ABD Başkanı Trump, Orta Doğu turunun ilk ayağı olan Suudi Arabistan’da Suriye’ye yönelik tüm yaptırımları kaldıracaklarını açıkladı. Yatırım Forumu’nda konuşan Trump, Cumhurbaşkanı Erdoğan’la telefonda görüştüğünü hatırlatarak, “Erdoğan'ın da benzer talebi oldu. Suriye'deki yaptırımları kaldıracağız" dedi. Beyaz Saray ise Trump’ın Riyad’da Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile görüşeceğini açıkladı.
Göreve geldiği 20 Ocak’tan beri ilk yurtdışı ziyaretini Ortadoğu’ya gerçekleştiren ABD Başkanı Donald Trump, dün Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’a ulaştı. Trump’ın Riyad ajandasında, Körfez ülkeleri ile ABD arasında yapılması ve değeri iki trilyon dolara ulaşması beklenen ekonomik yatırımların yanı sıra, başta İsrail’in Gazze’de işlediği katliamlar, Suriye’de yaşanan değişim ve İran’ın nükleer programına ilişkin müzakereler olmak üzere çok sayıda meselenin konuşulacağı bildirildi. Trump ayrıca, Körfez İş Birliği Teşkilatı üyeleri olan Suudi Arabistan, Katar, Kuveyt, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) liderleriyle bir zirve gerçekleştirecek. Zirveye, Umman Sultanı da davet edildi. Trump’ın Riyad’da Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed el-Şara ve Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn ile de bir araya geleceği konuşuluyor.
ELON MUSK DA HEYETTE
Ortadoğu ziyaretine Dışişleri Bakanı Mark Rubio, Savunma Bakanı Pete Hegseth, Ticaret Bakanı Howard Lutnick, Hazine Bakanı Scott Bessent, milyarder girişimci Elon Musk ile neredeyse tüm üst düzey Beyaz Saray yetkilileri ile birlikte gelen Trump’ı taşıyan uçağa, Suudi Arabistan hava sahasında Suudi F-15 savaş uçakları eşlik etti. ABD basınına göre Trump, Suudi Arabistan’dan 1 trilyon dolarlık yatırım çekmeyi planlarken Suudi yönetimi 600 milyar dolarlık yatırım vadediyor. Ziyaret süresince ABD ve Suudi Arabistan arasında önemli ticari ve silah anlaşmaları yapılması bekleniyor.
KÖRFEZ İLE BEŞİNCİ ZİRVE
Trump’ın Riyad ziyareti kapsamında, Körfez İş Birliği Teşkilatı (KİT) ile ABD arasında ikili ilişkilerin yanı sıra yatırımlar, güvenlik ve bölgesel gelişmelerin ele alınacağı bir zirve gerçekleştirilecek. Bu, ABD ile Körfez arasında bu anlamda yapılan beşinci zirve olma özelliği taşıyor. İki taraf daha önce Mayıs 2015 ve Nisan 2016’da Camp David’de, Mayıs 2017’de Riyad’da ve Haziran 2022’de Mısır ile Ürdün’ün de katılımıyla yine Riyad’da 4 zirve gerçekleştirdi.
BÜYÜK SİLAH SATIŞI GÜNDEMDE
Beyaz Saray'dan yayınlanan açıklamada, ziyarette Suudi Arabistan ile kara, deniz ve hava kuvvetlerini kapsayan askeri eğitim dahil 142 milyar dolarlık askeri iş birliği anlaşması imzalandığı bildirildi. Trump yönetiminin Suudi Arabistan’ın yanı sıra BAE’ye de 1.4 milyar dolarlık bir silah satışı yapacağı ifade edildi.
GAZZE ATEŞKESİ ÖN SIRALARDA
Ziyaret öncesi Hamas Hareketi, iyi niyet göstergesi olarak ABD vatandaşı İsrailli esir Edan Alexander’ı serbest bıraktı. Katar Başbakanı Muhammed Bin Abdurrahman Âl-i Sâni, Gazze’ye insani yardım girişine izin verilmesi için ABD ve İsrail ile görüştüklerini ilan etti. Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya, Hamas’ın elindeki diğer esirleri kurtarmak için önemli bir fırsat olduğunu ve bu fırsatı kullanması gerektiği yönünde çağrı yaptı. İsrail basını, Witkoff’un kalıcı ateşkes için yeni bir teklif sunduğunu belirtirken, İsrail’in müzakere heyetinin Doha’ya gittiğini ve Trump’ın Ortadoğu ziyareti boyunca burada kalacağını duyurdu.
