Bireysel Emeklilik Sistemi'nde (BES) 2013 yılından bu yana uygulanan ve sistemin büyümesinde rol üstelenen yüzde 25 devlet katkısı desteği, 5 puanlık artışla yüzde 30'a çıkartıldı. Milyonlarca kişiyi ilgilendiren BES'te yeni dönem başladı. Bireysel Emeklilik Sistemi'ne (BES) otomatik katılımla girip cayma suretiyle ayrılan çalışanların yeniden sisteme dönüşüne yeni düzenleme geldi. Peki, BES'te yüzde 30'luk katkıdan kimler yararlanacak, katılımcılara nasıl yansıyacak? İşte tüm detaylar...
BES’e aylık 1.000 lira yatıran bir kişi için bugün devlet, aylık 250 lira katkı yapıyor. Yasa çıktıktan sonra 1.000 lira yatıran kişiye devlet aylık 300 lira, yıllık da 3.600 lira katkı koyacak.
Sistemdeki katılımcılar bugüne kadar ödedikleri katkı paylarına yüzde 25 devlet katkısı alıyorlardı, yasa çıktıktan sonra tüm katılımcılar yüzde 30 devlet katkısı alacaklar. Eğer katkı paylarını kredi kartı ile ödüyorsanız ya da BES ödemeleriniz kredi kartından otomatik çekiliyorsa, katkı payı 30 gün sonra hesaba geçtiğinden ve devlet katkısı da fiziken hesaba yatan para üzerinden hesaplandığından devlet katkısı yüzde 30 olacak.
Yasa çıktından sonra peşin ödeyenler yüzde 30 katkıdan yararlanacak. Ancak yasa çıkmadan önce sisteme peşin para yatıranlar yüzde 25 katkı alacak.
BES katılımcılarının devlet katkısından yararlanacağı üst sınır hem asgari ücretle hem de katkının yüzde 30 çıkması ile değişti. BES’te en yüksek yararlanacağınız devlet katkısı tutarı, yıllık brüt asgari ücret toplamının yüzde 30’u ile sınırlı.
Alabilirsiniz. Eşinizin BES’i varsa eşiniz de 2022 yılında 18 bin liraya kadar devlet katkısı alabilecek. Yeni uygulama ile artık 18 yaş altı çocuklara da kendi adlarına BES yaptırılabiliyor. Bu durumda çocuğunuz da ayrıca yıllık 18 bin liralık devlet katkısı alabilecek. Böylece üç kişilik bir ailenin en yüksek yararlanacağı toplam devlet katkısı tutarı 54 bin lira olacak. Tabi bu en yüksek devlet katkısı tutarı.
Bireysel emeklilikteki düzenlemeler bu kadarla da sınırlı değil. Katılımcıların talebi halinde BES’teki sözleşmelerin temlik edilmesine de imkân tanınıyor. Peki, bu ne demek? En basit haliyle katılımcılar BES sözleşmelerini teminat olarak gösterip, bankalardan kredi kullanabilecek. Mesela, nakde ihtiyacınız var, kısmi çekiş hakkı olsa da BES’teki birikiminize dokunmak istemiyorsunuz ve kredi ile ihtiyacınızı karşılayabile-ceksiniz. BES sözleşmenizi teminat olarak gösterip, kredi kullanabilecek-siniz. Şunu da belirteyim, bu uygulama ile, bankalar ile emeklilik şirketleri işbirliğine gidip, BES’i olan vatandaşa, uygun faizli kredi imkânı bile sağlayabilir.
Ekonomi paketinde BES’e yönelik önemli düzenlemelerden biri de otomatik katılım sistemine yönelik. Malum, 2017 yılında 45 yaş altı çalışanların işverenleri tarafından BES’e dahil edilmesine imkan tanındı ve otomatik BES ya da bir başka adıyla Otomatik Katılım Sistemi başladı. O dönemde birçok yazımda 45 yaş sınırlamasına karşı çıkmış, otomatik BES’in tüm çalışanları kapsaması gerektiğini söylemiştim. Yeni düzenleme ile otomatik katılımdaki 45 yaş sınırı nihayet kalkıyor. Yasa çıktıktan sonra yaş şartı olmadan tüm çalışanlar işverenleri tarafından BES’e dahil edilebilecek. Daha önce yaş sınırı nedeniyle sisteme giremeyenler de bu sayede girebilecek.
BES’e yönelik yasa tasarısında bir düzenleme daha var; o da sisteme toplu ödeme yapanları kapsıyor. Buna göre, toplu para ödeyenlerin devlet katkısını aşan tutarı, sonraki yıllara aktarılabilecek. Şöyle anlatayım. Malum, BES’te, bir yıl içinde alınacak en yüksek devlet katkısı tutarı o yıldaki brüt Asgari Ücret hesabının toplamını aşamıyor. Mevcut durumda aşan tutar için herhangi bir uygulama yapılamıyor. Yeni yasa çıktığında, diyelim ki, 2022’de sisteme ödediğiniz toplu para devlet katkısı tutarını aştı; işte aşan kısmını 2023’ün ya da 2024’ün devlet katkısı hesaplamasına ve ödemesine aktarılabilecek.