Türkiye'nin önemli ihracat ürünlerinden olan çam fıstığında (Künar) hasat sezonu sürerken, oldukça zor şartlar altında yapılan hasatta üreticiler ekmek parası için metrelerce yükseklikteki çam ağaçlarına demirden yapılan merdivenler yardımıyla çıkarak gözünü kırpmadan çalışıyor.
Aydın'ın Koçarlı ilçesi başta olmak üzere il genelinde yaygın olarak üretilen çam fıstığı ihracat değeri ile ülke ekonomisine önemli katkı sağlıyor. Metrelerce yükseklikteki ağaçlardan özel yöntemlerle düşürülen kozalaklar daha sonra fabrikalarda kırılıp içi çıkarıldıktan sonra ayıklanıyor.
Yaklaşık 100 kilogram kozalaktan ortalama 2 kilogram künar elde edilirken, uzun işlemlerden geçirildikten sonra ihraç ürünü haline gelen künar kıymete biniyor.
Söke ilçe kırsalında çam fıstığı hasadını sürdüren Akın Arıcı, "Atalarımız bizi bu ağaçlara çıkmaya alıştırdı. Çocukluğumdan beri bu işin içerisindeyiz ve yapacak başka bir işimiz de olmadığından bize zor gelmiyor. Genç nesil maalesef bu işi yapmak istemiyor. Bu işle uğraşanlar da severek yapmıyor, mecbur olduğu için yapıyor. Pandemiden beri her şeyi değeri arttı ama bizim fiyatlar yüz güldürmüyor. İç künarın kilo fiyatı bin 500 TL civarında, kabuklu çam fıstığının kilosu 300-350 TL bandında, direk kozalak olarak satarsak da 25-30 TL civarında. Günlük hasat ortalaması yerin durumuna ve mahsulün bolluğuna göre değişkenlik gösteriyor. 5-10 çuval da dökebilirsin 1 ton da dökebilirsin" dedi.
"Düşüp ölenler bile oluyor"
Yaptıkları işin çok tehlikeli olduğunu ve ağaçtan düşüp hayatını kaybedenlerin olduğunu hatırlatan Arıcı, "Bu işi yapana 2 bin 500-3 bin TL arası yevmiye veriyorlar. Düşen, sakat kalan, hatta ölen bile oluyor. Sonuçta her gün trafik kazası oluyor orada da insanlar ölüyor ama insanlar araba kullanmaktan vazgeçmiyorlar. Bu da öyle bişey, başına her şey gelebilir ama bu işi yapmaya devam ediyoruz" diye konuştu.
"Burada devletten önce biz varız, buraları koruyoruz"
Hazine arazilerinde kendilerine verilen bölge içerisinde hasat yapan Arıcı, kendilerinin öncelikli geçim kaynağının çam ağaçları olduğunu ve ağaçlara gözü gibi baktıklarını belirterek, "Devlet zamanında köy muhtarlıkları vasıtası ile buraları nüfusa dayalı olarak böldü ve sahiplendirdi. Herkes kendisine verilen yerin bakımını yapıyor. Orman köylüsü bu ormanları korumak zorunda burası yanarsa ağaçlar yok olur, mahsuller yanar. Burada devletten önce biz varız, buraları koruyoruz ve korumak zorundayız. Bu ağaç yanarsa bizim de emeğimiz kül olur" ifadelerini kullandı.
Eşine yardımcı oluyor
Eşine hasat döneminde yadım ettiğini belirten Dilek Arıcı, "Evleneli 5 yıl oldu ve hayatın yükünü her alanda olduğu gibi burada da paylaşıyoruz. Dökmesi kadar toplaması da zor. Zorluk derecesi işi yaptığınız alana göre değişiyor" dedi.
"Türkiye genelinde rekolte düşük"
Çam fıstığında Türkiye genelinde rekoltenin düşük olduğunu belirten tüccar Serkan Karatosun ise, "Bu yıl Türkiye genelinde rekolte düşük. Marmara'yı bitirdik orada yaklaşık 7-8 bin ton gibi bir mal aldık. Şimdilerde de kendi bölgemize başladık. Ürünün hasadı zor, işçiliği pahalı. Diğer tarım ürünlerini baz alırsak çam fıstığı fiyatında yüzde 50 bir artış oldu. İç fıstığın kilosu geçen yıl 800 TL falandı bu yıl ise bin 300 TL civarında. Kozalaklar da kalitesine göre değişiyor. 15 liradan tutun 35 TL'ye kadar ürün var. Rekoltenin düşük olması iklimsel. Türkiye önümüzdeki dönemde de kuraklıkla karşı karşıya ve daha zorlu süreçler bizi bekliyor" ifadelerini kullandı.