Suriye’ye yaptırımları kaldırıyoruz,
ABD Başkanı Donald Trump, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmelerini anımsatarak Suriye'ye yönelik yaptırımları kaldıracaklarını duyurdu. Trump, Körfez turu kapsamında Riyad'da katıldığı Suudi Arabistan-ABD Ortak Yatırım Forumu'nda konuştu. Trump, konuşmasında Suriye'ye yönelik ABD yaptırımlarına değinerek yaptırımları kaldıracaklarını açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile telefonda görüştüklerini hatırlatan Trump, "Türkiye'nin lideri Erdoğan'ın geçtiğimiz günlerde benzer talebi oldu. Orta Doğu'daki diğer saygın arkadaşlarım da bunu söyledi, Suriye'deki yaptırımları kaldıracağız" ifadelerini kullandı. Trump, "(ABD Dışişleri Bakanı) Marco Rubio yeni Suriye Dışişleri Bakanı'yla (Esad Hasan Şeybani) bu hafta Türkiye'de görüşecek" dedi. Suriye’ye yönelik uzun yıllardır devam eden Amerikan yaptırımları, ülkeye yönelik yatırımları engelliyordu. Trump, İstanbul’da düzenlenecek Rusya-Ukrayna görüşmelerinin "muhtemelen çok iyi sonuçlar vereceğini" belirterek, ABD Dışişleri Bakanı Rubio'nun bu görüşmelere katılacağını kaydetti.
300 milyar dolarlık anlaşma imzaladık
Muhammed bin Selman ile görüşen Trump, 142 milyar dolarlık silah satışı yaptı, 600 milyar dolarlık yatırım taahhüdü aldı. Bin Selman da ABD ile 300 milyar doları aşan anlaşmalar imzaladıklarını söyledi. Suudi Arabistan-ABD Yatırım Forumu'nda konuşan Veliaht Prens, "Bugün ABD ile 600 milyar dolarlık ortaklık fırsatları üzerinde çalışıyoruz. Ortak yatırımlar, ABD ile ekonomik ilişkilerimizin en önemli dayanaklarından biridir" diye konuştu. Bin Selman, "ABD ile değeri 300 milyar doları aşan anlaşmalara imza attık" dedi. Bin Selman ve Trump, Stratejik Ekonomik Ortaklık Belgesi'ni imzaladı. Anlaşmalar ve mutabakat zabıtları adalet, sağlık, uzay, gümrük ve hava taşımacılığı gibi alanları kapsıyor. Anlaşmalarda, ABD ve Suudi Arabistan savunma bakanlıkları arasında yapılan, Suudi Arabistan ordusunun geliştirilmesi ve modernizasyonu konusunda imzalanan mutabakat ile enerji ve savunma sektörlerinde de bir dizi anlaşma bulunuyor.
'Bizi Netanyahu'dan kurtar' mektubu
İsrail güvenlik teşkilatında görev yapmış 550'den fazla eski üst düzey yetkiliyi bünyesinde barındıran "İsrail Güvenliği İçin Liderler" hareketi, Trump'a hitaben yayınladıkları Netanyahu'nun politikalarını hedef alan mektupta, "Bölgeye yapacağınız ziyareti, tüm esirlerimizi geri getirme, savaşı sona erdirme ve masumların ölmesine dur demede kullanmanızı istiyoruz" denildi.
"TÜM KURALLARI ÇIĞNIYOR"
Ziyaret, İsrail-ABD arasında diplomatik sorunların gölgesinde gerçekleşiyor. Trump'ın İsrail'e gitmeyecek olması, Hamas ve Yemen’deki Husilerle anlaşmasına öfkelenen Netanyahu hükümet yetkilileri Trump’a eleştiriler yöneltiyor. Bölgesel İş Birliği Bakanı David Amsalem, "Trump her gün başka tarafa yatıyor. ABD-İsrail ilişkilerinde daima var olan tüm kuralları çiğniyor. Sabah A ile uyanıp akşam B'ye karar veren, sonra C'ye karar verip D'yi yapan bir başkanla karşı karşıyayız. Kasaba'daki tek şerif kendisi değil" dedi.
