TPAO’dan zorlu arazide yönlü sondaj

Batman’da bulunan Kozluk Sahası’nda 2008 yılında başlayan petrol sondajı çalışmaları 16 yıldır kesintisiz olarak sürdürülüyor. Köseler-1 kuyusu ile başlayan çalışmalarda bugün Köseler-8 kuyusu kazılıyor. Yeni Şafak ekibi olarak Batman Kozluk Sahası’ndaki çalışmaları gözlemledik. 1.425 rakımdaki zorlu coğrafi şartlarda yürütülen çalışmalarda TPAO yüksek teknoloji kullanıyor. 3 ay önce kurulan NOV 2000 sondaj kulesi yönlü sondaj ile Kozluk Sahası’nı adeta didik didik arıyor.

YAKLAŞIK 3 AY SONRA TEST SÜRECİ BAŞLAYACAK

Yüzey topoğrafyası sebebiyle heyelan riskinin yüksek olduğu sahada, yönlü sondaj tekniğiyle risk en aza indiriliyor. Belli bir lokasyona kurulan sondaj kulesi yönlendirme ile yer altında kontrol edilerek daha ilerideki bir alanda sondaj yapabiliyor. 10 milyon varillik rezervin öngörüldüğü sahada, kalan 3 aylık çalışmanın sonunda hidrokarbon potansiyeli olan tabakaya ulaşılacak. Buradaki 200-300 metrelik tabaka da aşıldıktan sonra kuyuda test süreci başlayacak. Hâlihazırda Köseler 2 ve Köseler 6 kuyusunda üretim devam ediyor. Eğer üçüncü kuyudan da keşif haberi gelirse 10 milyon varilin hızlı bir şekilde ekonomiye kazandırılacağı belirtiliyor.

YERİN ALTINDA TİTİZ OPERASYON

Çalışma yapılacak kuyunun dikey olarak kazılmasına imkan yoksa söz konusu lokasyonda kuyunun son derinlikteki hedefine doğru yönlendirme yapılıyor. İlk yüzey koruma borusu kuyuya indirilip çimentosu yapıldıktan sonra yönlü sondaj çalışması başlıyor. Sondaj dizisinin ucuna eklenen çamur motoru adı verilen özel ekipman, belli bir açıda saptırılarak hareket ettiriliyor. Yönlü sondaj tekniğinde bir limit bulunmuyor. 4 bin metre ve üzerindeki daha derin kuyularda bile bu yöntem kullanılabiliyor.

ZORLU COĞRAFYALARIN KULESİ NOV 2000

Kuyuda faaliyet gösteren NOV 2000 sondaj kulesi, güç ve kapasite açısından Türkiye’nin en büyük kara kulesi olma özelliğini taşıyor. 500 tonluk kapasiteye sahip olan kule 9 bin metreye kadar sondaj yapabiliyor. Şu an Köseler-8 kuyusunda 1.400 metre civarında sondaj yapan kule daha önce Burdur’daki, 7 bin 216 metre derinliğe sahip Yuvaköy kuyusunu kazdı. Ardından Şırnak’taki Şehit Teğmen Akdeniz Petrol Sahası’nda çalıştı. Burada 4 bin 200 metreyi kazdı. Trakya’da ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde sondaj çalışması yaptı. Kısa bir süre önce Gabar’da Şehit Aybüke Yalçın Sahası’nda sondaj faaliyetlerine başlayan, Türkiye’nin ilk yerli ve milli sondaj kulesi Koca Yusuf, NOV 2000 kulesi ile birebir aynı özellikleri taşıyor. Sene sonuna kadar TPAO’nun hizmete almayı planladığı diğer iki yerli ve milli sondaj kuleleri de bu kule ile aynı özelliklere sahip olacak.

YENİ KUYU İÇİN HAZIRLIK VAR

Köseler-8 kuyusunun 500 metre ilerisinde yeni bir lokasyon hazırlığı yapılıyor. Lokasyon tamamlandıktan sonra burada da sondaj çalışması yapılacak. Zemin çok sert olduğu için arazi dinamitlerle patlatılıyor, bazı noktalarda ise dağ eritiliyor. Hazırlık aşamasında karşı karşıya kalınan bu engeller sebebiyle süreç uzayabiliyor.

Umudumuz hedefe ulaşmak

Kozluk Sahası’nda yürütülen operasyonu değerlendiren Kıdemli Uzman Mühendis Turgut Kandemir, potansiyeli yüksek bir kuyuda çalıştıklarını ve beklentilerinin yüksek olduğunu dile getirdi. Kandemir, şunları söyledi: “Bu sahada güzel keşifler olacak. Bu kuyuyu kazıp, hedefe vardığımız zaman potansiyelini çok daha net göreceğiz. 2008 yılından bu yana TPAO olarak teknolojimiz hem insan kaynaklı, hem ekipman kaynaklı çok gelişti. Saha zor olmasına rağmen hem kulenin kapasitesinin yüksek olması hem de ekibin eğitimli, donanımlı ve yüksek teknolojide bilgiye sahip olması sebebiyle bu zorlukların üzerinden geliyoruz.”

Saniye saniye takip ediliyor

Sondaj Akışkanları Mühendisi Yalçın Yaradılmış, kuyuda çamur kaçağı riskinin olduğunu bu sebeple teknik bir çalışma yürütüldüğünü anlattı. Yaradılmış, “Yüzeyin sert olmasının yanı sıra farklı zorluklar da var. Yüzeyde yer yer mağaralar görülüyor. Bu mağaralar yerin altında da devam ediyor. Yüksek boşluklardan dolayı çamur kaçakları yaşanabiliyor. Bu durum sondajı daha zo hale getiriyor. Yapılan çalışmalar saniye saniye takip ediliyor. Kayıt altına alınıp, Ankara’ya iletiliyor. Genel müdürlük anormal durumda sahaya alarm veriyor. Sahadaki ekipler de bu doğrultuda tedbir alıyor” dedi.