Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın hileli ürün gerekçesiyle ceza kesip sitesinden teşhir ettiği firmalar cezayı ödeyip faaliyete devam ediyor. Halkın sağlığıyla oynayan bu şirketlerin bazıları isim değişikliğine giderken, büyük bölümü buna bile ihtiyaç duymuyor
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, geçen hafta internet sitesinden son teşhir listesini yayınladı. Listede et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, bitkisel yağ, bal, takviye edici gıdalar, çikolata ve enerji içeceği gibi ürünlerde taklit veya tağşiş (karışık ürün) kullandığı kesinleşen 173 firma ve bu firmalara ait 282 parti ürünü kamuoyuna açıkladı. Ceza kesilmesine rağmen bu firmaların büyük bir bölümünün yasal boşluklardan yararlanarak faaliyetlerine devam ettiği anlaşıldı.
‘CEZAYI GÖZE ALIYORLAR’
Taklit ve tağşiş konusunda caydırıcı cezalar uygulanamamasının temel sıkıntı olduğunu kaydeden Gıda Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Zafer Şenyurt halk sağlığına kasteden durumu şöyle anlattı: “Genelde firmalar kapatılmıyor. Bu çok ağır bir yaptırım olur ki, öyle olması lazım. Mevzuatta çok düşük para cezaları var. Ama kapatma cezası mükerrer suçlarda söz konusu. Dolayısıyla caydırıcı olmuyor. Taklit ve tağşiş konusunda yaşanan temel sıkıntı denetimlerin ve tespit edilen kusurlarla ilgili cezai müeyyidelerin yetersiz olması. Yargı da bu firmalarla ilgili kararını mevzuata bakarak verecek. Bu tür firmalar para cezalarını göze alıyorlar. Kullandığı hileli üründen zaten para cezasını karşılıyor.”
‘SADECE 1 KAPATMA’
Yönetmelik hakkında bilgi veren Gıda Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 2. Başkanı Selçuk Esen ise şunları söyledi: “5996 sayılı ‘Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’nun 26. maddesinde ihtiyati tedbir (geçici olarak üretimin durdurulması, piyasaya arz, tüketimi engelleme, toplatma) kısmı da var. Ama bu fiilen uygulanmıyor. Esas etkili olacak şey üretimi durdurma ve kapatma cezası olacaktır. Bugüne kadar sadece 1 yerde uygulanmış. Öyle olursa caydırıcılığı olmaz”
CEZA YEDİ TIKLIM TIKLIM
Hileli ürün ya da tağşiş nedeniyle 1 hafta önce bakanlığın sitesinden teşhir ettiği yerlerden biri İstanbul Haseki’de Millet Caddesi üzerinde yer alan bir börekçi. Ancak bakanlığın teşhirini sitede kaç kişinin denk düşüp görebildiği meçhul. Habertürk'ün haberine göre, mekân kapatma cezası da almadığı için faaliyetini sürdürüp, her gün yine dolup taşıyor. Durumdan haberdar olan bazı vatandaşlar ise isyan ediyor: “Her gün önünden geçiyoruz, kimsenin teşhirden haberi yok, içerisi yine tıklım tıklım. Bakanlık hileli ürün kullanan firmaları yerinde teşhir etmeli, neden ceza aldığını ise kapısına astırmalı. Böylece hem vatandaş oraya habersiz gittiğinde durumu öğrenir, hem de bu firmalara en büyük yaptırım olur.”
Ataşehir’deki ‘Gaziantep Yörem Kebap’ da listeye ‘kanatlı hayvan eti’ nedeniyle girdi. Faaliyetine devam eden işyerinin önünde servis için duran 3 motosiklet dikkat çekti.
8 KEZ DENETLENDİ, 5’İNDE DOMUZ ETİ ÇIKTI
Bakanlığın listesinde yer alan firmalardan biri de Tekirdağ Çorlu’da faaliyet gösteren En-Sel Gıda. Firmanın kuru köfte ve sebzeli pişmiş köfte numunelerinde domuz eti tespit edildi. İlk olarak 2017 Mart’ında yapılan denetimde domuz eti bulunan gıda firmasının bir yıl içinde toplam 8 kez denetlendiği, 5’inde köftelerde domuz eti tespit edildiği ortaya çıktı. Bunun yanı sıra 3 kez tarihi geçmiş ürün kullandığı belirlenen firmaya, ayrıca ürünlerini nereden aldığını belgeleyemediği için de toplam 50 bin liralık ceza kesildi.
SADECE TABELA DEĞİŞTİ
Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü firma hakkında ‘İnsan sağlığını tehlikeye düşürmek’ten savcılığa suç duyurusunda bulundu. Çorlu Cumhuriyet Başsavcılığı’nın firmayla ilgili soruşturmayı sürdürdüğü belirtildi. Ceza ve soruşturmaya rağmen faaliyetlerini sürdüren firma, liste açıklandıktan sonra ismini ‘Atael Gıda’ olarak değiştirdi.
‘KAPATAMIYORUZ’
Tekirdağ Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürü Zekeriya Sarıkoca’nın olayla ilgili sözleri, durumun vahametini net olarak ortaya koyuyor: “2017 yılının Mart ayında alınan 2 numunede domuz eti tespit edilmesi üzerine En-Sel Gıda Firması’na para cezası keserek savcılığa suç duyurusunda bulunduk. Ürünleri bozuk çıkan, Türk Gıda kodeksine aykırı davranan işyerlerini takibe aldık. Bu yıl şubat ayındaki denetimde de yine köftesinde domuz eti çıktı. Fakat mevzuattaki boşluktan dolayı firmayı kapatamıyoruz. En önemli kısmı bu. Firmaya 3 kez de son kullanım tarihi geçmiş ürün kullanmaktan olmak üzere toplam 8 kez ceza yazdık. İzlenebilir kayıtları istiyoruz, ‘Bu ürünleri nereden alıyorsun ve nasıl getiriyorsun’ dediğimizde onu da belgeleyememiş. Bundan dolayı da ceza kesmişiz. Firmayı kapatma yetkimiz yok. Biz suç duyurusunda bulunuruz, gerisi yargının takdirine kalmıştır. Sadece hijyenik değilse kapatma yetkimiz var.”
MEKÂN AYNI, İSİM YENİ
Diyarbakır’da Canım Ciğerim Ocakbaşı ve Kahve Diyarı’nın ürünlerinde, geçen yıl yapılan denetimlerde tek tırnaklı hayvan eti tespit edildi. Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, işyerlerine en üst sınırdan 16 bin lira ceza kesti.
Ancak Kahve Diyarı isim değiştirerek faaliyetlerine devam etti. Canım Ciğerim Ocakbaşı ise ‘müşterisinin azalması’ nedeniyle kapandı.
‘KONSEPT DEĞİŞTİRDİK’
İzmir’de üniversite öğrencilerinin yoğunlukla yaşadığı Bornova Küçükpark’taki bir dürümcü ile köfteci kara listede yer aldı. ‘Londra 1 Dumanlı Köfte’ isimli işyeri, liste yayınlandıktan sonra iki gün içinde isim değiştirdi. Müşterilerine ‘konsept değiştirdiğini’ açıklayan işyeri ‘Ocakbaşı’ olarak hizmete devam ediyor. İşyeri sahibi hileli ürün sattıklarından haberdar olmadıklarını, tedarikçilerini değiştirdikleri belirtti. ‘Dürüm Evi’ ise hiçbir değişikliğe gerek duymadan servisi sürdürüyor.
