Enflasyon üzerinde önemli bir etkisi olan gıda fiyatlarını sınırlamak için formüller tartışılıyor. Bunlardan biri de Türkiye genelinde sayıları 55 bini bulan zincir marketlerin içinde “ucuz reyonlar” açmak. Bu modelde marketlerin %10-15’lik bir kısmında ürünler doğrudan kamu tarafından sağlanması planlanırken fiyatların eczanelerde olduğu gibi tüm Türkiye’de sabit tutulması, büyükşehir ve gerekli diğer yerlerde depoların kurulması öngörülüyor. Öte yandan üzerinde çalışılan projenin hayata geçmesi halinde bakkal, küçük market, pazarcı esnafı ve yemek fabrikaları devletin açtığı bu depolardan ürün alabilecek. Tüm ürünler tek merkezden dağıtılırken aracılar ortadan kalktığı için temel 100-150 ürün maliyetine yakın fiyatla satılmış olacak. Belediyelerin tanzim satış noktaları ile Et ve Süt Kurumu’nun bazı zincir marketlere koyduğu et reyonlarının başarısı “Cumhur Reyonu” için örnek olabilir. Henüz taslak aşamasında olan proje aynı zamanda TÜİK sepetinde %24,97 gibi büyük paya sahip gıda enflasyonun dizginlenmesini sağlayacağından bu da genel enflasyonu aşağı çekebilir.
Gıda enflasyonunda son dönemde yaşanan katılık sebebiyle ürün fiyatlarını düşürmeye yönelik yeni formüller gündeme geliyor. Yıllık gıda enflasyonunun yüzde 27,95 gibi yüksek bir seviyede seyretmesi tüketicilerin alım gücünü zorlarken, fahiş fiyatlara karşı atılabilecek adımlar tartışılıyor. Gıda enflasyonuyla mücadelede başarı elde etmenin formülü olarak Cumhur Reyonu Projesi öne çıkıyor.
TÜM İLLERDE TEK FİYAT
DEVLET SÜBVANSE EDECEK
Bu proje çerçevesinde büyükşehirlerde ve bölgelerde devlet depoları kurulacak. Market köşeleri, pazar esnafı ve yemek fabrikaları devletin açtığı depolardan ürün alacak. Tüm ürünler tek merkezden dağıtılacak. Aracı zinciri ortadan kalkacak. Ürünler maliyetine yakın fiyatla satılacak. Gerekirse devlet sübvansiyonu ile fiyatlar düşürülecek. Özel marketler de fiyatlarını aşağı çekmek zorunda kalacak. Dar gelirli vatandaşın gıda güvenliği güçlenecek. Yemek fabrikaları ve pazarcılar ucuz ürünle halka hizmet verecek. Devlet piyasada 'altıncı büyük market' rolü üstlenecek.
100-150 TEMEL ÜRÜNÜ KAPSAYACAK
Ucuz reyon ürünlerinin daha ucuz olması için devlet sübvansiyonu verilmesi, uygulamanın yaygınlaşması ve gönüllü uyumun artırılması amacıyla da şirketlere özel teşvikler sunulması gerekiyor. Türkiye'nin hemen her yerinde geniş şube ağı olan zincir marketlerin uygulamaya dahil edilmesi sayesinde, vatandaşların en çok tükettiği un, şeker, yağ, bakliyat ve temel sebze-meyve gibi 100- 150 temel üründe fiyat istikrarı sağlanabilecek. Eczane örneğinde olduğu gibi ülke çapında tek fiyat uygulanacak. Modelin hayata geçmesi halinde, Türkiye İstatistik Kurumu sepetinde yüzde 24,97 gibi büyük bir paya sahip olan gıda grubundaki fiyat artışlarının dizginlenmesi hedefleniyor.
