Çin ve İran’ın, Çin’in enerji ve diğer sektörlere milyarlarca dolar yatırım yapmasının önünü açan ve Trump yönetiminin, Tahran’ı tecrit etme politikasının altını oyma potansiyeli taşıyan, geniş kapsamlı bir ekonomi ve güvenlik işbirliği anlaşmasında sona yaklaştığı belirtiliyor.
’ın edindiği 18 sayfalık taslak anlaşma metnine göre, Çin’in İran’da bankacılık, telekominikasyon, limanlar, demiryolları ve onlarca diğer farklı projedeki varlığının çok büyük oranda artırılması öngörülüyor. Bunun karşılığında da Pekin yönetimi gelecek 25 yıl boyunca, düzenli bir şekilde indirimli İran petrolü satın alacak. Belgede, derinleşen bir askeri işbirliğinden de bahsediliyor. Ortak eğitim ve tatbikatlar, ortak araştırma ve silah geliştirme ile istihbarat paylaşımı öngörülüyor.
Anlaşma taslağında, milyonlarca İranlı’nın yaşamına dokunacak, havalaanları, yüksek hızlı trenler ve metrolar gibi yaklaşık 100 proje var. Çin, İran’ın kuzeybatısındaki Maku’da ve Şattül Arap’ın İran Körfezi’ne döküldüğü Abadan’da ve Körfez’deki Keşm Adası’nda serbest ticaret bölgeleri oluşturması planlanıyor. Uzlaşmada ayrıca, 5G altyapısı, Çin’in yeni küresel yer belirleme sistemi Beidou ve İran yetkililerine internetin kontrol edilmesinde yardım öngörülüyor. Çin lideri Şi Jinping’in ilk olarak dört yıl önce İran’a yaptığı bir ziyarette önerdiği ortaklık, İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’e göre geçen hafta Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin kabinesi tarafından onaylandı. İranlı yetkililer, açıkça Çin ile bir anlaşmanın gündemde olduğunu söyledi, ancak uzlaşma henüz İran Parlamentosu’nın onayına sunulmadı ve kamuoyuna açıklanmadı.