Devletler teknoloji devlerine karşı

Teknoloji şirketlerinin milyonlarca kullanıcıdan elde ettikleri astronomik rakamların vergilendirilmesi devletlerin en önemli gündem maddelerinden biri durumuna geldi. Şirket değerleri ve iş hacimleri orta boy devletleri çoktan geride bırakan Apple, Google, Amazon, Microsoft gibi teknoloji devleri, yalnızca ekonomik büyüklükleriyle dikkat çekmiyorlar. Bu şirketler aynı zamanda, dünyanın dört bir tarafındaki kullanıcılardan elde ettikleri devasa büyük veri, bu yolla vatandaşlar üzerinde kurdukları etki, ödememek için bin bir türlü yola başvurdukları vergiler gibi meselelerde tartışmalara konu oluyor. Bu yüzden devletlerle de karşı karşıya geliyorlar. Son dönemin en önemli tartışma konularından olan devletlerin küresel şirketlerin gelirinin peşine düşmesi Derin Ekonomi dergisinin Nisan sayısında masaya yatırılıyor. Yakup Kocaman ve Esranur Eyüpoğlu imzalı dosyada son dönemde teknoloji şirketleri ve vergi sorumlulukları konusu incelendi.

VERGİ ÖDEMEDEN KAÇTILAR

Analizde yer verilen bilgilere göre, geçtiğimiz ay gündemi meşgul eden Cambridge Analytica vakası, gittikçe sıklaşan bu karşı karşıya gelişlerin son örneği oldu. Bu vaka akla hemen şu soruyu getirdi: Büyük veri hükümet indirip, hükümet kurabilir mi? Facebook, Google, gibi sosyal medya devleri, sundukları bedava hizmetler karşılığında, kullanıcıların özel bilgilerini toplayıp reklamverenlere satmak suretiyle bugüne kadar milyarlarca dolar gelir elde ettiler; şirket merkezlerini offshore adalarına taşıyarak devletlere vergi ödemekten de kaçtılar.

BÜYÜK VERi KARTELLERi SiYASETE KARIŞIRSA…

Veri kartelleri, eskiden sosyal medya kullanıcılarının verilerini reklamlar yoluyla paraya dönüştürüyordu. Artık işi siyasete de döktüler. Facebook’un 50 milyon kişinin sosyal medya paylaşımlarını ve profil bilgilerini, bir İngiliz seçim şirketine kaptırdığının ortaya çıkması dünyada büyük bir tartışma başlattı. Amerikalı milyarder işadamı Robert Mercer’e ve Trump’ın fikir babası Steve Bannon’a ait olan Londra merkezli Cambridge Analytica isimli politik araştırma şirketi geçen ay gündem oldu. Şirketin, Facebook aracılığıyla veri topladığı, on milyonlarca Amerikalıya ait paylaşım verilerini analiz ederek, Trump için dijital seçim kampanyası düzenlediği ortaya çıkmıştı.

Sosyal medya bir savaş alanı
Derin Ekonomi dergisinin Nisan sayısındaki dosyada sosyal medyanın günümüzde bir savaş alanı haline dönüştüğü konusu da inceleniyor. Dergideki analize göre, bu savaş alanındaki tek hedef kullanıcılar. Onların parası ve oyu. Eskiden sosyal medyayı bir reklam savaş alanına çevirenlerin öncelikli amacı kullanıcıların cebindeki parayı almaktı. Şimdiki amacı ise kullanıcıların oy sandığına atacağı oyu almak. Cambridge Analytica’dan 2014 yılında ayrılan eski Araştırma Direktörü Chris Whylie, geçen ay İngiliz Channel 4 televizyonuna verdiği mülakatta çarpıcı şeyler söyledi, “Sosyal medyada aşırı derecede kişisel veri paylaşıyorsunuz. Sizi tarif edebilecek kadar fazla bilgi paylaşıyorsunuz. Bu bilgiler elde edilebilir ve algoritmalarla karakteriniz ortaya çıkartılabilir. İşe gittiğiniz zaman iş arkadaşlarınız sizin sadece bir yönünüzü tanır.”