DEAŞ'lı teröristlerin tutulduğu tutukevlerinin yönetimi ve güvenliği konusunda da Suriye yönetimine desteğe hazır olduğunu söyledi. Zirvenin önemli gündem maddelerinden biri de Gazze oldu. Gazze'deki insani durumun kötüleştiğini, şiddet sarmalını durdurmak için Türkiye'nin gayretlerinin devam ettiğini aktaran Erdoğan, Gazze'deki insani trajediye son verme zamanının geldiğini belirtti. Rusya ile Ukrayna arasındaki barış müzakerelerine değinen Erdoğan, Rusya-Ukrayna Savaşı'nda liderler ve teknik düzeyde ateşkes ve barış görüşmelerinin derhal başlamasının faydalı olacağını, Türkiye'nin barış için elinden geleni yapmayı sürdüreceğini ifade etti.
