İSO’nun açıkladığı 'Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu' listesindeki şirketlerin kârlarının önemli bölümü, ilkinde olduğu gibi faize gitti. Şirketlerin finansman giderlerinin faaliyet kârına oranı, bir yılda yüzde 45’ten 81’e çıktı. İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, yüksek faizlerin sonucu etkilediğini söyledi.
İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) "Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2024" araştırması açıklandı. Buna göre, listedeki şirketler, 2024'te üretim ve ihracatta dirençli bir tablo ortaya koyarken, kârlılıkta ise ciddi bir gerileme yaşadı. En büyük ikinci 500 sanayi kuruluşunun üretimden satışları ise bir yüzde 41 artarak 1 trilyon 393 milyar liraya yükseldi. Artış oranı ise son üç yılın altında kaldı.
FİNANSMAN GİDERİNİN FAALİYET KÂRINA ORANI YÜZDE 81’E ÇIKTI
Finansman giderlerinin faaliyet kârına oranı ise bir yılda yüzde 45’ten yüzde 81’e çıktı. Geçen yıl yüzde 41,1 olan yıllık ortalama Yurt İçi Üretici Fiyatları Endeksi (Yİ-ÜFE) ile arındırıldığında üretimden satışlar reel olarak binde 1 geriledi. Böylece 2022'de yüzde 10,4, 2023'te yüzde 5,2 olan üretimden satışlardaki reel düşüş eğilimi tıpkı İSO 500'de olduğu gibi üst üste üçüncü yıla taşınmış oldu. Geçen sene, İSO 500'de olduğu gibi; İkinci 500'de de kârlar sert düşüş gösterdi. Listedeki şirketlerin finansman giderleri, yüzde 45,4 artarak 95 milyar liraya yükseldi.
İHRACAT SEVİNDİRDİ
Açıklanan sonuçlar, firmaların yüksek faiz ortamında zorlandığı şeklinde değerlendirildi. Aynı yılda faaliyet kârı ise yüzde 18,9 azalışla 118 milyar liraya düştü. Böylece finansman giderlerinin faaliyet kârına oranı 35,8 puan artışla yüzde 80,9'a yükseldi. Bu oran, İSO ilk 500 listesinde yüzde 96,6 olmuştu. İkinci 500'ün faaliyet kârı 2024'te önceki yıla göre yüzde 18,9 azalarak 118 milyar liraya gerilerken, faaliyet kârlılığı yüzde 12,6'dan yüzde 7,3'e indi. Bu oran 2014-2023 ortalaması olan yüzde 10,9'un oldukça altında gerçekleşti. Faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr/zarar toplamı ise yüzde 16'lık artışla 205 milyar liraya yükseldi.İlgili şirketlerin ihracatı ise yüzde 6,2 artışla 15,9 milyar dolara çıktı.
ANADOLU’NUN AĞIRLIĞI DENGELENİYOR
Artış oranı İSO 500'ün üzerinde gerçekleşirken, bu durum büyük ölçüde İSO İkinci 500'de sayısal olarak daha fazla ağırlığa sahip tekstil ve giyim sektörlerindeki güçlü ihracat performansından kaynaklandı. Listenin Türkiye sanayi ihracatı içindeki payı 0,2 puan artarak yüzde 6,3'e yükseldi. Kuruluşlar, oda bilgilerine göre sıralandığında ise, sanayideki Anadolu ağırlığının arttığı ve dengelendiği görüldü. İstanbul Sanayi Odası 135 şirketle ilk sırada yer alırken, onu 38 şirketle Ege Bölgesi Sanayi Odası, 36'şar firmayla Kocaeli ve Gaziantep, 34 şirketle Bursa izledi.
GIDA SEKTÖRÜ İLK SIRADA
Sektör bazında bakıldığında, 108 firmayla gıda ilk sırada yer alırken, onu 75 firmayla kimyasal ürünler, plastik ve kauçuk ürünleri, 68 şirketle tekstil ve 61 işletmeyle ana metaller ve makine imalat sanayisi takip etti. Geçen yıl İSO İkinci 500'de ilk sırayı 4 milyar 186 milyon liralık üretimden satışla İstanbul Asfalt Fabrikaları alırken, onu 4 milyar 185 milyon lirayla Yılmaz Redüktör, 4 milyar 169 milyon lirayla Boyteks Tekstil izledi. Öte yandan, İkinci 500 sıralamasına üretimden satışları 4 milyar 186 milyon lira ile 1 milyar 820 milyon lira arasında kalan şirketler girerken, 66 yeni kuruluş 2024 listesinde yer alma başarısı gösterdi.
41 kuruluş, 2023 araştırmasında İSO 500'de iken geçen yıl İSO İkinci 500'e geriledi. 393 kuruluş araştırmanın son iki yılında da İkinci 500'e girdi. Listede Albayrak Grubu bünyesinde faaliyet gösteren şirketlerden Varaka Kağıt Sanayi A.Ş.
181. ve Sukkar Şeker Üretim A.Ş. ise 184. sırada yer aldı.
TEKNOLOJİNİN PAYI ARTIYOR
Teknoloji yoğunluklarına göre oluşturulan katma değer dağılımı incelendiğinde, en yüksek payı yüzde 41 ile düşük teknoloji yoğunluklu sanayi işletmeleri alırken, bu grubun payında 3,6 puanlık düşüş görüldü. Orta-düşük teknolojili sanayilerin payı 1,5 puan artarak yüzde 27,7'ye, orta-yüksek teknolojili sektörlerin payı 2,3 puan yükselişle yüzde 28'e ulaştı. Yüksek teknoloji grubun payı ise 0,3 puan düşüşle yüzde 3,3'e geriledi. Bu veriler, özellikle orta-yüksek ve yüksek teknolojili sektörler toplamının İSO İkinci 500'de ilk kez yüzde 30 bandını aştığına işaret etti.
YÜKSEK FAİZLER SONUCU ETKİLEDİ
- İstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, araştırma sonuçlarını değerlendirdiği açıklamasında, satışlarda zayıf performans, maliyetlerde yükseliş ve karlılıkta bozulma şeklinde özetlenecek bir tablo ile karşı karşıya olduklarını söyledi. Bahçıvan, yüksek faiz ortamına dikkat çekerek, “Yükselen faizlere rağmen finansman ihtiyacının sürmesi nedeniyle mali borçlar ve dolayısıyla finansman giderleri de önemli ölçüde artmış. Dolayısıyla finansman giderlerinin faaliyet karına oranı da çarpıcı bir şekilde yüzde 45’ten yüzde 81’e sıçramış durumda” ifadelerini kullandı.
