Küresel piyasalar ağır yaralı

Petrol fiyatında yüzde 30’luk düşüşle ‘Kara Pazartesi’yi yaşayan piyasalardaki depremin artçıları devam ediyor. Küresel piyasalar, arz ve talep endişeleriyle sert düşen petrol fiyatlarının neden olduğu şoktan çıkmaya çalışırken, belirsizlik halinin uzun süre devam edebileceği ifade ediliyor. Avrupa ve Asya borsaları petrol fiyatlarındaki toparlanma eğilimiyle kayıplarını toparlamak adına yükselişe geçmesine rağmen, Moskova Borsası(MOEX), dün güne yüzde 10’u aşan kayıpla, RTS endeksi de yüzde 16’nın üzerine kayıpla başladı. Dünya borsalarının büyük kayıp yaşadığı hafta başında kapalı olan MOEX’teki düşüşün Rusya ve Suudi Arabistan arasındaki restleşmenin seyrine göre sürebileceği ifade ediliyor.

Rus rublesi dolar karşısında yüzde 6,4 değer kaybederek Mart 2016’dan bu yana ilk defa 72 seviyesine, avro karşısında da yüzde 9,7 düşerek Şubat 2016’dan bu yana ilk defa 85’e geriledi. Koronavirüs salgını ve Suudi Arabistan ile Rusya arasındaki kısıtlama anlaşmazlığı dünya genelinde yatırımcıların paniğe kapılmasına neden olarak uluslararası piyasalarda geçtiğimiz gün 2008 krizinden bu yana görülen en sert satış dalgasını beraberinde getirdi. Petrol fiyatlarındaki sert düşüş, Ocak 1991’de Birinci Körfez Savaşı’nda yaşanan azalıştan sonraki en büyük düşüş olarak kayıtlara geçti.

Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak yaptığı açıklamada, OPEC ile yürütülen üretim kesintisi anlaşması sayesinde Rus bütçesine 3 yılda yaklaşık 10 trilyon ruble katkı sağlandığını belirtti. Petrol piyasalarında istikrar sağlanması için OPEC ile iş birliği yapmanın ihtimal dışı olmadığını anlatan Novak, “Rusya ile OPEC arasında bir sonraki toplantının mayıs ve haziranda yapılması planlanıyor” dedi. Rusya’nın petrol üretimini artırma potansiyeline ilişkin değerlendirmelerde bulunan Novak, “Üretimimizi kısa vadede günlük 250-300 bin varil, genel olarak 500 bin varil düzeyinde artırabiliriz. Petrol fiyatlarının toparlanması aylar alacak” ifadelerini kullandı.

Pazartesi günkü şokun ardından gelen tepki alımlarıyla 36 dolar seviyelerinde dengelenmesi öngörülüyor. Ayrıca, birçok ülke koronavirüs ve petrol depreminin olumsuz etkilerini azaltmak için destek paketlerini peşi sıra açıklıyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın, koronavirüs salgınından olumsuz etkilenecek kişilerin saatlik çalışma ücretleri ve çalışanların maaşları üzerinden yapılan vergi kesintilerine ilişkin Kongre’ye yeni öneriler sunacaklarını duyurmasının ardından hükümetlerin destek adımları Avrupa’da izlenmeye başlandı. Aynı zamanda, İrlanda, İtalya ve Japonya milyarlarca dolarlık destek paketleri açıkladı.

ABD’den manipülasyon iddiası

Petrol fiyatlarında yaşanan düşüşün ardından ABD, petrol fiyatlarının manipüle edildiğini iddia etti. Enerji Bakanlığı sözcüsü Shaylyn Hynes yaptığı açıklamada, ABD’nin diğer ülkelerin petrol piyasalarını manipüle etme çabalarına direneceğini söyledi. Sözcü Hynes, “Trump yönetimi gelişmeleri çok yakından izliyor, OPEC + toplantısının sonuçlarının ardından bazı devletlerin petrol piyasalarını manipüle etmeye ve etkilemeye yönelik girişimleri, ABD’nin dünyadaki müttefikler ve ortaklar için güvenilir bir enerji tedarikçisi olarak rolünün önemini pekiştiriyor” ifadelerini kullandı.

Bir süredir petrol fiyatlarında yaşanan düşüş Rusya ve Suudi Arabistan arasındaki anlaşmazlığın da etkisiyle alevlenirken, petrolde ithalatçı ülkelerden olan Türkiye yaşanan düşüşten olumlu etkilenen ülkeler arasında yer alıyor. Petrolün varil fiyatında yaşanan büyük düşüş hızla pompaya yansıtıldı. Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikasından (EPGİS) motorinde pompa fiyatlarına ortalama 56 kuruş, benzinde ise 60 kuruş indirimi açıkladı. İndirim bugün gece yarısından itibaren pompaya yansıdı. Buna göre, Ankara’da ortalama 6,30 liradan satılan motorinin litre fiyatı 5,74 lira oldu. Motorinin litresi İstanbul’da 6,23 liradan 5,67 liraya, İzmir’de 6,31 liradan 5,75 liraya düştü. Ankara’da ortalama 6,73 liradan satılan benzinin litre fiyatı ise 6,13 lira oldu. Benzinin litresi İstanbul’da 6,64 liradan 6,04 liraya, İzmir’de 6,74 liradan 6,14 liraya indi.