Enflasyonu düşüren 4 etken

Tüketici enflasyonunu uzunca bir aradan sonra Eylül’de tek haneye inmesi muhalif kesimleri çıldırttı. Ekim 2018’de yüzde 25’i aşan enflasyonun kademeli olarak düşerek Ağustos’ta yüzde 15’e Eylül ayında ise yüzde 9,26’ye inmesine karşı bir karalama kampanyası başlattı. Eylül ayında tüketici fiyatları yüzde 0,99 arttı. Ancak Eylül 2018’deki yüzde 6,3’lük artış on iki aylık ortalamadan çıktığı için yıllık enflasyon 5,75 puan azalarak yüzde 9,26'ya geriledi. Eylül 2018’de yaşanan aylık yüzde 6,3’lük artışın yıllık enflasyon diliminden çıkmasıyla oluşan baz etkisini görmezden gelen çevrelerin, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’i hedef alması dikkat çekti.

DÜŞÜŞTE TEMEL MAL VE GIDA ETKİLİ OLDU

Sosyal medya üzerinden yürütülen algı operasyonuna cevap Merkez Bankası’ndan geldi. Dün açıklanan Merkez Bankası Eylül Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda tüketici enflasyonunun 26 ay sonra tek haneye inmesine ilişkin dört önemli noktaya dikkat çekildi. Eylülde yıllık enflasyonun bir önceki yıldaki yüksek baz etkisine bağlı olarak alt grupların tamamında önemli bir düşüş kaydettiğine dikkat çekilen raporda; bu düşüşte özellikle temel mal ve gıda alt kalemlerinin öne çıktığının altı çizildi.

SEBZE MEYVE FİYATLARI GERİLEDİ

Raporda, şunlar kaydedildi: “Bu dönemde taze meyve-sebze grubunda yıllık enflasyon yüzde eksi 5,29'a gerileyerek olumlu bir seyir izledi. Diğer işlenmemiş gıda grubunda ise patates ve beyaz et fiyatlarında devam eden düşüşler öne çıktı. Eylül ayında alkol-tütün grubu fiyatları yüzde 1,79 artarken, grup yıllık enflasyonu yüzde 43,86'ya ulaştı. Bu gelişmenin temel belirleyicisi; ağustos ayında tütün ürünlerinde gerçekleşen fiyat artışının sarkan etkisi oldu.”

ENERJİ FİYATLARI AYLIK BAZDA ARTTI

Raporda, “Bu kapsamda eylülde bir önceki aya göre, temel mal grubunun 2,87 puanlık, gıdanın 1,79 puanlık, hizmetin 0,57 puanlık, enerjinin 0,41 puanlık ve alkol-tütün-altın grubunun 0,11 puanlık yıllık tüketici enflasyonuna katkısı azaldı. Bu dönemde gıda enflasyonundaki olumlu görünüm sürerken, enerji grubunda yıllık enflasyon gerilese de fiyatlar aylık bazda yüksek bir artış kaydetti” denildi.

TL'NİN İSTİKRARI İÇ TALEBİ CANLANDIRDI

Raporda; Türk lirasındaki istikrarın yanı sıra enflasyon beklentilerindeki iyileşme ve iç talep koşullarının seyri, çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonundaki düşüşü desteklediği de vurgulandı. Raporda şu detaylara yer verildi: “Hizmet fiyatları eylülde yüzde 1,47 artarken, grup yıllık enflasyonu 1,65 puanlık düşüşle yüzde 12,54'e geriledi. Alt gruplar itibarıyla yıllık enflasyon ulaştırma grubunda artarken, bir önceki yıldaki yüksek baz etkisiyle lokanta-otel ve diğer hizmetler gruplarında düştü.”

* Önceki yıl yüksek baz etkisine bağlı olarak, alt grupların tümünde yıllık enflasyon düştü.
* Enflasyondaki düşüşte özellikle temel mal ve gıda alt kalemleri öne çıktı.
* Türk Lirası'ndaki istikrarın yanısıra enflasyon beklentilerindeki iyileşme ve iç talep şartlarının seyri, çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık seyirdeki düşüşünü destekledi.
* Tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları önemli ölçüde azaldı.

ÜRETİCİ KAYNAKLI MALİYET BASKISI GİTTİKÇE AZALDI

Enflasyonun aylık bazda aşırı artmamasında üretici maliyetlerinin eskisi gibi yüksek seyretmemesinin de etkili oldu. Raporda bu konuyu ilişkin şu tespitler dikkat çekti: “Yurt içi üretici fiyatları eylülde yüzde 0,13 artarken, yıllık enflasyon baz etkisine bağlı olarak 11,00 puan düşüşle yüzde 2,45'e geriledi. Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi gerilemeye devam etti. Tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları bu dönemde önemli ölçüde azaldı.”