EYT askerlik borçlanma ödemesi emeklilik tarihini öne çeker mi?

Askerlik borçlanması, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasasını bekleyen binlerce kişi tarafından sorgulanıyor. 1999 öncesi sigortalı olan fakat prim gün sayısında eksik olan kişiler, askerlik borçlanması ile EYT'den faydalanabilecek. Peki, askerlik borçlanması nedir, kimler yapabilir?

EYT'DE YAŞ SINIRI: BAKAN BİLGİN'İN AÇIKLAMASI

Bakan Bilgin, EYT'de yaş sınırı konusu ile ilgili önemli açıklamalar yaptı. Bakan Bilgin şu ifadeleri kullandı; "Aralık'a kadar yaklaşık 1 milyon 900 bin kişi. Ocak ayında 2 milyonu biraz geçen kişi. Dediğimiz şartlara uygun. Prim gün sayısı ve hizmet süresi tamamlanmış olanların sayısı. Eğer hiçbir yaş sınırı olmasa bunlar giriyor. 2 milyon giriyor. Geçen uzman kılığında bir adam 'Bu iş 13 milyona çıkar' diyor. Şu anda onları belirlemeye çalışıyoruz. Müracaat ediyor. Adam daha önce Bağkur, SSK'da, yurt dışında çalışmış. Onların dosyalarını müracaat edilmeden biz birleştiremiyoruz. O hummalı bir çalışma. Bütün çalışmalar ortaya çıktıktan, toplam tabloyu gördükten sonra yaş sınırına karar verilecek. Yurttaşlarımıza en fazla katkı yapabilecek çözüm üzerinde durmam gerekir. Yaş sınırına henüz karar verilemedi. Neticede tabloya bakarak siyasi karar verilecektir. Hükümet karar verecektir. Cumhurbaşkanımız değerlendirecektir. Tabloyu tam olarak tespit etmeye çalışıyoruz. Hangi yaşta kaç kişi bulunuyor? Yaş aralığı nereden nereye geliyor. EYT'de ortalama yaş yüzde 49.9. Bu çalışmayı bitirmeye çalışıyoruz."

ASKERLİK BORÇLANMASI SİGORTA GİRİŞ TARİHİNİ GERİYE ÇEKER Mİ?

Askere gittiğiniz tarih sigorta giriş tarihinizden önce ise, ilk sigorta giriş tarihiniz Askerlik Borçlanması yaptığınız süre kadar geriye çekilir. Askerlik borçlanması yaparak sigorta girişinizi Eylül 1999 öncesine alabiliyorsunuz. 18 ay askerlik borçlanması yaparsanız hizmet süreniz de 23 yıl 8 ay olur. Bu durumda hizmet sürenizi 25 yıla tamamladığınızda EYT'den yararlanıp emekli olabilirsiniz.

EYT'DE ASKERLİK BORÇLANMASINA İLİŞKİN BAKAN BİLGİN'İN AÇIKLAMASI

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in son açıklamalarıyla emeklilikte yaşa takılanların askerlik, doğum borçlanması veya yıpranma hakkı ile sigorta başlangıcının 8 Eylül 1999 öncesine çekilip çekilemeyeceği merak kazandı. Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 66. maddesinde, “Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için (5510 Sayılı) Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b), (d), (e), (h) ve (j) bentlerine göre borçlandırılması hâlinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür” deniliyor. Yönetmeliğin atıf yaptığı kanun maddesindeki bentler şöyle:

“b) Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay, yedek astsubay okulunda geçen süreleri,

d) Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri,

e) Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri,

h) Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri,

j) Sigortalı olmaksızın, 8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna göre yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamlamış olanların, yurt dışında resmî öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait olan kısmı.”

Sigortalı çalışmaya başlamadan öncesine ait yukarıda sayılan süreler için borçlanma yapıldığında, sigorta başlangıç tarihi borçlanma yapılan gün kadar geriye çekiliyor. Halen uygulama bu şekilde.

Doğum borçlanması ise normalde sigortalı çalışmaya başladıktan sonra doğan çocuklar için yapılıyor. Bununla birlikte staj sigortası bulunan kadınlar, bu tarihten sonra doğan çocukları için de borçlanabiliyorlar.

2013/11 Sayılı Sigortalılık İşlemleri Genelgesinde, “Sigortalılığı ilk defa kısa vade sigorta kollarına tabi prim bildirilerek başlayan kadın sigortalıların bu tarihten sonra doğum borçlanması yapması halinde sigortalılık başlangıç tarihi uzun vade primi bildirilen tarihten geriye doğru gidilerek tespit edilecektir” denilmektedir. Burada kısa vade sigorta kollarından kastedilen staj sigortasıdır. Genelgede yer alan, tam da EYT’lileri ilgilendiren örnek ise şöyle:

“Örnek 8: 3/4/1996 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamında stajyer olarak çalışması nedeniyle tescil edilmiş ve adına kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olan sigortalı 12/12/1997 tarihinde yapmış olduğu doğum nedeniyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi statüsünde borçlanma yapabilecektir. Bu sigortalının 18/1/2000 tarihinde ilk defa malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya başladığı varsayıldığında sigortalılık süresi başlangıcı 18/1/2000 tarihinden geriye doğru borçlanılan süre kadar gidilerek tespit edilecektir.”

Söz konusu örnekteki kadın iki yıllık doğum borçlanması yaptığında 18 Ocak 2000 olan sigorta başlangıcı 18 Ocak 1998 tarihine çekilecektir.

Yürürlükteki mevzuata göre, sigortalı çalışmaya başlamadan önceki söz konusu süreler için borçlanma yapıldığında, sigorta başlangıcı borçlanma yapılan süre kadar geri çekiliyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in açıklaması, EYT kanunu çıkartılırken, bu hakkı geçersiz kılacak yeni bir düzenlemeye mi işaret ettiği sorusuna yol açtı. Ancak, böyle bir düzenleme yapılırsa büyük bir karga ve hak ihlali ortaya çıkacak. Muhtemelen yapılan düzenleme Anayasa Mahkemesi’nden dönecektir.

ASKERLİK BORÇLANMASI NEDİR?

Askerlik borçlanması, askere giden kişilerin, askerlikte geçirmiş oldukları sürenin ya tamamının ya da belli bir kısmının emeklilikte geçerli olmak üzere yaşlılık malullük ve ölüm primi yatırılmasına denir.

Askerlik borçlanması yapan kişiler, askerde geçirilen günleri sigorta prim gün sayısına ekleyebilir. Askerde geçirilen sürenin tamamı veya bir kısmı için borçlanma yapılabilir.

EYT'DE BAĞKUR, SSK, EMEKLİ SANDIĞI AYRIMI OLACAK MI?

Emeklilikte yaşa takılanlara (EYT) yönelik yasal düzenlemenin kapsamı belirlenirken SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı açısından bir ayırım söz konusu olmayacak. Bağ-Kur'lu kadınlar 7200, erkekler 9000 prim günü ile emekliliğe hak kazanacak. Bağ-Kur kapsamında işyeri açan, şirket ortağı olup primini donduranlar bu süreleri canlandırarak prim gün sayısını primlerine ekletebilecek.