Finansal teröre suçüstü: Darbeciler içeriden, patronları Londra'dan harekete geçti

Türkiye’yi hedef alan Londra merkezli kur spekülatörleri, yine açığa düşünce kendilerini ele verdi. Doları yükseltmek için Türk bankalarından yüklü miktarda dolar alan spekülatörler, aldıkları doların karşılığı olan TL'yi bulup bankalara teslim edemeyince zor duruma düştü. Türkiye ekonomisini hedef alan ancak aldıkları dövizin karşılığı olan TL yükümlülüklerini yerine getiremeyen yabancılar kuruluşların Londra merkezli BNP Paribas, Citibank ve UBS olduğu anlaşıldı. Önceki gün yapılan saldırıların ardından Merkez Bankası, EFT sisteminin kapanış saatini uzatmasına rağmen temerrüde düşen bu üç banka, yükümlülüklerini yerine getiremedi.

Londra merkezli saldırılar nedeniyle Merkez Bankası'nın EFT sisteminin üç gündür normal kapanış saati olan 17.30'da kapanamadığını öğrenildi. İlgili düzenleyici kurumlarının pozisyon kapamaları konusunda yaptığı uyarı ve verdiği ek süreye rağmen bu üç bankanın yükümlülüklerini yerine getiremediği ifade edildi. Önceki günkü kur saldırısı bardağı taşıran son damla oldu. BDDK, dün BNP Paribas, Citibank ve UBS bankalarına bir bacağı TL olan döviz işlem yasağı getirdi. Londra kaynaklı bu bankalar, Türk bankaları ile döviz işlemi yapamayacak, böylece kur manipülasyonları engellenmiş olacak.

BDDK’nın, Türkiye ekonomisini hedef alan bankalara yönelik attığı bir başka yaptırım adımı ise ‘manipülatif ve yanıltıcı işlemlere uygulanacak ceza’ düzenlemesi oldu. Bundan böyle BDDK, finansal piyasalarda manipülasyon ve yanıltıcı işlemler hakkındaki yönetmeliğe aykırı davrananlara, bir önceki yıl sonu finansal tablolarında yer alan faiz, kar payı gelirleri, alınan ücret ve komisyonlar ile bankacılık hizmet gelirleri toplamının yüzde 5'ine kadar idari para cezası verecek.

Bankacılık kanununun 76/A maddesine göre, finansal piyasalarda yapay arz, talep veya döviz kuru dahil fiyat oluşumunu sağlamak amaçlı işlem ve uygulamaların yapılması, internet ortamı dahil farklı araçlarla gerçeğe aykırı veya yanıltıcı bilgilerin yayılması, tasarruf sahiplerinin gerçeğe aykırı veya yanıltıcı şekilde yönlendirilmesi ya da bu amaçları sağlamaya yönelik benzer işlem ve uygulamaların yapılması, finansal piyasalarda manipülasyon ve yanıltıcı işlemler olarak kabul ediliyor.

Bugünküne benzer bir durum Mart 2019’da da yaşanmış ve ellerinde TL olmadan yüklü miktarda dolar alan Londra merkezli yabancı bankalar, TL bulamadıkları için Türk bankalarına ödeme yapamamıştı. Temerrüde düşen bankalar Londra piyasasında yüzde 1.000’i aşan faizlerle TL bulmaya çalışmışlardı. Dışarıdan yapılan kur saldırısının ardından Dolar/TL dün sabah saatlerinde 7.24’ü aşarak tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı. Kur son olarak Ağustos 2018’te 7 lira seviyesinin üzerine yükselmişti.

Merkez Bankası ve BDDK son dönemde Türk Lirası’nın değerini korumak için bir dizi önlem setini hayata geçirirken, son olarak BDDK, hafta başında aldığı kararla bankaların yurt dışı şubeleri dahil TL yatırımlarını öz sermayelerinin binde 5’i ile sınırlandırmıştı. Bilindiği gibi Merkez Bankası 22 Nisan’da bankaların döviz karşılığı TL swap sınırlarını yüzde 20’den yüzde 30’a, üç gün önce ise bunu yüzde 40’a yükseltti. Bu önlem setlerinin ardından TL’yi açığa satan yabancı kurumların aldığı dövizin karşılığı olan TL yükümlülüklerini yerine getiremeyince BDDK; BNP paribas, Citibank ve UBS bankalarına bir bacağı TL olan döviz işlem yasağı getirdi.