2.7 milyon kişiye sağlık sigortası müjdesi

1 Ocak 2012 tarihinde uygulanmaya başlanan GSS'de yeni bir sayfa açılacak. Sistemin anlaşılamaması nedeniyle milyonlarca kişi devlete borçlu durumuna düşerken, yıllarca sağlık hizmetinden de yararlanamadılar. Önceki düzenlemelerle 25 yaşın altındakilerin prim borçları silinmiş, lise ve üniversite öğrencilerine, mezuniyetten sonra 2 yıl süreyle prim ödemeden sağlık hizmetinden yararlanma olanağı sağlanmıştı. Sistemi yumuşatmak için yapılan bu düzenlemeler mağduriyetleri gidermeye yetmeyince, köklü bir değişikliğe gitme kararı alındı.

Yasaya göre, emekliler, aktif çalışanlar ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmetleri, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından karşılanıyor. Herhangi bir işte çalışmayanlar ise re'sen GSS kapsamına alınıyor. Bunların gelir testi yaptırarak gelir seviyelerine göre 2017 yılı için 71.10 lira ile 426.60 lira arasında prim ödemeleri isteniyordu. Gelir testine girmeyenler, en yüksek rakam üzerinden borçlu durumuna düşüyor. Borçlarını ödemedikleri için de sağlık hizmetinden yararlanamıyorlardı.

TBMM'deki torba yasayla, gelir testi zorunlu olmaktan çıkarılacak. Yeni düzenlemeye göre, herhangi bir işte çalışmayan ve “bakmakla yükümlü olunan" sıfatıyla annesinden, babasından, çocuğundan dolayı sağlık hizmeti alamayanlar GSS'li olarak tescil edilecekler. Bu durumdaki herkesten brüt asgari ücretin yüzde 3'ü oranında aylık prim alınacak. Bu da 2017 yılı itibarıyla aylık 53.30 lira prim anlamına geliyor. Habertürk'ün haberine göre, ödeme gücünün olmadığını belirtenler, SGK'ya başvurarak gelir testi talebinde bulunacaklar. Yapılacak gelir testinde hane içindekilerin kişi başına gelirinin brüt asgari ücretin 3'te 1'inden az olduğu tespit edilirse, prim ödenmeyecek. Test sonuçlanıncaya kadar yapılmış prim ödemeleri de iade edilecek. Bunların primleri devlet tarafından karşılanacak.

Bunun için de 2017 yılında hane içinde kişi başına gelirin 592.50 liranın altında kalması gerekecek. Örneğin 4 kişilik bir ailede üniversiteyi bitirdikten sonra 2 yıl geçtiği halde iş bulamayan veya 25 yaşını dolduran çocukların GSS primi ödeyip ödemeyeceği tespit edilirken, yapılacak gelir testinde bu ailenin toplam gelirinin 2 bin 370 liranın altında olması koşulu aranacak. Gelir testinde eve giren nakit paranın yanı sıra konut, araba gibi varlıklar da dikkate alınıyor.

Yeni yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce GSS prim borcu bulunanlara önemli bir kolaylık sağlandı. Buna göre, daha önce 2017 rakamlarıyla 71.10 lira ile 426.60 lira arasında olan aylık prim borcu, 53.30 lira üzerinden tahsil edilecek. Örneğin, 2012'nin ocak ayından bugüne kadar en üst basamaktan prim borcu çıkarılan bir kişi, 62 ay için 3 bin 286 lira prim ödeyecek. Bunların prim borçlarına ilave olarak çıkarılmış bulunan gecikme faizi ve cezaları da silinecek.

Geçmişteki aylık prim borcu tutarı 53.30 liranın altında ise düşük olan rakam esas alınacak. Örneğin 2012 yılının ilk yarısında en düşük aylık prim tutarı 35 lira olduğu için, o tarihteki borçlar 35 lira üzerinden güncellenecek. Borçlu vatandaş, geçmişe dönük prim borçlarından tümüyle kurtulabilmek için 12 ay içerisinde gelir testi yaptırabilecek.

Bu test sonucu hane içinde kişi başına gelir 592.50 liranın altında kalırsa, borcun anaparasından da kurtulacak. Borçlu vatandaşlar, gelir testi sonuçlanıncaya kadar 53.30 lira üzerinden yeni primlerini ödemeye başladıkları andan itibaren sağlık hizmetlerinden yararlanabilecekler. Geçmişten kalan GSS prim borçları 12 ay içinde tahsil edilecek. İsteyen ödemeyi bu süre içinde 12 taksit halinde, isteyen ise yine aynı dönem içinde herhangi bir tarihte peşin olarak yapabilecek.

Prim yüksek olduğu için borçlu duruma düşen vatandaşlar sağlık hizmetinden yararlanamıyor. Kimisi de yüksek primden kaçınmak amacıyla yeşil kart statüsünde sağlık hizmeti alıyor. Yeşil kartlılar sadece devlet hastanelerinde tedavi olabiliyor. Üniversite hastanelerine ancak sevk edilirlerse gidebiliyorlar. Özel hastanelere ise hiç gidemiyorlar. Yeni düzenlemeyle 53 lira prim ödeyenler üniversite hastanesine de özel hastaneye de giderek sağlık hizmeti alabilecekler.

Bu imkândan dolayı, yeşil kartlıların kendilerine ve ailelerine tüm hastane kapılarının açılabilmesi için sadece 53 lira prim ödeme tercihinde bulunabileceği değerlendiriliyor. SGK, yasanın yürürlüğe girmesinin ardından borcu bulunan vatandaşlara tebligatta bulunarak bilgilendirecek. Bir yandan da kamu spotu, bilgilendirme broşürleri, afişlerle tanıtım faaliyetleri yürütülecek.

Sonradan Türk vatandaşlığına geçen Türk soyluların Balkanlar, Kafkaslar gibi çevre ülkelerde yaşayan anneleri, babaları, kardeşleri, çocukları Türkiye'de sağlık güvencesine kavuşacak. İçişleri ve Dışişleri bakanlıkları tarafından “Türk soylu" belgesi verilen bu kişiler eğer talep ederlerse 53.30 lira prim ödemek suretiyle Türkiye'de GSS'li olabilecekler. Çalışma Bakanlığı tarafından muafiyet belgesi verilen Türk soylular da aynı haklardan yararlanabilecek.

2012'den beri GSS prim borcu olanların sayısı 7.2 milyon kişiye ulaşıyor. Ancak, zaman içinde sisteme girip çıktıkları için bunların bir kısmının mükerrer olduğu düşünülüyor. SGK, gerçek borçlu sayısının 5 milyon dolayında olduğunu tahmin ediyor. Bu kişilerin borç tutarı ise 11.7 milyar liraya ulaşıyor. Yeni düzenlemeyle geçmişe doğru tüm primler maksimum 53.3 liradan tahsil edileceği için 11.7 milyar liralık anapara borcun 5 milyar liraya inmesi bekleniyor.