Dünyanın en büyük elektrikli araç üreticilerinden Çinli BYD, geçtiğimiz yıl Türkiye’ye 1 milyar dolarlık yatırım yapma kararı aldığı halde hala somut bir adım atmadı. Manisa’ya fabrika vaadi sayesinde devletten yatırım teşviki alan BYD, şimdiye kadar vergi avantajıyla Türkiye pazarında 40 bini aşkın araç satışı yaptı.
Çinli elektrikli araç üreticisi BYD’nin Temmuz 2024'te Türkiye’ye yatırım yapma kararı kamuoyu tarafından memnuniyetle karşılanırken, markanın üzerinden yaklaşık 1,5 yıl geçmesine rağmen fabrika için kılını bile kıpırdatmaması ise akıllara ‘Yatırımdan vazgeçildi mi?’ sorusunu akıllara getiriyor.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN İSTANBUL’DA DUYURMUŞTU
BYD’nin Türkiye’de yaklaşık 1 milyar dolar yatırımla, yıllık 150 bin araç kapasiteli elektrikli ve şarj edilebilir hibrit otomobil üretimi ve diğer sürdürülebilir ulaşım teknolojileri için Ar-Ge merkezi kurması kararı temmuz 2024’te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ev sahipliğinde Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde yapılan imza töreniyle kamuoyuna duyurulmuştu. 5 bin kişiye kadar doğrudan istihdam sağlanması planlanan tesisin 2026 sonunda üretime başlamasının hedeflendiği belirtilmişti. İmza törenine Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ve BYD Yönetim Kurulu Başkanı Wang Chuanfu katılmıştı.
AVRUPA’NIN GÜMRÜĞÜNÜ TÜRKİYE’YLE AŞACAKLARDI
BYD’nin amacı yüksek tecrübe ve kaliteli otomotiv işçiliğinin olduğu Türkiye’yi bir üretim üssüne çevirip başta Avrupa Birliği olmak üzere çevre ülkelere ihracat yapmaktı. Bunun yanında yüzde 40 gümrük vergisi konulan Çinli markaların bir çıkış noktası olarak da görülüyordu. Fakat BYD’nin Macaristan’a da fabrika yapma kararı Türkiye’ye yatırımı geciktirdi. İki fabrikayla ilgili stratejisini sürekli değiştiren marka teşvik belgesinde kendisinin taahhüt ettiği sürenin sonun doğru yaklaşıyor.
12 AYDA FABRİKA İŞLER HALE GELECEK Mİ?
Manisa’da kurulması planlanan ve bunun için yatırım teşviki verilen BYD’nin fabrikayı 2026 sonun kadar kurulması gerekiyor. Çinli marka ise bu konuda iddialı bir yaklaşımla kendisine tanınan sürenin sonuna doğru yaklaşılırken, kendisine tahsis edilen arazide herhangi bir çalışmaya imza atmadı. Markanın üst yöneticilerinin iddiası ise fabrikanın 6 ayda kurulabileceği yönünde. Öte yandan otomotiv sektörü temsilcileri ise bu kadar kısa sürede fabrika kurulsa dahi hatların kurulamayıp herhangi bir üretimin gerçekleşmeyeceği yönünde.
VERGİ AVANTAJIYLA 40 BİN ARAÇ SATTI
Türkiye pazarına Ekim 2023’te giriş yapan BYD, fabrika yatırım kararı aldığı temmuz 2024’e kadar 2 bin araç satabilirken, teşvikin devreye girdiği 2024 kasımdan bugüne kadar 40 bin araç satışına imza attı. Markanın 2025’in toplamında satmayı hedeflediği araç sayısı ise 50 bin adet. Yatırım teşvikinin detayları kamuoyuna açıklanmamasına rağmen, bazı kesimlerce fabrika yapılan kadar 100 bin BYD’nin 100 bin araç ithal edeceği yönünde iddiaları bulunuyor. Bu da yatırım kapsamı dikkate alındığında elde edilecek gümrük avantajının yatırımdan daha fazla olacağına işaret ediyor. BYD markası 60 bin araçta 1 milyar dolarlık gümrük avantajıyla yatırımı amorti etmiş olacak.
