S-400’ün savunma sanayiine stratejik etkisi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu yıl sonunda Rusya ziyareti sırasında ikinci alay S-400 uçaksavar füze sistemlerinin satın alınmasının ayrıntılarını görüşmeyi planladığını, Karadağ ziyareti dönüşü uçakta bulunan gazetecilerle yaptığı sohbette duyurdu. Erdoğan, bu yıl yapması muhtemel Rusya ziyaretine dair açıklamalarında ise şunları vurgulamıştır. “İkinci [S-400] alayını Rusya’dan alacağımızdan hiç şüphemiz yok. S-400’ün yanısıra bizim ve Rus tarafının savunmada ve diğer alanlarda birçok girişimi var. Dolayısıyla farklı alternatifler var. Rusya ziyaretim sırasında tüm bunları tartışacağız.”

25 Ağustos’ta Rosoboronexport şirketinin (Rostec devlet kuruluşunun bir parçası) genel müdürü Alexander Mikheev, yıl sonuna kadar Türkiye’ye S-400 sistemlerinin tedariki için ek bir sözleşmenin imzalanmasının beklendiğini açıkladı. Rusya ve Türkiye, daha önce 2017 yılının sonlarında, teslimatları 2019’da başlamak üzere dört adet S-400 bataryası ve 192+ füze teslimatı için 2,5 milyar dolarlık bir sözleşme imzaladı.

REKABET DEĞİL, İŞBİRLİĞİ

Türkiye’nin ikinci S-400 hava savunma sistemi alma planlarının altında yatan ana gerçeğin Türkiye ve Rusya’nın S-400’ler ile birlikte savunma sanayiinin diğer alanlarında pek çok adım atmaya hazırlanmaları olarak söylenebilir.

Rus devlet savunma sanayii şirketi Rostec’in Başkanı Sergey Çemezov, 16 Ağustos’ta yaptığı açıklamada “Türkiye ile karşılıklı fayda temelinde teknolojik işbirliği yapmak istiyoruz” demişti. Rusya’nın, Türkiye’de son 10 yılda ortaya çıkan teknoloji ve insan gücü ile Rusya’nın deneyimini birleştirerek bu coğrafyada önemli bir teknoloji alanı oluşturmak istediğini biliyoruz.

ABD VE NATO’DAN İKİRCİKLİ YAKLAŞIM

Türkiye’nin Rus yapımı hava savunma sistemleri satın alması Ankara’nın Amerika Birleşik Devletleri ve NATO müttefiklerini rahatsız ediyor. Ankara, NATO müttefikleriyle hava savunma sistemleri hakkında görüşürken hem Ankara’nın S-400 alımı konusunda egemenliğini hem de bu sisteme ihtiyacını özellikle vurguluyor.

ABD’li yetkililerin Türkiye’yi kararından vazgeçmemesi halinde ABD yasalarında yer alan yaptırımlarla tehdit ederken, çözüm odaklı çalışmadıkları görülüyor. Türkiye, S-400’lerin NATO sistemine entegre edilmeyeceğini, tamamen kendi kontrolünde olacağını uzun süre önce açıkladı. Türkiye’nin acil önceliği, müttefiklerinden bir hava savunma sistemi almaktı. Son 10 yılda ABD ve Avrupalı müttefikleri bunu karşılamak istemedi. Türkiye’nin ABD’ye sunduğu; teknik ekip kurulması ve S-400’ler ile NATO sisteminin karşılaştırılması önerilerinin dikkate alınmaması aslında ABD’nin samimi olmadığının da bir göstergesidir.

ABD’nin Rusya’dan birçok teknolojiyi aldığını biliyoruz. Ayrıca Rusya’dan en çok petrol satın alan ülke de ABD. Yine Almanya, Rusya ile en büyük ticaret hacmine sahip NATO ülkesidir. NATO üyelerinden Fransa, Libya’da darbeci Hafter yönetimini desteklerken NATO’nun buna tepkisi veya NATO ilkeleriyle uyumu tartışılmadı.

ABD Hava Kuvvetleri Genel Sekreteri Heather Wilson, “Türkiye’nin S-400’leri F-35’lerin yanında tutmasını istemeyiz.” açıklamasına göre Türkiye, F35 programından çıkarıldı. Fakat şimdi Rusya ile askeri işbirliği yapmanızı istemiyoruz seviyesine geçildi. Yani aslında asıl sorun S-400’lerden çok Türkiye-Rusya ilişkilerinin birçok alanda gelişmesini engellemektir.

Türkiye’nin şu an için öncelikleri, milli hava savunma sistemi, uçak, helikopter, uçak gemisi vb.dir. Rusya ise bu öncelikleri işbirliği yaparak ortak üretelim teklifi ile geliyor. Türkiye, en güncel S-400 hava savunma sisteminin tedariki için sözleşme imzalayan ilk ve tek NATO ülkesi olarak aslında ABD’ye karşı egemenliğini ispat edebilmiş önemli ve örnek bir ülke olarak görülüyor. ABD’nin özellikle S-400 konusunda Türkiye’ye baskı yapmasında bu durumun diğer müttefiklere kötü örnek olması ve silah sanayiinde Rus pazarının genişlemesinden endişe duymasının da etkisi var. ABD, Türkiye’nin istediği standartları ve teknoloji paylaşımını yapmayarak bir bakıma Türkiye’yi zorlamak istiyor.

HİNDİSTAN VE TÜRKİYE’NİN KARARLI DURUŞU

Rusya’nın Hindistan’a S-400 teslimatlarının kasım ayında başlaması bekleniyor. ABD defalarca Delhi’yi S-400 alımı nedeniyle yaptırım uygulamakla tehdit etti, ancak Güney Asya ülkesi şu ana kadar bunları görmezden geldi. ABD, belki de Afganistan’dan çekilirken Çin ve Rusya’ya karşı hem terör tehdidi hem de Hindistan’ı yeniden kazanmak adına bir strateji yürütüyor olabilir. Rusya-Çin-Türkiye işbirliği Türkistan’ın ekonomik anlamda rahatlamasına katkı yapacağı gibi İngiltere-Fransa, İngiltere-Almanya, İngiltere-Rusya rekabetini de kızıştıracaktır. Türkiye ise bu süreçte güvenilir ve ortaklık yapılmak istenen ülke konumuna yükselecektir.

Türkiye’nin terörle mücadele ve egemenlik haklarını görmezden gelen Batı ittifakı, aslında kendi başarısızlığı ile Türkiye gibi ülkelerin güvenilirliğini daha da pekiştirmiş oluyor.